Τι λένε οι συνταγματολόγοι για τη «συνταγματική ομαλότητα»

«Σήμερα η χώρα βρίσκεται μπροστά σε συνθετότατα και βαρύτατα προβλήματα -όχι όμως σε συνταγματική κρίση. Το να επιχειρεί κανείς να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα πράγματα προβάλλοντας δήθεν παραβιάσεις συνταγματικών κανόνων και δεοντολογίας είναι στην καλύτερη περίπτωση ιδιωτεία και στην χειρότερη ιδιοτέλεια» αναφέρει με άρθρο του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών, Γιάννης Ζ. Δρόσος.

Το πλήρες

Δια και από της παραιτήσεως του Πρωθυπουργού δημιουργήθηκε ευθεία συνταγματική υποχρέωση του Προέδρου της Δημοκρατίας να κινήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες για την συνέχεια της λειτουργίας του πολιτεύματος. Η υποχρέωση ανήκει στον πυρήνα του ρυθμιστικού του ρόλου, έχει ύψιστη πολιτική σημασία, και δεν εξαρτάται ούτε μπορεί να εξαρτάται- από κανέναν άλλο όρο, σκοπιμότητα ή καπρίτσιο.

Στην παρούσα βουλή η υποχρέωση αυτή συνίστατο στη χορήγηση διερευνητικών εντολών κατά τα προβλεπόμενα στις παρ. 2 και 3 του άρθρου 37 του Συντάγματος. Οι διερευνητικές εντολές δίδονται κατά την τάξη της κοινοβουλευτικής δύναμης των κοινοβουλευτικών τους ομάδων στον αρχηγό του πρώτου, δευτέρου και τρίτου κόμματος.

Δεδομένου ότι σκοπός της διάταξης είναι ο σχηματισμός πολιτικής κυβέρνησης με βάση τον αληθινό κοινοβουλευτικό συσχετισμό, όπως αυτός τυπικά διαπιστώνεται κάθε φορά που μεταβάλλεται, η κρίσιμη για την εφαρμογή της διάταξης αυτής δύναμη που των κοινοβουλευτικών είναι εκείνη που υφίσταται κατά την στιγμή της χορήγησης κάθε εντολής. Επομένως ορθώς χορηγήθηκαν διερευνητικές εντολές στους κ.κ. Τσίπρα, Μεϊμαράκη και Λαφαζάνη.

Αν οι διερευνητικές εντολές δεν φέρουν αποτέλεσμα, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί και αν κρίνει ότι χρειάζεται συγκαλεί- τους αρχηγούς των κομμάτων και αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού πολιτικής κυβέρνησης (δηλαδή κυβέρνησης που να μπορεί να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης), τότε επιδιώκει σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της βουλής για την διενέργεια εκλογών και αν και αυτό αποτύχει, αναθέτει στον Πρόεδρο ενός από τα ανώτατα δικαστήρια τον σχηματισμό κυβέρνησης όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής για να διενεργήσει εκλογές και διαλύει τη βουλή.

Προφανής σκοπός της διάταξης είναι να εξαντληθούν, όλα, αλλά ως τάχιστα, τα περιθώρια να αναδείξει η τρέχουσα βουλή πολιτική κυβέρνηση, άλλως να οδηγηθεί η χώρα, ως τάχιστα, στην μόνη συνταγματική διαδικασία που μπορεί να τάμει το διαμορφωνόμενο από την σύνθεση της τρέχουσας βουλής κυβερνητικό αδιέξοδο: τις εκλογές.

Στους σκοπούς και στο γράμμα της διάταξης δεν περιλαμβάνεται κάποιο πανηγυρικό show off των αρχηγών όλων μαζί ή κατά μόνας- αλλά μόνον η υποχρέωση του Προέδρου της Δημοκρατίας να απευθυνθεί σε όλους, με τον τρόπο που ο ίδιος κρίνει, και με την ελπίδα να μην επιβεβαιωθεί αδυναμία σχηματισμού πολιτικής κυβέρνησης.

Αν η ελπίδα αυτή δεν πραγματοποιηθεί, τότε ο Πρόεδρος επιδιώκει, κατά τον τρόπο που νομίζει καλύτερο δεδομένων και των διαβουλεύσεων που προηγήθηκαν, να σχηματισθεί εκλογική κυβέρνηση της ευρύτερης δυνατής αποδοχής λεγόμενη και υπηρεσιακή, αλλά πάντως αρμόδια και ικανή να διαφυλάξει την συνέχεια και τα συμφέροντα της πολιτείας μέχρι να προκύψει μια μετεκλογική πολιτική κυβέρνηση. Κάτι παρόμοιο έγινε άλλωστε και την άνοιξη του 2012 όταν σχηματίσθηκε εκλογική κυβέρνηση υπό τον κ. Παναγιώτη Πικραμμένο.

Σήμερα η χώρα βρίσκεται μπροστά σε συνθετότατα και βαρύτατα προβλήματα ?όχι όμως σε συνταγματική κρίση. Το να επιχειρεί κανείς να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα πράγματα προβάλλοντας δήθεν παραβιάσεις συνταγματικών κανόνων και δεοντολογίας είναι στην καλύτερη περίπτωση ιδιωτεία και στην χειρότερη ιδιοτέλεια.