Αυξημένος κίνδυνος εργασιακής εκμετάλλευσης στην Κύπρο

H Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στα κράτη που παρουσιάζουν σοβαρές αδυναμίες στην πρόληψη της εργασιακής εκμετάλλευσης, στην προστασία και στήριξη των θυμάτων, και στην αποτελεσματική δίωξη των εκμεταλλευτών.

Αυτό προκύπτει από την πρώτη πανευρωπαϊκή έρευνα για τις σοβαρές μορφές εργασιακής εκμετάλλευσης που υφίστανται εργάτες και εργάτριες που μετακινούνται προς και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Fundamental Rights Agency), σύμφωνα με ανακοίνωση του Γραφείου Επιτρόπου

Ανάμεσα σε άλλους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο της εργασιακής εκμετάλλευσης στην Κύπρο, γίνεται αναφορά στην απόλυτη διασύνδεση των αδειών παραμονής των υπηκόων τρίτων χωρών με την εργασία τους σε συγκεκριμένο εργοδότη, στην αδυναμία επιθεωρήσεων στους χώρους εργασίας των οικιακών εργατριών, στην απουσία συλλογικών συμβάσεων στους τομείς της γεωργίας/κτηνοτροφίας και της οικιακής εργασίας, στον ελλιπή έλεγχο των ατζέντηδων, στον υπαρκτό φόβο της σύλληψης και απέλασης των μεταναστών που καταγγέλλουν την εκμετάλλευση τους, στην ανεπάρκεια του συστήματος στήριξης των θυμάτων εργασιακής εκμετάλλευσης, στην ελλιπή ευαισθητοποίηση των υπηρεσιών, στις καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες.

Όπως προέκυψε από την έρευνα, η εργασιακή εκμετάλλευση επηρεάζει εργάτες προερχόμενους από τρίτες χώρες, ανεξαρτήτως του καθεστώτος παραμονής τους, καθώς και Ευρωπαίους πολίτες που διακινούνται εντός της Ένωσης για σκοπούς εργασίας, και συναντάται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων της οικονομίας και κυρίως στη γεωργία/κτηνοτροφία, στην οικοδομική βιομηχανία, στην οικιακή εργασία, στις τουριστικές υπηρεσίες και στη μεταποίηση. Τα δε θύματα πολλές φορές αποθαρρύνονται από το να καταγγείλουν την εκμετάλλευσή τους ή αναγκάζονται να «αποδεχθούν» τις δυσμενείς συνθήκες απασχόλησης τους, υπό το φόβο της απώλειας της εργασίας τους και της αναγκαστικής επιστροφής τους σε ακόμα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο.

«Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την Κύπρο και θα πρέπει να προβληματίσουν σοβαρά, αφού το θέμα της εκμετάλλευσης αφορά μια μεγάλη ομάδα του εργατικού δυναμικού της χώρας, Ευρωπαίων και πολιτών τρίτων χωρών, στην πλειοψηφία γυναίκες μετανάστριες, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε πολλαπλές διακρίσεις και πρακτικές εκμετάλλευσης», σημειώνει το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως.

Όπως επισημαίνει η Επίτροπος, το νομοθετικό και το εν γένει θεσμικό πλαίσιο που διέπει την είσοδο, την παραμονή, την εργασία και την αναχώρηση των μεταναστών από την Κύπρο χαρακτηρίζεται από έντονη προβληματικότητα και πάσχει από σοβαρές παθογένειες, που θέτουν καθημερινά την εξαιρετικά ευάλωτη αυτή ομάδα εργαζομένων ενώπιον του φάσματος της υπερεκμετάλλευσης.

Από τους αυξημένους κινδύνους εκμετάλλευσης, τονίζει, δεν εξαιρούνται οι κοινοτικοί εργάτες, οι οποίοι, όπως αποδεικνύεται από την εμπειρία, παρουσιάζουν υψηλό δείκτη ευαλωτότητας και αντιμετωπίζουν εξίσου σοβαρές μορφές εκμετάλλευσης, ενώ, λόγω των εγγενών προβλημάτων, διαπιστώνονται μειωμένες πιθανότητες καταγγελίας και πρόσβασης τους στη δικαιοσύνη.

Η Επίτροπος υποδεικνύει ότι για σκοπούς αναχαίτισης των κινδύνων που παρουσιάζονται για εκμετάλλευση των εργαζομένων στην Κύπρο, θα πρέπει να ληφθούν από την πολιτεία αποφασιστικά μέτρα για παρακολούθηση των συνθηκών εργασίας, ιδίως στους χώρους αυξημένου κινδύνου (οικιακή εργασία, γεωργία/κτηνοτροφία, εποχιακή εργασία), με πρώτιστο γνώμονα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας. Έμφαση θα πρέπει, επίσης, να δοθεί στην πρόληψη της εκμετάλλευσης και στη ριζική αλλαγή της κουλτούρας ανοχής της εκμετάλλευσης.

Η έρευνα βασίστηκε στην ποιοτική ανάλυση του σχετικού νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου, τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών, και στη μελέτη 217 περιπτώσεων (case studies) εργασιακής εκμετάλλευσης που έλαβαν χώρα στα κράτη-μέλη. Για τους σκοπούς της έρευνας, ο όρος «σοβαρές μορφές εκμετάλλευσης» περιλαμβάνει όλες τις μορφές εργασιακής εκμετάλλευσης που διώκονται με βάση τη νομοθεσία, με ελάχιστο και ενδεικτικό κοινό παρονομαστή τους εξαιρετικά χαμηλούς μισθούς και τις υπερβολικές ώρες και μέρες εργασίας. Σημειώνεται, ακόμα, ότι ο όρος «σοβαρές μορφές εκμετάλλευσης» είναι κατά πολύ ευρύτερος της εκμετάλλευσης που προκύπτει ως αποτέλεσμα του trafficking.

Πηγή ΚΥΠΕ