Πόλεμος και ψυχική υγεία: Οι επιπτώσεις, τα τραύματα και ο «εθισμός» στη βία

Εδώ και περίπου δύο μήνες η καθημερινότητά μας έχει αλλάξει κατά πολύ με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη ρωσική εισβολή στη γειτονική της χώρα.

Σε καθημερινή βάση γινόμαστε αποδέκτες εικόνων βίας, πολέμου, συγκρούσεων, αιματοχυσίας, πόνου και όχι μόνο.

Έχουμε αναρωτηθεί όμως ποτέ κατά πόσο μας επηρεάζουν όλες οι παραπάνω εικόνες στον ψυχισμό μας και την υγεία μας;

Είναι άραγε φυσιολογικό ένας άνθρωπος να δέχεται τόσες πολλές αρνητικές εικόνες και να μην αντιδρά; Πώς μπορούμε να προφυλάξουμε τα παιδιά από τέτοιες σκηνές;

Σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα απαντήσεις

έρχεται να δώσει στο topontiki.gr η ψυχολόγος Γεωργία Κορδώνη, η οποία αποσαφηνίζει το πόσο μπορεί να μας επηρεάσει ο πόλεμος και όχι μόνο.

Αναλυτικά τα όσα μας είπε:

1) Με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία η προβολή από την τηλεόραση σκηνών βίας, επιδεινώνουν περαιτέρω τον ψυχικό κόσμο του καθενός?

«Όταν σε μια ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα με οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες, προστίθενται και η προβολή συνεχώς αρνητικών ειδήσεων και βίαιων σκηνών, είναι λογικό η ψυχική υγεία όλων μας να δοκιμάζεται. Όταν κανείς ανοίγοντας την τηλεόραση βλέπει ανά πάσα στιγμή σκηνές δυστυχίας είναι αναμενόμενο να κάνουν την εμφάνιση τους διάφορα συμπτώματα, όπως άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, αίσθημα ανασφάλειας και φόβου.

Αν αναλογιστούμε τα προσωπικά ψυχικά τραύματα, τα οποία έτσι και αλλιώς κουβαλάει ο καθένας μας, συν την ύπαρξη βίας παντού γύρω μας, μπορούμε να καταλάβουμε ίσως γιατί προβλήματα ψυχικής φύσεως εμφανίζονται όλο και περισσότερο».

2) Ποιες είναι οι πιο συνήθεις επιπτώσεις σε έναν άνθρωπο μετά από τη συνεχόμενη προβολή σε σκηνές βίας? Παρατηρείτε αύξηση σε επιθετικές συμπεριφορές?

«Σίγουρα υπάρχουν επιπτώσεις, οι οποίες μπορεί να διαφέρουν στον κάθε άνθρωπο. Πέρα από το άγχος, το φόβο, τον πανικό και όσα προαναφέρθηκαν, έχει παρατηρηθεί πως οι άνθρωποι που εκτίθενται για πολύ ώρα σε σκηνές βίας, γίνονται πιο ευερέθιστοι και νιώθουν έντονη ανασφάλεια πως κάτι κακό θα τους συμβεί. Ακόμη μπορεί να γίνουν οι ίδιοι πιο επιθετικοί, ειδικά αν πρόκειται για παιδιά, τα οποία μέσω της μίμησης και της μάθησης όσων βλέπουν, μπορεί να προβούν σε παραβατικές συμπεριφορές, όπως το bullying.

Πολύ σημαντικό είναι πως οι άνθρωποι που παρακολουθούν για πολύ ώρα τέτοιες σκηνές αρχίζουν σιγά σιγά να θεωρούν φυσιολογικό αυτό που βλέπουν και μέρος της καθημερινότητας τους. Τέλος, επίσης σε παιδιά έχει παρατηρηθεί πως υπάρχει ένας «εθισμός» στη βία, επιθυμούν δηλαδή μετά από λίγο όλο και περισσότερο να βλέπουν τέτοιες εικόνες ή να παίζουν ανάλογα παιχνίδια».

3) Με ποιους τρόπους οι γονείς μπορούν να προφυλάξουν τα παιδιά τους από τη στιγμή μάλιστα που η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι σχεδόν ελεύθερη για όλους?

«Είναι πράγματι δύσκολο σήμερα με την προσβασιμότητα που υπάρχει σε όλα αυτά τα μέσα να καταφέρουν οι γονείς να κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από τέτοιες σκηνές. Είναι σημαντικό όμως η τηλεόραση να μην παραμένει ανοιχτή όλη μέρα στο σπίτι και να μην χρησιμοποιείται ως «νταντά», για τις στιγμές που οι γονείς θέλουν να παραμείνουν απασχολημένα τα παιδιά τους.

Καλό θα ήταν οι γονείς να θέτουν σαφή όρια για το πότε και αν θα χρησιμοποιήσουν υπολογιστή ή τάμπλετ τα παιδιά και να είναι πάντα ενήμεροι για το ποια παιχνίδια θα παίξουν και για το τι θα παρακολουθήσουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να κρατήσουν τα παιδιά σε άγνοια, αλλά μπορούν να φιλτράρουν οι ίδιοι τα γεγονότα και να τους μεταφέρουν με λόγια που αρμόζουν στην ηλικία τους».

4) Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε πολλές σκηνές πολέμου και όσο περισσότερο βλέπουμε, τόσο περισσότερο το συνηθίζουμε και ο εγκέφαλος μας το «φυσιολογικοποιεί». Κατά πόσο είναι «λογικό» όλο αυτό?

«Είναι γεγονός πως όσο περισσότερο εκτιθέμεθα σε τέτοιου είδους σκηνές τόσο περισσότερο απευαισθητοποιούμε αυτό που βλέπουμε. Πολύ απλά αρχίζουμε να το θεωρούμε φυσιολογικό. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και με άλλα παρόμοια γεγονότα στο παρελθόν.

Για παράδειγμα με το μεταναστευτικό είχαμε φτάσει σε σημείο να τρώμε πρωινό και να παρακολουθούμε σκηνές με παιδιά που πνίγονται. Αυτό από τη μία η «φυσιολογικοποίηση» αυτή είναι λογική απόρροια της τόσης έκθεσης, από την άλλη είναι και κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί για το πόσο μπορεί να χάνουμε την ευαισθησία μας για τα κοινωνικά φαινόμενα που συμβαίνουν γύρω μας. Και κατ’ επέκταση για το πόσο ενεργοί ή απομονωμένοι είμαστε μέσα στην κοινωνία μας».

Διαβάστε επίσης

Νάταλι Γουντ: Τι κρύβεται πίσω από τον μυστηριώδη θάνατό της – Τα στοιχεία που πέρασαν απαρατήρητα (Videos)

Τα «παγώνια» της αντρικής μόδας επιστρέφουν στη Φλωρεντία (Videos)

Κώστας Λασκαράτος: Μιλάει για το πρώτο του βιβλίο – Τι λέει για την «παρέμβαση» του Μίκη Θεοδωράκη