Deja Vu: Γιατί ο χρόνος επαναλαμβάνεται;

Τι ακριβώς είναι το συναίσθημα deja vu και ποια η σχέση του με τις... παραφυσικές εμπειρίες; Το γνωρίζατε ότι υπάρχουν 3 διαφορετικά είδη deja vu; Τι επιστημονικά πειράματα έχουν γίνει πάνω στο φαινόμενο και ποια τα συμπεράσματα τους; Το γνωρίζατε ότι 1 στους 2 ανθρώπους έχει βιώσει έστω μία φορά στη ζωή του σχετική εμπειρία;

Ο Νικόλαος Κουμαρτζής μας παρουσιάζει το φαινόμενο στην ολότητα του, μέσα από μία σπάνια αλλά και σύγχρονη βιβλιογραφία, παρουσιάζοντας

παράλληλα για πρώτη φορά στην Ελλάδα σύγχρονα σχετικά επιστημονικά πειράματα και στηριζόμενος σε papers της παλαιότερης βιβλιοθήκης ψυχικών ερευνών στον κόσμο (Βρετανική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών).

Τι είναι Deja vu και τι δεν είναι;

Ο όρος deja vu είναι γαλλικός και σημαίνει «αυτό το έχω ξαναδεί». Πιο σπάνια, για το ίδιο φαινόμενο χρησιμοποιείται ο αγγλικός όρος paramnesia που σαφώς προέρχεται από την ελληνική λέξη «παραμνησία».

Ως λέξη πρωτοεμφανίστηκε από τον Emile Boirac(1851- 1917), έναν Γάλλο ερευνητή με έντονο ενδιαφέρον για τις ψυχικές έρευνες, στο βιβλίο του L' Avenir des sciences psychiques(Το Μέλλον των Ψυχικών Ερευνών). Το σύγγραμμα του αποτελούσε επέκταση μίας εργασίας που είχε ολοκληρώσει όταν ακόμα ήταν προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Chicago.

Τι ακριβώς όμως είναι μία deja vu εμπειρία; Είναι η αίσθηση ενός ανθρώπου ότι ένα γεγονός που τώρα βλέπει/ βιώνει/ ακούει έχει επαναληφθεί στο παρελθόν. Έτσι, η εν λόγω εμπειρία συνοδεύεται συχνά από ένα έντονο αίσθημα οικειότητας, αλλά κυρίως από ένα δεύτερο- και συχνά πιο έντονο- αίσθημα παραδοξότητας.

Η ιδιαιτερότητα όμως της εν λόγω εμπειρίας ώστε να οριστεί ως παραφυσικό φαινόμενο, δεν είναι ότι ένα γεγονός μοιάζει να επαναλαμβάνεται, αλλά το ιδιαίτερο αίσθημα που συνοδεύει την αίσθηση αυτή: είναι η έντονη πεποίθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά», ότι αυτό που αισθάνομαι είναι αδύνατο να συμβαίνει. Κατά τη βίωση ενός deja vu συχνά αισθανόμαστε ότι δεν είναι δυνατόν να έχουμε ξαναζήσει την εν λόγω στιγμή, όσο έντονα και να νιώθουμε οικειότητα.

Δηλαδή, αρκετές φορές μπορεί να αισθανόμαστε έντονη σύγχυση με ερωτήσεις του τύπου: «Έχω ξαναδιαβάσει το εν λόγω βιβλίο;» ή «Έχω ξαναδεί την εν λόγω ταινία;». Η σύγχυση όμως αυτή δεν εμπεριέχει την αίσθηση της παραδοξότητας. ’λλωστε, είναι φυσικό ένας άνθρωπος που έχει διαβάσει εκατοντάδες βιβλία ή κάποιο βιβλίο πριν αρκετά χρόνια, να μην θυμάται τίποτα από αυτό.

Η σύγχυση όμως αυτή σε καμία περίπτωση δεν είναι deja vu.

Τα 3 Είδη Deja vu: Deja vecu - Deja senti - Deja visite.

Τα παραπάνω ίσως είναι οτιδήποτε έχετε ακούσει ποτέ για την ιδιαίτερη αυτή εμπειρία. Δυστυχώς όμως είναι εξαιρετικά, ίσως και επικίνδυνα, ελλιπείς. Κατ' αρχήν, αυτό που ονομάζουμε Deja vu δεν είναι deja vu, παρά μία κατηγορία αυτού. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά..

Σύμφωνα με τον Arthur Funkhouser, στο paper Three Types of deja vu(Funkhouser, A., 1996), υπάρχουν τριών ειδών εμπειρίες de