Η μοναρχία δεν είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε μια χώρα

Αν τα πράγματα συνεχιστούν όπως είναι σήμερα, και ο πρίγκιπας Κάρολος διαδεχθεί τη μητέρα του στο θρόνο και παραμείνει βασιλιάς μέχρι να πεθάνει από βαθειά γεράματα, γύρω στο 2040 το νεαρό ζευγάρι που παντρεύεται αύριο στο Αββαείο του Ουεστμίνστερ θα λέγεται Βασιλιάς Ουίλιαμ ο 5ος και Βασίλισσα Αικατερίνη. Ο Ουίλιαμ θα είναι τότε επικεφαλής του Ηνωμένου Βασιλείου ή όποιου μορφώματος έχει απομείνει απ’ αυτό. Κάτι τέτοιο θα είναι σωστό; Θεωρητικά όχι, απαντά ο βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον Ας. Πρακτικά, ίσως και να είναι.

Αν ο Ουίλιαμ και η Κέιτ συμπεριφερθούν σωστά και συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας εκσυγχρονισμένης συνταγματικής μοναρχίας, γράφει ο Ας σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε σε διάφορες εφημερίδες, τότε η αναγόρευσή τους σε βασιλικό ζεύγος θα είναι μια λύση καλύτερη από τις εναλλακτικές. Μια ματιά στην Ευρώπη δείχνει ότι χώρες σαν τη Σουηδία, την Ολλανδία, τη Δανία και την Ισπανία - που έχουν μοναρχίες - δεν βρίσκονται σε χειρότερη θέση από χώρες που έχουν άμεσα ή έμμεσα εκλεγμένους προέδρους. Θα ήθελε άραγε κανείς το Μπάκιγχαμ να διοικείται από τον πρόεδρο Μπλερ;

Όπως δείχνει και η παγκόσμια φρενίτιδα για τον αυριανό βασιλικό γάμο, ο θεσμός αυτός συμβάλλει αποφασιστικά στην ήπια ισχύ της Βρετανίας και στα υψηλά εισοδήματά της από τον τουρισμό. Σε τελική ανάλυση, κανείς δεν πάει στο Βερολίνο για να δει τον πρόεδρο και τη Φράου Βουλφ με τα παιδάκια τους. Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι γνωρίζουν ακόμη και ποιος είναι ο πρόεδρος της ισχυρότερης χώρας της Ευρώπης. Και αυτό δεν είναι πρόβλημα αν παράγεις BMW, Mercedes ή εξάγεις προϊόντα στην Κίνα. Η Βρετανία δεν κάνει τίποτα απ’αυτά. Εχει όμως τη Βασίλισσα, τον Ουίλιαμ και την Κέιτ.

Θεωρητικά, η συνταγματική μοναρχία διαστρέφει τη δημοκρατική διαδικασία, καθιστά αδύνατη μια ανοιχτή κοινωνία με ίσες ευκαιρίες για όλους και κρατά τη χώρα σε ένα παρελθόν ιεραρχίας και προνομίων. Για όλους αυτούς τους λόγους, πολλοί Βρετανοί -- αν και όχι οι περισσότεροι, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση -- τάσσονται υπέρ της κατάργησης της μοναρχίας. Ο Γκάρτον Ας, όμως, πιστεύει ότι όλα αυτά τα παραπάνω αποτελέσματα είναι περιθωριακά, και πάντως είναι πολύ μικρότερης σημασίας απ’ ό,τι πριν από 30 χρόνια, όταν παντρεύτηκαν ο Κάρολος και η Νταϊάνα. Υπάρχουν πολλά καταστροφικά στοιχεία στο βρετανικό πολιτικό σύστημα - με πιο καταστροφικό τη Βουλή των Λόρδων - αλλά η μοναρχία δεν περιλαμβάνεται σ’ αυτά. Ο Ρούπερτ Μέρντοκ αντιπροσωπεύει μεγαλύτερη απειλή για τη βρετανική δημοκρατία απ’ ό,τι ο μονάρχης.

Η Βασίλισσα μπορεί να έχει περιορισμένη πολιτική επιρροή, αλλά δεν την έχει χρησιμοποιήσει ποτέ με χειρότερο τρόπο από τους προέδρους άλλων χωρών. Πολλοί από τους τελευταίους καταλήγουν στα δικαστήρια με την κατηγορία της διαφθοράς, όπως συνέβη με τον πρόεδρο Σιράκ. Είναι αλήθεια ότι σε σκάνδαλα μπορεί να εμπλακούν και μέλη των βασιλικών οικογενειών: ο πρίγκιπας Βερνάρδος της Ολλανδίας, για παράδειγμα, αναμίχθηκε στο σκάνδαλο δωροδοκίας του Λόκερμπι. Συμβαίνει όμως