Γονείς και αθλητής

O Δρ. Συμεών Σιωμόπουλος, ειδικός συνεργάτης του Tennis24 σε θέματα ψυχολογίας, σε ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο που αφορά χιλιάδες γονείς και παιδιά, αναλύει τον ρόλο των γονιών από τα πρώτα στάδια της ενασχόλησης των παιδιών τους με τον αθλητισμό μέχρι τη συμπεριφορά τους σε επίπεδο πρωταθλητισμού

Στο προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στα κίνητρα του αθλητή και σε περιπτώσεις αθλητών με συγκεχυμένα κίνητρα που σχετίζονται με ανεκπλήρωτες επιθυμίες των γονιών τους.

Στο άρθρο αυτό θα περιγράψουμε τη συμμετοχή

των γονιών στη διαδικασία επιλογής και συστηματικής ενασχόλησης του παιδιού τους με το τένις, με τρόπους που θα βοηθήσουν στην σωστή σχέση με το άθλημα και στη διαμόρφωση της αθλητικής συμπεριφοράς και της προσωπικότητας του, γενικότερα.

Όταν συμφωνήσουν με την επιλογή του παιδιού, θα πρέπει να του τονίσουν ότι το άθλημα, που διάλεξαν, απαιτεί σοβαρή, πειθαρχημένη και συστηματική προσπάθεια καθώς και υπομονή και επιμονή, ιδιαίτερα στο πρώτο στάδιο της εκμάθησης. Θα χρειαστεί επίσης να βοηθήσουν το παιδί τους στην επιλογή του πλαισίου της προπόνησης (που θα εγγραφεί και ποιος θα είναι ο προπονητής του) καθώς και να στηρίξουν την προπονητική διαδικασία και τον προπονητή που έχουν επιλέξει.

Σημαντικό κριτήριο για το σωστό ξεκίνημα της σχέσης του παιδιού με το άθλημα είναι η ευχαρίστηση που αισθάνεται στην προπόνηση, όπως φαίνεται και από μελέτες που έχουν γίνει σε παιδιά διαφόρων ηλικιών.

Οι πιο σημαντικοί λόγοι που τα παιδιά συμμετέχουν στον αθλητισμό κατά σειρά σημασίας:

ΑγόριαΚορίτσια1.      Ευχαρίστηση1.      Ευχαρίστηση 2.      Συμμετοχή σε κάτι που είμαι καλός2.      Για να είμαι σε φόρμα3.      Βελτίωση των δεξιοτήτων μου3.      Για την άσκηση4.      Για την χαρά του συναγωνισμού4.      Βελτίωση των δεξιοτήτων μου5.      Για να είμαι σε φόρμα5.      Συμμετοχή σε κάτι που είμαι καλή6.      Για την πρόκληση του συναγωνισμού6.      Για την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων7.      Για την άσκηση7.      Για την χαρά του συναγωνισμού8.      Για την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων8.      Για να είμαι μέλος μιας ομάδας9.      Για να είμαι μέλος μιας ομάδας9.      Για να κάνω καινούργιες φιλίες10.  Για να φτάσω ένα ανώτερο επίπεδο συναγωνισμού10.  Για την πρόκληση του συναγωνισμού

Ακόμη βρέθηκε ότι τα παιδιά παρατάνε τον αθλητισμό όταν

1.    δεν ευχαριστιούνται το άθλημα,
2.    δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον ανταγωνισμό και
3.    δεν μαθαίνουν σωστά τις δεξιότητες του αθλήματος

Σε δεύτερο στάδιο, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα προπόνησης, όταν το παιδί, με την σύμφωνη γνώμη του προπονητή του, εκφράσει την επιθυμία να συμμετέχει σε αγώνες και να κάνει πρωταθλητισμό, τότε η στάση του γονιού θα πρέπει να είναι στάση υλικής (π.χ. στήριξη εξόδων προπόνησης, αγώνων) και ηθικής υποστήριξης. Κατά το στάδιο αυτό, το παιδί είναι αποκλειστικά υπεύθυνο να δείξει την απαιτούμενη συνέπεια για την προπόνηση και τους αγώνες του.

Η επιδίωξη των παιδιών στους αγώνες είναι να αγωνίζονται όσο το δυνατό καλύτερα. Η στάση αυτή είναι πολύ χρήσιμη και για άλλες δραστηριότητες του παιδιού, όπως το σχολείο, και πρέπει να την στηρίζουν οι γονείς. Οι πιθανοί λόγοι, που το παιδί δεν αγωνίστηκε όσο καλύτερα μπορούσε είναι θέμα, που θα το συζητήσει με τον προπονητή του.

Οι γονείς πολλές φορές καλούνται να επιλέξουν και να αξιολογήσουν τον προπονητή. Ο αθλητής, έστω και αν είναι μικρός σε ηλικία, μπορεί συνήθως να αξιολογήσει τον προπονητή του και να εκφράσει μια γνώμη για το αν ο προπονητής του είναι καλός ή όχι και γιατί.

Με βάση έρευνες που έχουν γίνει, ο ιδανικός προπονητής είναι καλό να έχει τα εξής χαρακτηριστικά

•    Γνώση του αντικειμένου. Ο γονιός έστω και αν δεν είναι ειδικός μπορεί να ελέγξει την εκπαίδευση και κατάρτιση του προπονητή μαθαίνοντας από αυτόν ποιά είναι η λογική και οι στόχοι του προπονητικού προγράμματος.
•    Σωστή επικοινωνία. Οι οδηγίες που δίνει ο προπονητής να είναι ξεκάθαρες και ακριβείς τονίζοντας τα θετικά στοιχεία του αθλητή.
•    Σωστές αρχές.  Να δίνει έμφαση στην βελτίωση και την ευχαρίστηση του παιδιού και να έχει σωστή σχέση με την ήττα και τη νίκη
•    Αυτοέλεγχος. Να διατηρεί την ψυχραιμία του, ακόμα και όταν οι αθλητές κάνουν λάθη.
•    Ενθουσιασμός. Να προπονεί με ενθουσιασμό και να τον μεταδίδει και στους αθλητές.
•    Να δείχνει κατανόηση στις διαφορές που προκύπτουν από τον διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης και την ηλικία των παιδιών και να τις χειρίζεται ανάλογα.

Αναφέραμε παραπάνω κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία του ιδανικού προπονητή, αλλά εάν θέλαμε να επιλέξουμε το πιο σημαντικό θα ήταν η ευχαρίστηση που νιώθει το παιδί στην προπόνηση. Συμπερασματικά, μετά από προσεκτική επιλογή του προπονητή, αυτός θα είναι υπεύθυνος για την σωστή τεχνική και τακτική προετοιμασία του αθλητή του.

Από την εμπειρία προπονητών και αθλητών του τέννις, που συμμετέχουν σε αγώνες από μικρή ηλικία, αναφέρονται χαρακτηριστικές συμπεριφορές γονιών που δεν βοηθάνε τον νεαρό αθλητή όπως:

Ο γονιός:
– να δίνει συμβουλές τεχνικής, τακτικής και ψυχολογικής φύσης, πριν και κατά την διάρκεια του αγώνα, για το πώς ο αθλητής θα παίξει σε αυτόν. Αυτό μπερδεύει τον αθλητή και δυσκολεύει την συγκέντρωση του.
– να κάνει γκριμάτσες αποδοκιμασίας κατά την διάρκεια του αγώνα. Η συμπεριφορά αυτή δημιουργεί πρόσθετη πίεση στον αθλητή και ενισχύει τον αρνητικό τρόπο που μπορεί να μιλάει στον εαυτό του.
– να παρεμβαίνει για το αν η μπάλα ήταν μέσα ή έξω, για το σκορ, ή όταν υπάρχει αμφισβήτηση. Η συμπεριφορά αυτή είναι κακή όχι μόνο για κάποιον που είναι γονιός, αλλά και για οποιοδήποτε φίλαθλο του τέννις
– να αποδίδει την κακή απόδοση σε εξωτερικούς αστάθμητους παράγοντες (αέρας, κακή ποιότητα γηπέδων, τύχη του αντιπάλου κ.α.), αντί να συμφωνεί με τον προπονητή, ότι με σωστή και σκληρή προετοιμασία η απόδοση του παίκτη θα βελτιωθεί.
– να κρίνει πολύ αυστηρά και να φωνάζει επειδή το παιδί δεν κέρδισε
– να παρεμβαίνει στους στόχους που έχει θέσει το παιδί σε συνεργασία με τον προπονητή του, με αποτέλεσμα να δημιουργεί σύγχυση.
– να υπονομεύει την προσπάθεια του αθλητή με την συνεχή αρνητική κριτική. Η στάση αυτή δεν βοηθάει την πίστη του αθλητή στις δυνατότητες του (αυτοπεποίθηση).

Με τα ευρήματα αυτά συμφωνεί και ο Nick Bollettieri, ένας προπονητής που είναι υπέρμαχος της πολύ σκληρής προπόνησης έχοντας βοηθήσει πάρα πολλούς αθλητές/τριες να φτάσουν στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης. Χαρακτηριστικά, σε μια πρόσφατη συνέντευξη του, αναφέρεται σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο που έχει γράψει σε συνεργασία με την Ψυχολόγο Dr Julie Anthony με τίτλο, «Ο συνδυασμός της επιτυχίας»: “Το μεγαλύτερο λάθος που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να επηρεάσουν τις προσδοκίες και τους στόχους των παιδιών τους, αντί να τα παροτρύνουν να έχουν ως κύριο κίνητρο την ευχαρίστηση της συμμετοχής στο άθλημα. Από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να παίζει για την έγκριση του γονέα ή για να διατηρήσει την αρμονία στην οικογένεια, τα κίνητρα και η ευχαρίστηση του θα μειωθούν άμεσα, ανεξάρτητα από το πόσο ταλαντούχο είναι”.

Συμπερασματικά, η στάση του γονιού πρέπει να χαρακτηρίζεται από επιδοκιμασία και στήριξη μιας σοβαρής και συστηματικής προσπάθειας σε μια δραστηριότητα που διάλεξε το παιδί του.

Η ευχαρίστηση ως κίνητρο δεν είναι σημαντική μόνο για τα παιδιά, αλλά πολύ συχνά επαγγελματίες αθλητές/ τριες του τένις που βρίσκονται σε περίοδο μειωμένης απόδοσης αναφέρουν ως κύρια αιτία της κάμψης, την έλλειψη ευχαρίστησης στη προπόνηση και τους αγώνες.

Στο επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στον δεύτερο από τους τέσσερις πυλώνες της ψυχικής αντοχής την αυτοπεποίθηση και πως μπορούμε να καλλιεργήσουμε ισχυρή πίστη στον εαυτό μας και στις δυνατότητες μας.

Ερώτηση αναγνώστη/πατέρα
« Όταν παρακολουθώ τον αγώνα της κόρης μου πολλές φορές δεν μπορώ να ελέγξω τον εκνευρισμό μου, παρεμβαίνω στον αγώνα, έχοντας φτάσει σε σημείο να τσακωθώ με τον πατέρα της αντιπάλου κατά την διάρκεια του αγώνα, τι θα μπορούσα να κάνω;»

Η κόρη σας, κατά την διάρκεια του αγώνα, έχει πολύ δύσκολο έργο: να παραμείνει ήρεμη διατηρώντας τον σωστό βαθμό κινητοποίησης, να χειριστεί το άγχος της, να παραμείνει συγκεντρωμένη στο παιχνίδι κ.α., οπότε όταν βλέπει ένα τόσο σημαντικό πρόσωπο για αυτήν, να βγαίνει εκτός ελέγχου είναι σίγουρα πολλές φορές πιο δύσκολο να κρατήσει ή ίδια την ψυχραιμία της. Για αυτό το λόγο, αν δεν μπορείτε να ελέγξετε τα συναισθήματα σας είναι καλύτερα σε κρίσιμα σημεία του αγώνα να απομακρύνεστε από την περιοχή.

Συμεών Σιωμόπουλος – [email protected]

Σύντομο βιογραφικό
Ο Δρ Συμεών Σιωμόπουλος είναι καθηγητής φυσικής αγωγής (Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθήνας), Σύμβουλος Αθλητικής Ψυχολογίας [διδακτορικό στο τμήμα Ψυχολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Masters (M.Sc) στην Αθλητική Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο Miami, OHIO, U.S.A.].

Έχει κάνει παρουσιάσεις σε εθνικά και διεθνή συνέδρια. Έχει το επαγγελματικό δίπλωμα της Αμερικανικής Ένωσης Προπονητών Τένις (PTR, Chicago, 2001). Έχει συνεργαστεί ως Σύμβουλος Αθλητικής Ψυχολογίας με αθλητές πολλών αθλημάτων (ποδοσφαίρου, τένις, καλαθοσφαίρισης, βόλεϊ, ιστιοσανίδας, καράτε, γκολφ, ενόργανης γυμναστικής) και κυρίως με αθλητές του τένις.

Υπήρξε σύμβουλος αθλητικής ψυχολογίας της Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης (2007) και έχει συνεργαστεί με τους μεγαλύτερους ομίλους τένις στην Αττική (Αθηνών, Ψυχικού, Φιλοθέης, Ηλιούπολης, Παπάγου, Χολαργού).

Υπήρξε σύμβουλος αθλητικής ψυχολογίας στην σχολή Bollettieri, FL (στα αθλήματα τoυ τένις, ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης, γκολφ, baseball, hockey) και είναι προπονητής αθλητών υψηλού επιπέδου (άνδρας με καλύτερη παγκόσμια κατάταξη ATP 115, κορίτσι με καλύτερη ευρωπαϊκή κατάταξη No7 κάτω των 16 ετών και αγόρι με καλύτερη πανελλήνια κατάταξη Νο1).

Ο Δρ Σιωμόπουλος υπήρξε αθλητής του τένις στην Ελλάδα και μέχρι τα 18 του χρόνια βρισκόταν στις πρώτες 8 θέσεις της κατάταξης. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως επικεφαλής προπονητής στην ακαδημία τένις του Αμερικανικού Κολεγίου της Ελλάδος.

The post Γονείς και αθλητής appeared first on Tennis24.