Λαϊκισμός - Εθνικισμός - Ναζισμός

Γράφει ο Χρήστος Η.Χαλαζιάς
Πολλά, πάρα πολλά, γράφονται και λέγονται τα τελευταία χρόνια για τον «εθνικισμό» παγκοσμίως. Στην Ευρώπη το ζήτημα είναι οξύτερο από άλλες περιοχές, εξαιτίας πολλών παραγόντων. Ο όρος «εθνικισμός» αναμιγνύεται συχνά με τον όρο «λαϊκισμός» έτσι που σχεδόν πλέον δεν γίνεται κανένας διαχωρισμός και γιατί άλλωστε; Αυτό που έχει περισσότερη σημασία είναι οι συνέπειες του εθνικισμού.
Και ας δούμε τι γράφει ο Αρθουρ Σλέσινγκερ καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκη και άλλοτε σύμβουλος του αμερικανού προέδρου Τζων Κέννεντι. «Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη στιγμή. Πριν από λίγο καιρό ο μαγικός αριθμός 1992 είχε γεννήσει ελπίδες για τη δημιουργία μιας νέας ενωμένης Ευρώπης. Σήμερα το όνειρο της ευρωπαϊκής ενότητας είναι πιο μακρινό από ότι πριν από 10 ή 20 χρόνια. Τι συνέβη σε αυτό το όνειρο; Η απάντηση είναι απλή: το χτύπησε ο εθνικισμός. Ο εθνικισμός μπορεί να έχει καλές και κακές συνέπειες, ανάλογα με την περίσταση. Το εθνικιστικό πνεύμα κατατρόπωσε ηγέτες σαν τον Μ. Ναπολέοντα και τον Χίτλερ που θέλησαν να ενώσουν την Ευρώπη με την χρήση τους.
Σήμερα τα εθνικιστικά συναισθήματα προκαλούν δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους ηγέτες που οραματίζονται μια Ενωμένη Ευρώπη. Το τέλος του ψυχρού πολέμου δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώην σοβιετική απειλή συνέβαλε στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Σήμερα τα εθνικιστικά συναισθήματα προκαλούν δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους ηγέτες που οραματίζονται μια Ενωμένη Ευρώπη. Το τέλος του ψυχρού πολέμου δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώην σοβιετική απειλή συνέβαλε στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Μαζί με την απειλή χάθηκε και η ανάγκη να ενωθούν οι Ευρωπαίοι εναντίον της σοβιετικής ένωσης, ή εναντίον της αγριότητας στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Σε κάθε σημείο του πλανήτη μας ο εθνικισμός και θρησκευτικός φανατισμός διαλύει ολόκληρα έθνη. Ο εθνικισμός έγινε το Έιτζ της διεθνούς πολιτικής, έγραφε πριν από καιρό το περιοδικό «Εκονομιστ». Η εξελιγμένη τεχνολογία εκμηδενίζει τις αποστάσεις και υπερπηδά τα εθνικά όρια. Αλλά οι ενοποιητικές πιέσεις αναγκάζουν τους ανθρώπους να ζητούν προστασία από τα παγκόσμια ρεύματα που βρίσκονται έξω από τον έλεγχο και τη λογική τους. Όσο περισσότερο νιώθουν ότι παρασύρονται από ένα απρόσωπο και ανώνυμο κόσμο, τόσο περισσότερο αναζητούν την ταυτότητα τους.
Από τις αρχές τις δεκαετίας του 1980 άρχισε στην Ευρώπη η στροφή προς τον προστατευτισμό, προς τις μορφές του οικονομικού εθνικισμού. Το 1989 εξαφανίστηκε ο κομμουνισμός (1). Αφού χάθηκε εκείνος ο εχθρός, έπρεπε να επινοηθεί ένας άλλος. Η συντηρητική ευρωπαϊκή σκέψη τον βρήκε σε δυο κατευθύνσεις: είναι ο ισλαμισμός και ο οικουμενισμός. Στα μάτια τους ο οικουμενισμός είναι το χάος, η απώλεια ταυτότητας. Τα σύνορα πρέπει να κλείσουν, χρειάζεται προστασία και όχι άνοιγμα. Σε αυτές τις συνθήκες διαπιστώνεται ότι ο όρος «λαϊκισμός» συμπεριλαμβάνει τον εθνικιστή-ρατσιστή, τον ξενόφοβο δημαγωγό. Αυτός ο «εθνικισμός» που χρησιμοποιεί τα «λαϊκιστικά» στοιχεία είναι