Άγχος: Ένας σύμμαχος' που μπορεί να γίνει επικίνδυνος

Στις μέρες μας, λόγω της αβεβαιότητας και του φόβου για το αύριο, το...
άγχος μας κατακλύζει όλο και πιο συχνά. Η λύση, όμως, δεν είναι να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε τις αγχογόνες καταστάσεις, αλλά να τις...
μετατρέψουμε σε ωφέλιμη κινητήριο δύναμη. Γιατί, όμως, δεν αντιδρούμε όλοι με τον ίδιο τρόπο στο άγχος, ποια είναι τα όριά μας και πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε;

Το συναίσθημα του άγχους είναι από τα πλέον συνήθη ανθρώπινα συναισθήματα. Αποτελεί σινιάλο -ένα προειδοποιητικό σημάδι- που χωρίς αυτό δεν θα ήταν δυνατή καμία εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής, καθώς είναι η απάντηση του ανθρώπινου οργανισμού στον κίνδυνο και στην απειλή. Όταν οι πρόγονοί μας ζούσαν στις σπηλιές και έρχονταν αντιμέτωποι με κάποιον κίνδυνο, ήταν απολύτως ζωτικό να διαθέτουν ένα μηχανισμό που να τους βοηθά να αντιδράσουν πολύ γρήγορα. Ακόμη και σήμερα, αυτός ο μηχανισμός είναι απαραίτητος. Φανταστείτε ότι διασχίζετε ένα δρόμο και ξαφνικά βλέπετε ένα αυτοκίνητο να έρχεται καταπάνω σας. Αν δε νιώσετε καμία ανησυχία, θα σκοτωθείτε. Το πιθανότερο, όμως, είναι να ενεργοποιηθεί αυτός ο μηχανισμός και να τρέξετε για να σωθείτε. Άρα, η ύπαρξη του άγχους είναι προστατευτική.

Θα ήταν παράλογο να μας είχε προικοδοτήσει η φύση μ’ ένα μηχανισμό που θα μας έβλαπτε στην προσπάθειά του να μας βοηθήσει.

Στόχος δεν είναι να αποφύγουμε το άγχος, αλλά να προσδιορίσουμε μέχρι ποιο βαθμό είναι ανεκτό για τον καθέναν, ώστε να είναι ωφέλιμη κινητήριος δύναμη. Μας βοηθά να λειτουργούμε με τη μέγιστη δυνατή απόδοση. Όσο, όμως, ανεβαίνει το επίπεδο του άγχους, μειώνεται η απόδοση. Αυτοί που βρίσκουν το ιδανικό επίπεδο άγχους για τον εαυτό τους και το αντιμετωπίζουν με επιτυχία, αποδέχονται τις προκλήσεις της ζωής χωρίς να υποφέρουν.

Διαφορετικές αντιδράσεις

Κατά την ανάπτυξή του, κάθε άνθρωπος δημιουργεί αντιστάσεις και δυνατότητες αντοχής απέναντι σε αγχογόνες καταστάσεις της ζωής, δηλαδή αναπτύσσει μηχανισμούς για να μπορέσει να ξεπεράσει αυτές τις καταστάσεις. Με άλλα λόγια «υποχρεώνεται» να δημιουργήσει τους κατάλληλους ψυχικούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση του άγχους.

Κάθε άνθρωπος, όμως, αντιλαμβάνεται τις καταστάσεις με διαφορετικό τρόπο και αντιδρά εξίσου διαφορετικά σ’ αυτές. Ανάλογα με τις προηγούμενες εμπειρίες του, κινητοποιούνται βιώματα του παρελθόντος και σχηματίζει, βάσει αυτών, θετικές ή αρνητικές προσδοκίες για το τι πρόκειται να συμβεί. Επίσης, το πώς αξιολογεί ο καθένας τον εαυτό του, έχει σχέση με τις δυνατότητές του για το «ξεπέρασμα» των δυσάρεστων και αγχογόνων καταστάσεων. Ανάλογα με τις δυνατότητες που διαθέτει, μπορεί να αισθανθεί σίγουρος και ασφαλής ή αδύναμος και ανίκανος να χειριστεί μια κατάσταση.

Δηλαδή εξαρτάται από τη σύγκριση των δικών του δυνάμεων απέναντι σε έναν πραγματικό ή φανταστικό κίνδυνο.

Πώς εκδηλώνεται

Αυτοί που έχουν άγχος συνήθως το περιγράφουν ως αίσθημα ανασφάλειας, ανησυχούν υπερβολικά για τα πάντα, αισθάνονται εγκλωβισμένοι, φοβούντα