Washinghton Post: Επέκταση NATO σε ουδέτερες χώρες και η περίπτωση της Κύπρου

Καθώς η Φινλανδία και η Σουηδία πλησιάζουν να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο κατάλογος των «ουδέτερων» ή αδέσμευτων χωρών στην Ευρώπη φαίνεται έτοιμος να συρρικνωθεί.

Οι ανησυχίες για την ασφάλεια σχετικά με τον πόλεμο άλλαξαν τις σκέψεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας και έκαναν άλλες παραδοσιακά «ουδέτερες» χώρες να ξανασκεφτούν τι σημαίνει πραγματικά αυτός ο όρος για αυτές.

«Αυτό

Ενώ τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δεσμευτεί να υπερασπιστούν το ένα το άλλο σε περίπτωση εξωτερικής επίθεσης, η υπόσχεση έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό στα χαρτιά, καθώς το ενδεχόμενο του ΝΑΤΟ επισκιάζει τις αντιλήψεις του μπλοκ για τη συλλογική άμυνα.

Δημοσίευμα της Washington Post εμπλέκει ορισμένες χώρες, ανάμεσα τους και η Κύπρος που έχουν ενσωματώσει την «ουδετερότητα» στους νόμους τους ή γενικά θεωρούν τους εαυτούς τους ουδέτερους.

Ελβετία

Αναμφισβήτητα η πιο διάσημη ουδέτερη χώρα στην Ευρώπη, η Ελβετία έχει κατοχυρώσει την ουδετερότητα στο σύνταγμά της και οι Ελβετοί ψηφοφόροι αποφάσισαν πριν από δεκαετίες να μείνουν εκτός ΕΕ. Αλλά η κυβέρνησή της δυσκολεύεται τις τελευταίες εβδομάδες να εξηγήσει την έννοια της ουδετερότητας αφού παρατάχθηκε πίσω από τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας και η ελβετική ουδετερότητα αναλύεται σχεδόν καθημερινά στα τοπικά μέσα ενημέρωσης αυτές τις μέρες.

Υπάρχει μικρή πιθανότητα η Ελβετία να απομακρυνθεί περισσότερο από την ουδετερότητά της. Η κυβέρνησή της έχει ήδη ζητήσει από τη Γερμανία να μην μεταφέρει ελβετικό στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία.

Το δεξιό κόμμα που κατέχει τις περισσότερες έδρες στο κοινοβούλιο διστάζει σχετικά με περαιτέρω μέτρα κατά της Ρωσίας και οι Ελβετοί προστατεύουν έντονα τον ρόλο τους ως μεσολαβητής και ως κόμβος ανθρωπιστικής δράσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ουδετερότητα συμβάλλει στην ενίσχυση αυτής της φήμης.

Αυστρία

Η ουδετερότητα της Αυστρίας είναι βασικό συστατικό της σύγχρονης δημοκρατίας της. Ως προϋπόθεση της εγκατάλειψης των Συμμαχικών δυνάμεων από τη χώρα και της ικανότητάς της να ανακτήσει την ανεξαρτησία της το 1955, η Αυστρία διακήρυξε τον εαυτό της ως στρατιωτικά ουδέτερη.

Από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο καγκελάριος Karl Nehammer έχει επιτύχει μια καλή ισορροπία όσον αφορά τη θέση της Αυστρίας. Υποστήριξε ότι η χώρα δεν σχεδιάζει να αλλάξει το καθεστώς ασφαλείας της, ενώ ταυτόχρονα δήλωσε ότι η στρατιωτική ουδετερότητα δεν σημαίνει απαραίτητα ηθική ουδετερότητα και ότι η Αυστρία καταδικάζει σθεναρά τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ιρλανδία

Η ουδετερότητα της Ιρλανδίας ήταν εδώ και καιρό λίγο γκρίζα ζώνη. Ο πρωθυπουργός Micheal Martin συνόψισε τη θέση της χώρας νωρίτερα αυτό το έτος ως εξής: «Δεν είμαστε πολιτικά ουδέτεροι, αλλά είμαστε στρατιωτικά ουδέτεροι».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία άνοιξε ξανά τη συζήτηση για το τι σημαίνει η ουδετερότητα της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και έχει στείλει μη θανατηφόρα βοήθεια στην Ουκρανία ως απάντηση στην εισβολή.

Η Ιρλανδία συμμετέχει σε ομάδες κρούσης της ΕΕ, μέρος των προσπαθειών του μπλοκ να εναρμονίσει τις στρατιωτικές του δυνάμεις.

Μάλτα

Το σύνταγμα της Μάλτας λέει ότι το μικρό νησί της Μεσογείου είναι επισήμως ουδέτερο, ακολουθώντας μια πολιτική «μη ευθυγράμμισης και αρνούμενη να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε στρατιωτική συμμαχία». Μια δημοσκόπηση του Υπουργείου Εξωτερικών που δημοσιεύθηκε δύο εβδομάδες πριν από την εισβολή της Ρωσίας έδειξε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων υποστήριξε την ουδετερότητα και μόνο το 6% ήταν εναντίον της.

Η εφημερίδα Times of Malta ανέφερε την Τετάρτη ότι ο Ιρλανδός πρόεδρος Μάικλ Χίγκινς, κατά τη διάρκεια μιας κρατικής επίσκεψης, τόνισε την ιδέα της «θετικής» ουδετερότητας και ασπάστηκε τον πρόεδρο της Μάλτας Τζορτζ Βέλα καταδικάζοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Κύπρος

Οι σχέσεις της Κύπρου με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, αλλά οποιαδήποτε ιδέα για ένταξη στο ΝΑΤΟ παραμένει εκτός τραπεζιού τουλάχιστον προς το παρόν.

Ο Πρόεδρος της χώρας είπε το Σάββατο ότι «είναι πολύ νωρίς» ακόμη και να σκεφτούμε μια τέτοια κίνηση που θα συναντούσε πάντα την ισχυρή αντιπολίτευση της αντίπαλης Τουρκίας.

Πολλοί Κύπριοι ιδιαίτερα εκείνοι της αριστεράς συνεχίζουν να κατηγορούν το ΝΑΤΟ για την de facto διχοτόμηση του νησιού μετά την εισβολή των τουρκικών δυνάμεων το 1974. Η Τουρκία ήταν μέλος του ΝΑΤΟ εκείνη την εποχή και η συμμαχία δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει τη στρατιωτική δράση.

Η Βρετανία, μέλος του ΝΑΤΟ του Stalwart, έχει δύο κυρίαρχες στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο, οι οποίες φιλοξενούν ένα εξελιγμένο σταθμό ραντάρ στην ανατολική ακτή και συνεργάζονται με προσωπικό των ΗΠΑ.

Η Κύπρος θέλει επίσης να διατηρήσει ένα πέπλο ουδετερότητας και επέτρεψε στα ρωσικά πολεμικά πλοία να ανεφοδιαστούν στα κυπριακά λιμάνια, αν και αυτό το προνόμιο ανεστάλη μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Διαβάστε ακόμη: ΠτΔ: Πολύ πρόωρη η συζήτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ–Τι λέει για κυρώσεις σε Ρωσία