«Ψιλά γράμματα» και κίνδυνοι της Συμφωνία ΕΕ-Μερκοσούρ – Τι λένε δύο νέοι μικροπαραγωγοί

Η Συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Οικονομικής Ένωσης Μερκοσούρ (Βραζιλία, Αργεντινή, Παραγουάη, Ουρουγουάη, Βολιβία) επιτρέπει το ελεύθερο και εμπόριο προϊόντων πρωτογενούς, δευτερογενούς αλλά και τριτογενούς τομέα. Το Ευρωπαϊκό κατεστημένο πανηγυρίζει γι’ αυτό, ωστόσο οι ευρωπαίοι αγρότες και κτηνοτρόφοι ανησυχούν. Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, χαρακτηρίζει τη συμφωνία «win-win»,η πλειοψηφία του αγροτοκτηνοτροφικού κόσμου της Ευρώπης έχει άλλη άποψη, ακόμη και εάν δεν έχει διαβάσει τα «ψιλά γράμματα».

Τις καταστροφικές συνέπειες αυτών των «ψιλών γραμμάτων» εξηγούν η

κτηνοτρόφος Ιωάννα Καρρά και ο πορτοκαλοπαραγωγός Γιώργος Στεργίου. Δύο νέοι άνθρωποι που παρά τις αντίξοες συνθήκες ασχολούνται με τη γη και τα ζώα τους από επιλογή,  αλλά βλέπουν τους κόπους τους να γίνονται βορά στις ορέξεις του ευρωπαϊκού «Διευθυντηρίου».

Η Συμφωνία

Σε πρώτη ανάγνωση, η Συμφωνία ΕΕ –Μερκοσούρ εξυπηρετεί τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ευρώπης και Λατινικής Αμερικής μέσω της κατάργησης δασμών και φραγμών. Κάτι φαινομενικά θετικό για την οικονομική πορεία των δύο ηπείρων. Τόσο για τη διάθεση των αδιάθετων αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων, ειδικά μετά τους δασμούς που επέβαλε η κυβέρνηση των ΗΠΑ, όσο και για την εξυπηρέτηση των εγχώριων αναγκών τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά από 25 χρόνια όχι και τόσο διαφανών διαπραγματεύσεων, διατρανώνει πως καθιερώνεται ως διεθνής υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου, παίρνοντας τις 5 χώρες της Νότιας Αμερικής στο πλευρό της από την αναδυόμενη Κίνα.

Όμως, μια σειρά από ασάφειες και νομοθετικές παραλείψεις, όπως ο αθέμιτος ανταγωνισμός, η εισαγωγή μη πιστοποιημένων τροφίμων, η αδύναμη περιβαλλοντική ρήτρα και η αντιφατική οικολογική κατεύθυνση της συμφωνίας, έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις.

Περιβαλλοντικές οργανώσεις και αγροτικά συνδικάτα επιμένουν πως η συμφωνία θα είναι ιδιαιτέρως επιβλαβής για τον ευρωπαϊκό πρωτογενή τομέα, καθώς θα υποσκελιστεί από τις χώρες της Μερκοσούρ, με αποτέλεσμα την οικονομική του ύφεση. Όπως μάλιστα επισημαίνουν, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι μια αύξηση της ζήτησης από τα φθηνά προϊόντα της Λατινικής Αμερικής, θα μεταφραστεί σε περεταίρω αποψίλωση του δάσους του Αμαζονίου.

Κίνδυνοι από τους ελλιπείς ελέγχους στα τρόφιμα

Ο προβληματικός έλεγχος πιστοποίησης τροφίμων αποτελεί βασική ανησυχία. Η έλλειψη πρόβλεψης για αντιστοίχιση των παραγωγικών προτύπων της Μερκοσούρ με τα αυστηρά πρότυπα της Ευρώπης εγκυμονεί κινδύνους.

Η αναξιοπιστία των μηχανισμών ελέγχου στις χώρες της Μερκοσούρ σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη εντατική παραγωγή λόγω της πίεσης για αύξηση των εξαγωγικών ροών, κάνει τους Ευρωπαίους αγρότες να φοβούνται για εκτεταμένη χρήση ακατάλληλων φυτοφαρμάκων, ορμονών, λιπασμάτων και αντιβιοτικών που έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ.

Γιώργος Στεργίου, 46 ετών, πορτοκαλοπαραγωγός«Νιώθω μεγάλη αδικία»

Ο Γιώργος καλλιεργεί βιολογικά πορτοκάλια και μανταρίνια στα οικογενειακά κτήματα, στο Ανυφί Αργολίδας. Μια δουλειά που την έχει «σπουδάσει» για τα καλά δίπλα στον πατέρα του, γνωρίζοντας όσο λίγοι τα πάντα για το χώμα, τον καιρό και τα δέντρα.

«Εγώ καλλιεργώ πορτοκάλια και μανταρίνια με βιολογικό τρόπο εδώ και πολλά χρόνια, στην ίδια γη που καλλιεργούσε κι ο πατέρας μου. Ξέρω τι σημαίνει να δουλεύεις τίμια, με σεβασμό στο χώμα, στο νερό και στον άνθρωπο που θα φάει τον καρπό σου. Γι’ αυτό και όταν ακούω ότι θα μπαίνουν στην ευρωπαϊκή αγορά προϊόντα από χώρες που δεν έχουν τους ίδιους κανόνες με μας, ειλικρινά νιώθω μεγάλη αδικία.

Εμείς, εδώ, παλεύουμε κάθε μέρα για να κρατήσουμε τη γη μας καθαρή από χημικά. Δεν ρίχνουμε ό,τι μας καπνίσει. Ακολουθούμε προγράμματα, περνάμε ελέγχους, πληρώνουμε για πιστοποιήσεις. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε ούτε φυτοφάρμακα ούτε λιπάσματα που βλάπτουν το περιβάλλον και την υγεία – και πολύ σωστά. Πώς γίνεται, λοιπόν, να έρχονται πορτοκάλια ή λεμόνια από άλλες χώρες, που έχουν ραντιστεί με ουσίες που εδώ τις απαγορεύει ο νόμος, και να πωλούνται δίπλα στα δικά μας;»

«Αυτό δεν είναι εμπόριο. Είναι κοροϊδία. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι και αξιακό, όπως λέμε. Αν η Ευρώπη νοιάζεται για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, πρέπει να εφαρμόζει τους ίδιους κανόνες και στις εισαγωγές, όχι μόνο στους δικούς της αγρότες. Αλλιώς, τιμωρεί εμάς που κρατάμε ακόμα τα χωριά ζωντανά, και επιβραβεύει εκείνους που κοιτάνε μόνο το κέρδος.

Όταν τον ρωτήσαμε εάν η συμφωνία αυτή θέτει σε μειονεκτική θέση τους Ευρωπαίους βιοκαλλιεργητές και υπονομεύει τη βιωσιμότητα της τοπικής, οικολογικής γεωργίας, απαντά:
«Προφανώς. Όταν ένας Έλληνας ή Ισπανός ή Ιταλός αγρότης είναι υποχρεωμένος να καλλιεργεί με συγκεκριμένους κανόνες, με ακριβές πρώτες ύλες και περιορισμούς, και έρχονται μετά στην αγορά προϊόντα φθηνότερα γιατί δεν είχαν τέτοιες υποχρεώσεις, πώς να μη βρεθούμε σε μειονεκτική θέση;
Εγώ, για παράδειγμα, για να κρατήσω τη γη μου καθαρή, να έχω πιστοποιήσεις, να προσέχω το κάθε στάδιο, πληρώνω γεωπόνους, αναλύσεις, ελέγχους. Αυτό το κόστος δεν φαίνεται στο ράφι, αλλά υπάρχει. Και είναι αναγκαίο, γιατί έτσι παράγεις τροφή χωρίς κατάλοιπα. Δεν θα σου πω δηλαδή πως το μετανιώνω. Όταν, όμως, ο άλλος φέρνει φρούτα που έχουν γίνει με φτηνά και επικίνδυνα σκευάσματα, και πωλούνται δίπλα στα δικά μας, πώς να σταθούμε;
Αν η Ευρώπη θέλει να έχει βιώσιμη γεωργία, να έχει χωριά ζωντανά και αγρότες που αγαπάνε τη γη, πρέπει να μας προστατέψει. Όχι να μας ανταγωνίζονται προϊόντα που, αν τα φτιάχναμε εμείς με τον ίδιο τρόπο, θα μας έβαζαν πρόστιμο.»

Ο αθέμιτος ανταγωνισμός βλάπτει σοβαρά τους ευρωπαίους μικροπαραγωγούς

Το χαμηλότερο κόστος παραγωγής των προϊόντων της Λατινικής Αμερικής που απορρέει από την ελαστικότητα εφαρμογής των περιβαλλοντικών κανονισμών (άλλωστε η Αργεντινή έχει αποχωρήσει από την συμφωνία του Παρισίου για το κλίμα), τα χαμηλότερα standards για την διαβίωση των ζώων εκτροφής και φυσικά το χαμηλότερο κόστος εργατικών χεριών, δημιουργεί ένα κλίμα ανασφάλειας για τους ευρωπαίους μικροπαραγωγούς. Αυτή η συνθήκη μπορεί εύκολα να δημιουργήσει μια ανελέητη καθοδική κούρσα για τα εργατικά δικαιώματα και τους εργατικούς μισθούς από πλευρά της Ευρώπης σε μια απέλπιδα προσπάθεια να καταστήσει και πάλι ανταγωνιστικά τα προϊόντα της.

Ιωάννα Καρρά, 35 ετών, κτηνοτρόφος-παραγωγός«Δεν υπάρχει καμία μέριμνα για μας»

Η Ιωάννα είναι οικονομολόγος και τεχνολόγος γάλακτος. Διατηρεί με τον σύζυγο της δύο παράλληλες κτηνοτροφικές μονάδες, μια με γίδια και μια με πρόβατα στη Ζηλευτή Τρικάλων. Επίσης καλλιεργεί χωράφια για το σύνολο χονδροειδών ζωοτροφών που χρειάζονται για την εκτροφή όπως μηδική, κριθάρι, καλαμπόκι, lolium, βίκο, σόργο και βρώμη.

«Μ’ ανησυχεί ιδιαίτερα το γεγονός πως οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι δεν γνωρίζουν για την ύπαρξη της συμφωνίας. Πρακτικά η ενημέρωση τους γίνεται από όσους από εμάς γνωρίζουμε μέσω των social media  κυρίως.

Η κυβέρνηση όχι απλά δεν μεριμνά για εμάς, αλλά ούτε καν μας πληροφορεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για εμένα είναι πως περίπου το 90% των παραγωγών είχε άγνοια για τα echo schemes την ώρα που γινόταν η αντίστοιχη συζήτηση στην Βουλή. Οι αλλαγές στην ΚΑΠ δεν είναι γνωστές. Θα έλεγα πως η στάση της κυβέρνησης δεν μας καλύπτει ούτε στο ελάχιστο. Παλεύουμε μόνοι μας.
Το κόστος παραγωγής και εκτροφής στην Ελλάδα με αυτό στις χώρες της Μερκοσούρ δεν είναι στα ίδια επίπεδα, άρα θα είμαστε σε μειονεκτική θέση. Δεν θα μπορέσουμε να ανταγωνιστούμε τα προϊόντα τους. Μην ξεχνάμε κιόλας πως η Θεσσαλία συγκεκριμένα έχει περάσει από της Παναγιάς τα μάτια. Πλημμύρες, οικολογικές καταστροφές και ούτω καθεξής μας έχουν κρατήσει πίσω. Επίσης μεγάλη αναντιστοιχία υπάρχει και στους περιβαλλοντικούς νόμους και συνεπώς στις προδιαγραφές και τον έλεγχο των ζωοτροφών. Υπάρχουν συνεπώς καλλιεργητές και εκτροφείς δύο ταχυτήτων σε ένα υποτιθέμενο ελεύθερο εμπόριο», υπογραμμίζει με νόημα η Ιωάννα.

Καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία το 2023

Οι κερδισμένοι της συμφωνίας

Η μείωση ή η κατάργηση των τελωνειακών δασμών σίγουρα θα ευνοήσει τα βιομηχανικά προϊόντα, όπως τα μηχανήματα και τα αυτοκίνητα που μένουν αδιάθετα λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στις ΗΠΑ. Αυτός είναι και ένας λόγος για τον οποίο η Γερμανία αποτελεί έναν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της συμφωνίας.

Επίσης φαρμακευτικές, ναυτιλιακές, τραπεζικές και επενδυτικές εταιρίες  αποκτούν πρόσβαση σε νέες αγορές αποκτώντας το πάνω χέρι της τεχνολογικής υπεροχής.

Οι μεγάλες τριβές στο εσωτερικό της ΕΕ, με μπροστάρισσα την Γαλλία, επιχειρούνται να ξεπεραστούν με μεθοδεύσεις. Η αρχική παρουσίαση της συμφωνίας ως «Συμφωνίας Σύνδεσης» άλλαξε σε «Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης». Μ’ αυτή την εξέλιξη, η αρχική πρόβλεψη για ομόφωνη στήριξη των κρατών μελών και μετέπειτα επικύρωση στα εθνικά κοινοβούλια, παύει να ισχύει και περιορίζεται στην στήριξη της ειδικής πλειοψηφίας στο Συμβούλιο της ΕΕ. Δηλαδή τουλάχιστον του 55% των κρατών μελών που να αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της Ένωσης. Πόσοι, άραγε, Ευρωπαίοι γνωρίζουν όλες αυτές τις επιπτώσεις;

Διαβάστε επίσης:

Επιβεβαιώνει το Κρεμλίνο: Μόσχα και Ουάσιγκτον συζητούν για την επαναφορά του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη

Πόλεμος στην Ουκρανία: Πιθανή εκεχειρία 30 ημερών εντός του Σαββατοκύριακου – Στηρίζει ο Μερτς την πρόταση Τραμπ

Δίκτυο κατασκοπείας της Ουγγαρίας λέει ότι αποκάλυψε το Κίεβο – Σε αντίποινα η Βουδαπέστη απελαύνει Ουκρανούς διπλωμάτες