Forbes: Τουρκικά «χρυσά διαβατήρια» σε Ρώσους ολιγάρχες και η Κύπρος

Καθώς οι δυτικές κυρώσεις άρχισαν να πέφτουν βροχή σε Ρώσους ολιγάρχες μετά την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, πολλοί έβγαλαν τα γιοτ τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα βρετανικά εδάφη για να αποφύγουν τον κίνδυνο κατάσχεσης. 

Κάποιοι πήγαν στο Ντουμπάι , ενώ άλλοι κατέφυγαν στις Μαλδίβες. Τώρα, ο πιο δημοφιλής προορισμός για γιοτ που ανήκουν σε ολιγάρχες είναι η Τουρκία.

Τουλάχιστον οκτώ γιοτ

που ανήκουν σε Ρώσους ολιγάρχες -συμπεριλαμβανομένων των 438 εκατομμυρίων δολαρίων του Ρόμαν Αμπράμοβιτς , Eclipse 533 ποδιών και 474 εκατομμυρίων δολαρίων, 458 ποδιών Solaris - είναι επί του παρόντος δεμένα σε τουρκικά λιμάνια ή έχουν αναχωρήσει πρόσφατα. Τα πλοία τώρα στην Τουρκία έχουν συνολική αξία 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες αποτίμησης γιοτ VesselsValue.

Η χώρα είναι δημοφιλής μεταξύ των ολιγαρχών για λόγους που ξεπερνούν το ηλιόλουστο κλίμα και τη μεγάλη μεσογειακή ακτογραμμή της: παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει απορρίψει τις δυτικές κυρώσεις και διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Ρωσία, φιλοξενώντας ακόμη και ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη Μαρτίου.

«Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ ώθησαν τους δισεκατομμυριούχους να αναζητήσουν εναλλακτικές επενδυτικές αγορές», λέει η Zeynep Fıratoğlu, υπεύθυνη επικοινωνίας στη Space, μια εταιρεία πολυτελών ακινήτων με έδρα την Κωνσταντινούπολη. «Η Τουρκία ξεχώρισε ως βιώσιμη επιλογή με τη γεωγραφική της θέση, τις προηγμένες αγορές και το τραπεζικό της σύστημα, καθώς και την ουδέτερη στάση της μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας».

Σύμφωνα με στοιχεία από την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία , οι πωλήσεις κατοικιών σε μη Τούρκους αγοραστές αυξήθηκαν κατά 55% τον Φεβρουάριο του 2022 σε ετήσια βάση. Οι πωλήσεις σε Ρώσους αγοραστές αυξήθηκαν κατά 96%, ενώ οι πωλήσεις σε Ουκρανούς αυξήθηκαν κατά 85%. Η έκρηξη συνεχίστηκε τον Μάρτιο, με τους ξένους να αγοράζουν 21% περισσότερα σπίτια από τον Φεβρουάριο. «Από την εισβολή στην Ουκρανία, αρχίσαμε να βλέπουμε σημαντική αύξηση της ζήτησης από Ρώσους αγοραστές», λέει ο Fıratoğlu.

Χρυσά τουρκικά Διαβατήρια και Κύπρος

O κύριος σύνδεσμος της Τουρκίας για τους Ρώσους είναι η παραχώρηση της υπηκοότητας μέσω επενδυτικού προγράμματος , το οποίο παρέχει τουρκικό διαβατήριο εντός τριών έως τεσσάρων μηνών σε όποιον επενδύει τουλάχιστον 250.000 $ σε ακίνητα ή 500.000 $ σε κρατικά ομόλογα, εταιρείες, επενδυτικά κεφάλαια ή τοπικό τραπεζικό λογαριασμό. Αυτή είναι η αλλαγή τσέπης για τους Ρώσους ολιγάρχες, καθιστούν την Τουρκία μια ελκυστική εναλλακτική λύση για όσους αναζητούν δεύτερο διαβατήριο. Και ενώ πολλές άλλες χώρες στην Ευρώπη έχουν επίσης προγράμματα με τα λεγόμενα «χρυσά διαβατήρια» που προσφέρουν παρόμοια οφέλη, αυτοί οι δρόμοι μπορεί σύντομα να κλείσουν.

Η Κύπρος, επί μακρόν δημοφιλής φορολογικός παράδεισος για τους Ρώσους, έθεσε στο στόχαστρο τους ολιγάρχες: Το Forbes διαπίστωσε ότι 15 Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι έχουν επίσης κυπριακή υπηκοότητα, αλλά η νησιωτική χώρα έχει ήδη ανακάλεσε τα διαβατήρια οκτώ ολιγαρχών , συμπεριλαμβανομένου του συμμάχου του Πούτιν Όλεγκ Ντεριπάσκα .

Σύμφωνα με τον Şerif Nadi Varlı, τον επικεφαλής μεσίτη ακινήτων της Vartur Real Estate με έδρα την Κωνσταντινούπολη, οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι είναι στην αγορά λιγότερο για πολυτελείς κατοικίες και περισσότερο για μεγάλες επενδύσεις που θα μπορούσαν να τους αποφέρουν κέρδος - καθώς και ένα τουρκικό διαβατήριο. «Τα γιοτ τους είναι εδώ, περνούν χρόνο εδώ», λέει.

Ο Nadi Varlı επικοινώνησε πρόσφατα από έναν πελάτη που εκπροσωπούσε έναν Ρώσο αγοραστή που ήθελε να ξοδέψει 100 εκατομμύρια δολάρια σε ένα ξενοδοχείο στις ακτές της Μεσογείου της Τουρκίας. «Τα ξενοδοχεία που τους προσφέρουμε είναι παραθαλάσσια, από την Αττάλεια μέχρι το Μπόντρουμ», λέει. «Όλοι οι Ρώσοι πελάτες προσπαθούν τώρα να πάρουν την τουρκική υπηκοότητα μέσω επένδυσης».

Τα γιοτ στην Τουρκία

Παράκτιες πόλεις όπως η Αλικαρνασσός, η Φετιγιέ και η Μαρμαρίδα  είναι οι πιο πιθανοί προορισμοί για τους Ρώσους ολιγάρχες που επιδιώκουν να επενδύσουν σε τουρκικά ακίνητα. Τέσσερα από τα οκτώ γιοτ που ανήκουν σε ολιγάρχες που παρακολουθούνται από το Forbes στην Τουρκία είναι αγκυροβολημένα στην περιοχή: το Abramovich's Eclipse και ο Alexander Nesis . Το Romea 110 εκατομμυρίων δολαρίων είναι αγκυροβολημένο στην πόλη Göcek κοντά στο Fethiye. Το Aurora του Andrei Molchanov , αξίας 110 εκατομμυρίων δολαρίων , βρίσκεται στο Μαρμαρίς. και το Solaris του Abramovich είναι στο Yalıkavak, κοντά στο Bodrum. Το Clio 58 εκατομμυρίων δολαρίων του Oleg Deripaska έφυγε από τον Göcek στις 16 Απριλίου, ενώ το Predator του Iskander Makhmudov 55 εκατομμυρίων δολαρίων εγκατέλειψε το λιμάνι του Κουσάντασι βορειότερα έναν μήνα νωρίτερα. Αλλού στην Τουρκία, το Space του Vagit Alekperov 8 εκατομμυρίων δολαρίων βρίσκεται στη μαρίνα της Τούζλα στην Κωνσταντινούπολη, ενώ το Rahil των 38 εκατομμυρίων δολαρίων του Arkady Rotenberg εθεάθη για τελευταία φορά στην Τούζλα πριν αναχωρήσει στις 27 Απριλίου για το ρωσικό θέρετρο Σότσι.

Ο Αμπράμοβιτς, ο πιο υψηλού προφίλ ολιγάρχης με γιοτ στην Τουρκία, εθεάθη στις ειρηνευτικές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη στις 29 Μαρτίου. Έχει μακρά ιστορία στη χώρα: Ο Varli είπε στο Forbes ότι η εταιρεία του πούλησε τέσσερα διαμερίσματα στο Μπόντρουμ σε μέλη του Αμπράμοβιτς οικογένεια το 2007, αλλά δεν είναι σαφές αν εξακολουθούν να τα κατέχουν. Ένα από τα τζετ του —ένα Gulfstream G650 ταξινομημένο στο Λουξεμβούργο με αριθμό ουράς LX-RAY—πέταξε από το Ισραήλ στην Κωνσταντινούπολη στις 14 Μαρτίου και αναχώρησε για τη Μόσχα την επόμενη μέρα.

Πέρα από τις επενδύσεις σε ακίνητα, οι Ρώσοι έχουν ανοίξει εταιρείες και στην Τουρκία. Οι Ρώσοι ίδρυσαν ρεκόρ 64 εταιρειών στην Τουρκία τον Μάρτιο, σχεδόν τετραπλασιάζεται το ποσό τον Φεβρουάριο—και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί μόλις δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία του Απριλίου, σύμφωνα με τον Eray Sayin, συνεργάτη της δικηγορικής εταιρείας Sayin Law &Consulting με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Χρειάζονται πέντε ημέρες για τη δημιουργία μιας εταιρείας και η διαδικασία κοστίζει μόνο περίπου 3.400 $.

«Μετά την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, σημειώθηκε έκρηξη στον αριθμό των εταιρειών που ιδρύθηκαν από [Ρώσους] πολίτες στην Τουρκία», λέει ο Sayin. Η εταιρεία του έχει λάβει 25 αιτήματα από Ρώσους πελάτες που επιδιώκουν να ανοίξουν εταιρεία στην Τουρκία τις τελευταίες 25 ημέρες.

Εταιρείες που επενδύουν

Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες δημιουργούνται με σκοπό να επενδύσουν σε ακίνητα, αλλά ορισμένες ενδιαφέρονται επίσης για τη βιομηχανία ενέργειας, ιδιαίτερα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Είναι πιθανό ότι τουλάχιστον ορισμένοι Ρώσοι ολιγάρχες και δισεκατομμυριούχοι να ανοίγουν εταιρείες στην Τουρκία, σύμφωνα με τον Sayin, αλλά δεν είναι σαφές πόσες. Εάν οι δυτικές κυρώσεις που σχετίζονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία συνεχιστούν για μήνες, αναμένει από τις ρωσικές εταιρείες σε άλλες βιομηχανίες -συμπεριλαμβανομένων των λιπασμάτων, μιας από τις βασικές εξαγωγές της Ρωσίας- να κατασκευάσουν εργοστάσια και να επενδύσουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στην Τουρκία.

«Υπάρχουν πολλοί επενδυτές από την ενεργειακή βιομηχανία, αλλά σε αυτό το στάδιο κάνουν μόνο μικρές επενδύσεις επειδή όλα είναι αβέβαια», λέει ο Sayin προσθέτοντας  «Αλλά θα αυξηθεί».

Ωστόσο, οι τουρκικές τράπεζες είναι επιφυλακτικές για το ενδεχόμενο να παραβιάσουν τις κυρώσεις και απαιτούν έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι το άτομο ή η εταιρεία από τη Ρωσία που ανοίγει τραπεζικό λογαριασμό δεν έχει τιμωρηθεί. Και η υψηλή ζήτηση για ιθαγένεια για επένδυση μπορεί επίσης να αυξήσει το κόστος του προγράμματος: η τουρκική κυβέρνηση σχεδιάζει να αυξήσει την ελάχιστη επένδυση σε ακίνητα σε 400.000 $ από 250.000 $.

Στενοί δεσμοί Πούτιν-Ερντογάν

Η Τουρκία και η Ρωσία έχουν βαθείς οικονομικούς δεσμούς που ξεπερνούν την ολιγαρχική σύνδεση. Η Τουρκία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Ρωσίας και η Ρωσία είναι η δέκατη μεγαλύτερη αγορά της Τουρκίας. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν επίσης έρθει πιο κοντά τα τελευταία χρόνια, μετά από μια περίοδο δυσχερών σχέσεων όταν οι δύο δυνάμεις υποστήριξαν αντίθετες πλευρές του συριακού εμφυλίου πολέμου. Οι εντάσεις έφθασαν σε σημείο ανάφλεξης αφού η Τουρκία κατέρριψε ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος στον εναέριο χώρο της τον Νοέμβριο του 2015, οδηγώντας σε εμπορικούς περιορισμούς και αναστολή του ταξιδιού χωρίς βίζα. Όμως οι χώρες εξομάλυναν τις σχέσεις τους το 2016 και ο Πούτιν και ο Ερντογάν διατήρησαν επαφή καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία: το τελευταίο τηλεφώνημα μεταξύ των δύο ηγετών ήταν στις 26 Απριλίου.

Όσο ισχύουν οι δυτικές κυρώσεις και η Τουρκία αρνείται να επιβάλει οποιεσδήποτε δικές της, οι Ρώσοι ολιγάρχες αναμένεται να συνεχίσουν να επενδύουν στη χώρα. Αυτό θα είναι πιο εύκολο να γίνει με ένα τουρκικό διαβατήριο στο χέρι και μια τοπικά εγγεγραμμένη εταιρεία.

«Βραχυπρόθεσμα, αναμένουμε από τους Ρώσους να λάβουν την τουρκική υπηκοότητα αγοράζοντας ένα ακίνητο στην Τουρκία, προκειμένου να έχουν μια εναλλακτική λύση στο υπάρχον ρωσικό διαβατήριό τους», λέει ο Fıratoğlu. «Μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, μπορούμε να περιμένουμε από δισεκατομμυριούχους Ρώσους να μεταφέρουν τις επιχειρήσεις και τον πλούτο τους στην Κωνσταντινούπολη και να ζουν οι οικογένειές τους είτε στην Τουρκία είτε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».

Πηγή: Forbes