Η υπόκωφη βία

«TA NEA» παραχωρούν εκτάκτως τη θέση του κυρίου άρθρου τους στον ομότιμο καθηγητή της Ιατρικής Σχολής ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ Μ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟ

Tα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ) πήραν φωτιά. Η πρόσφατη ειδεχθής τρομοκρατική πράξη σε πολυσύχναστο, κλειστό εμπορικό χώρο γεμάτο παιδιά και ενηλίκoυς στο Μαρούσι συζητήθηκε, δικαιολογημένα, ευρέως. Αναμφίβολα η πράξη αυτή καθαυτή και οι εκτελεστές της είναι επαίσχυντοι και καταδικαστέοι.
Αν θέλουμε, όμως, να πάρουμε το θέμα της τρομοκρατίας και της βίας, γενικότερα, στα σοβαρά, δεν πρέπει να περιοριστούμε στην καταδίκη τους, αλλά να πάμε βαθύτερα. Nα αναζητήσουμε αν όχι τα γενεσιουργά αίτια της τρομοκρατίας, τουλάχιστον να πασχίσουμε να κατανοήσουμε το περιβάλλον που καθιστά την τρομοκρατική βία εφικτή. Εχω τη γνώμη ότι η τρομοκρατική βία επωάζεται σε ένα περιβάλλον που συστηματικά ευνοεί την «υπόκωφη βία». Η υπόκωφη βία δεν είναι απαραίτητο να πάρει τη μορφή εκρήξεων βομβών ή την εκτόξευση μολότοφ αλλά, στη χυδαία της μορφή, προκύπτει ως η μονομερής και ανενδοίαστη επιβολή του ισχυρού στον αδύναμο ή ως η ξεδιάντροπη, συστηματική προαγωγή ατομικών ή συντεχνιακών συμφερόντων εις βάρος του συλλογικού συμφέροντος, κατά παράβαση κανόνων. Με λίγα λόγια, η αυθαιρεσία και η ατιμωρησία των ισχυρών καλλιεργεί το έδαφος (αν και δεν αρκεί απαραίτητα από μόνη της) για την τρομοκρατία των κουκουλοφόρων.
Επιτρέψτε μου να παραθέσω μερικούς στίχους από την πρόσφατη ποιητική συλλογή του καθηγητή Ι. Ιωαννίδη «Τοκάτα, για την κόρη με το καμένο πρόσωπο», που ανάγλυφα σκιαγραφεί την αυθαιρεσία που ασκούν διδάσκοντες σε διδασκόμενους στα ΑΕΙ.
«(…) Λοιπόν, εκείνο το ρεμάλι έγινε διάσημος επιστήμονας, με πλήθος δημοσιεύσεων στα εγκυρότερα εγκύκλια περιοδικά, καθηγητής σπουδαίος, εκατοντάδες νέοι υποταχτήκανε χωρίς αντίσταση στο χτίσιμο του βιογραφικού του – με τι ηθικό να συνεχίσει κανείς; Πού να βρει μια αξία για να μοχθήσει, όταν όλα αγοράζονται; Οταν κανείς δεν αρνείται να συμπράξει; (...)». Απόσπασμα 17.2-5 (σελ. 174). Αν έτσι συμπεριφέρονται οι καθηγητές, γιατί απορούμε αν μερικοί φοιτητές προπηλακίζουν πανεπιστημιακούς αξιωματούχους, καταλαμβάνουν ή καταστρέφουν δημόσια περιουσία; Μήπως, λόγω της θερμόαιμης νιότης τους, αναπαράγουν την αυθαιρεσία του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος με έναν πιο ωμό και βίαιο τρόπο;
Μήπως τα ΜΜΕ δεν αυθαιρετούν όταν θέλουν να περάσουν το μήνυμά τους; Ξεχάσαμε τον θόρυβο που δημιούργησαν το καλοκαίρι του 2011 για να επιτευχθεί αγορά εμβολίων για τον δήθεν κίνδυνο επιδημίας από τη γρίπη των χοίρων; Τι έγιναν τα εμβόλια; Εμειναν αχρησιμοποίητα στα ράφια, σπαταλήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για να ρημάζει η οικονομία του κράτους και να γεμίζουν οι τσέπες μερικών. Μήπως λογοδότησαν ή τιμωρήθηκαν ΜΜΕ, όταν ανεύθυνα και υποκινούμενα λοιδόρησαν ή λοιδορούν λειτουργούς που πρόβαλαν τη χώρα στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, υποστήριξαν την έρευνά τους με ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις και δεν επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό;
Ας θυμηθούμε, επίσης, την αυθαιρεσία που υφίστανται οι πολίτες όταν αναγκάζονται να επισκεφθούν χώρους όπως η πολεοδομία, η εφορία, το νοσοκομείο. Δεν είναι «τρομοκρατία» όταν ο κρατικός λειτουργός, για να επιτελέσει το καθήκον του, απαιτεί και εκβιάζει να δωροδοκηθεί;
Σε μια χώρα όπου η υπόκωφη βία επιπολάζει δεν είναι δύσκολο νοσηροί εγκέφαλοι, επενδύοντας «ιδεολογικά», να γίνονται «επαναστάτες» και «τιμωροί» ακολουθώντας τρομοκρατικές πρακτικές. Μήπως, επομένως, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την υπόκωφη βία, η οποία ανθεί σε ένα περιβάλλον αυθαιρεσίας και ατιμωρησίας των ισχυρών, αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση της ακραίας βίας των τρομοκρατών;