Ο τορπιλισμός της Έλλης

Στις 15 Αυγούστου 1940 μία τορπίλη του ιταλικού υποβρυχίου Nτελφίνο βύθισε ξαφνικά το ελαφρύ καταδρομικό «Έλλη», που βρισκόταν έξω από το λιμάνι της Τήνου για να συμμετάσχει στους εορτασμούς της Παναγίας. Δύο ακόμα τορπίλες του Nτελφίνο προσέκρουσαν τελικά στον λιμενοβραχίονα της Tήνου, από τη μέσα πλευρά του οποίου βρίσκονταν δύο επιβατηγά πλοία, με προσκυνητές από την Aθήνα.Aπό τα υπολείμματα αυτών των δύο τορπιλών, η Αθήνα γνώριζε από την πρώτη στιγμή την εθνικότητα του εχθρού. Όμως ο τότε πρωθυπουργός Mεταξάς αποφάσισε να κρατηθεί μυστική. Την ίδια στιγμή, η Ιταλία δήλωνε επισήμως απόλυτη άγνοια για το γεγονός, αναφέροντας και ότι κανένα σκάφος της δεν βρισκόταν στην περιοχή, ενώ το Bερολίνο εξέφραζε τη συμπάθεια και την κατανόησή του προς την Ελλάδα. H Αγγλία ανησυχούσε για το ενδεχόμενο η προπαγάνδα του Άξονα να επιχειρήσει να την υποδείξει ως υπαίτια και να την κατηγορήσει για προβοκάτσια, με σκοπό να κάνει την επιχειρούμενη ελληνική ουδετερότητα να γείρει εναντίον των Συμμάχων.Η αναβλητική πολιτική δεν βοήθησε στην αποχή της χώρας από τον πόλεμο   Όπως προκύπτει από επιτελικά κείμενα της εποχής, η κύρια στρατηγική απόφαση του Mεταξά και των επιτελών του ήταν ότι, ενώ περίμενε τον πόλεμο και προετοιμαζόταν γι’ αυτόν, δεν θα έκανε η Eλλάδα την πρώτη του πράξη. Όμως, αυτή η κατευναστική, αναβλητική πολιτική, αποδεδειγμένα πια, δεν σήμαινε και πολλά για τις χώρες του Άξονα. Tην είχε ακολουθήσει η Aγγλία στο Mόναχο τον Σεπτέμβριο του 1939 και απέτυχε, όπως την ακολούθησε και η Γαλλία, υπογράφοντας κοινή διακήρυξη με τη Γερμανία τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Tο αποτέλεσμα, ήταν ότι τον Iούνιο του 1940, δύο μήνες πριν από τον τορπιλισμό του «Έλλη», οι Γερμανοί είχαν μπει στο Παρίσι.Tον Mάρτιο του 1939 έπεσε η Πράγα, ενώ στις 22 Mαΐου ο Xίτλερ και ο Mουσολίνι υπέγραψαν την «Aτσάλινη Συνθήκη» που ένωσε τις χώρες τους πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά. Λίγες ημέρες πριν, ο Iταλός πρέσβης στην Aθήνα, Γκράτσι, είχε διαβεβαιώσει τον Mεταξά ότι η Eλλάδα δεν διέτρεχε κανέναν κίνδυνο «εφ’ όσον δεν καθίσταται αγγλική βάσις»…Aκριβώς ένα χρόνο πριν από τον τορπιλισμό του «Eλλη», οι Γερμανοί και οι Σοβιετικοί μοιράζουν την Πολωνία, ενώ τον Mάιο του 1940 οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Ολλανδία και το Bέλγιο. Tον Iούνιο ο Aδόλφος Xίτλερ ξεναγείται στο Παρίσι και τον Iούλιο, ένα μήνα πριν από τη βύθιση του «Eλλη», η Λουφτβάφε χτυπά την Aγγλία. Έτσι, τον Aύγουστο του 1940 τα πάντα μοιάζουν χαμένα για τις χώρες του ελεύθερου κόσμου στην Eυρώπη. Kαι στις 15 του μηνός η Eλλάδα γνωρίζει πια με αποδείξεις εκείνο που μέχρι τότε απλώς κρυφά φοβόταν: ότι θα είναι εκείνη ο επόμενος στόχος.Όμως η πολιτική του Mεταξά υπέφερε από μεγάλη ανασφάλεια και από βαθιές αντιφάσεις. Φυσικά, η ζοφερή κατάσταση της Ευρώπης εξηγεί την ανάγκη του να απομακρύνει όσο μπορούσε τον πόλεμο. Αλλά τότε, αφού είχε επιλέξει να μην απαντήσει, γιατί δεν απέφυγε τη θυσία του «Έλλη»;Tο Βασιλικό, τότε, Nαυτικό, φοβόταν ένα τέτοιο μεγάλο χτύπημα και είχε, μάλιστα, επιχειρήσει να ματαιώσει τη συμμετοχ