Τρία σενάρια για το ευρώ και την Ελλάδα

Πλησιάζει ταχύτατα η στιγμή της αλήθειας για τη Ζώνη του Ευρώ. Ολες οι εμβαλωματικές λύσεις...
με τις οποίες η Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια αγόραζε χρόνο, κινούμενη σταδιακά αλλά απελπιστικά αργά προς την κατεύθυνση της περισσότερης ενοποίησης, έχουν φτάσει στα ακραία όριά τους. Οι μηχανισμοί που φτιάχτηκαν για να διαχειριστούν την κρίση χρέους της περιφέρειας (EFSF) είναι ανεπαρκείς για την Ιταλία και την Ισπανία.

Οι αριθμοί δεν βγαίνουν. Οι αγορές το βλέπουν και πανικόβλητες αντιδρούν ξεπουλώντας μαζικά ομόλογα όλων των κρατών αυξημένου κινδύνου, συμπεριλαμβάνοντας αυτή τη φορά και τη Γαλλία, επηρεάζοντας ακόμα και τις «ενάρετες» Αυστρία και Ολλανδία. Η Ευρώπη έχει πια λίγες εβδομάδες για να αντιδράσει με κάτι μεγάλο, αφήνοντας τις πιρουέτες και κάνοντας το πραγματικό άλμα.

Ποιο είναι το άλμα; Αυτό που μια χορωδία διεθνών ηγετών και οικονομολόγων υποδεικνύει, και στο οποίο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Γερμανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα και τα γεράκια της γερμανικής νομισματικής ορθοδοξίας επιμένουν να ανθίστανται. Δηλαδή, γενναίες ενέσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ, για να βγει η Ευρωζώνη από τον φαύλο κύκλο της κρίσης χρέους – ύφεσης. Να κάνει η ΕΚΤ ό,τι και οι κεντρικές τράπεζες Βρετανίας και ΗΠΑ, που τυπώνουν χρήμα «όσο χρειάζεται», λειτουργώντας ως δανειστές τελευταίας προσφυγής για τις κυβερνήσεις τους, συμπιέζοντας το κόστος κρατικής χρηματοδότησης.

Αυτή την κρίσιμη απόφαση πρέπει να πάρει η ΕΚΤ, ο μόνος θεσμός που έχει τα πυρομαχικά για κάτι τέτοιο: να απορροφήσει μαζικά (άμεσα ή μέσω EFSF) το χρέος αξιόχρεων κρατών της ευρω-περιφέρειας που αντιμετωπίζουν κρίση ρευστότητας, ώστε να μειωθεί δραστικά το κρατικό κόστος δανεισμού. Να σώσει την Ευρωζώνη.

Εδώ όμως είναι το ζήτημα. Μια τέτοια θεμελιώδης ανατροπή καταστατικής λειτουργίας από την ΕΚΤ θα προϋπέθετε μια νέα «μεγάλη συμφωνία», ένα grand bargain, με δύο σκέλη: οι χώρες της ευρω-περιφέρειας και η Γαλλία να δεχτούν αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες και κοινοτικό έλεγχο στους προϋπολογισμούς τους, και η Γερμανία να επιτρέψει την (άμεση ή έμμεση) ροή πόρων προς την περιφέρεια, δηλαδή τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ και το ευρωομόλογο.

Η Γερμανία θα δεχόταν να μοιραστεί με τους εταίρους τα πλεονεκτήματα του χαμηλού κόστους δανεισμού και της υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, μόνο εάν λάμβανε εγγυήσεις «ενάρετης» δημοσιονομικής συμπεριφοράς. Τότε μόνο και η ΕΚΤ θα δεχόταν να μεταβάλει το καταστατικό της δόγμα, προχωρώντας από την πρόταξη καταπολέμησης του πληθωρισμού στην αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού και της ανεξέλεγκτης ύφεσης.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για μας; Σημαίνουν ότι πλησιάζει η ώρα που η Ελλάδα θα γίνει μέρος ενός από τα τρία βασικά διαφαινόμενα σενάρια:

Σενάριο 1, «στενότερη ενοποίηση της Ευρωζώνης των «17», με όλους μέσα»: Η Ευρωζώνη αντιδρά στο σοκ και κάνει ό,τι χρειάζεται, προχωρώντας στη «μεγάλη συμφωνία» που αναφέρθηκε παραπάνω. (Μικρότερη πιθανότητα: η έως τώρα πολιτική των μικρών βημάτων αποδίδε