Οι Ελληνίδες Της Επανάστασης / Οι θρυλικές Τζαβέλαινες!
Στην κλασική πρόσληψη της Επανάστασης του 1821, δυο γυναικείες μορφές δεσπόζουν: η Μαντώ Μαυρογένους και η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. Αν και ο πόλεμος δεν είναι γυναικεία δουλειά και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να καταστεί κριτήριο ισότητας, σε περιόδους έντονων αναταραχών, οι εξαιρέσεις τείνουν να γίνονται ο κανόνας. Παρά ταύτα, για την συμβολή των γυναικών στην επανάσταση του 1821 γνωρίζουμε σίγουρα λιγότερα καθώς δεν διασώθηκαν ιδιαίτερα τεκμήρια και πληροφορίες από τους ιστορικούς.
Σημαντική
Προεπαναστατικά, στο Σούλι, για παράδειγμα, έναν τόπο απομονωμένο που δεν καλλιέργησε ούτε τα γράμματα ούτε τις τέχνες, ούτε καν το εμπόριο, παρά μόνο την κτηνοτροφία, οι γυναίκες γυμνάζονταν στα όπλα, προφανώς διότι αυτό προέκυπτε από τις ανάγκες της καθημερινότητας που ζούσαν. Την ξεχωριστή περίπτωση της Μόσχως Τζαβέλα διασώζει ο Φωτιάδης στον «Καραϊσκάκη». «Τρακόσες άδραξαν τ’ άρματα και χίμηξαν μπροστά με τη Μόσχω. Απάνω τους, φώναζε η μια στην άλλη, απάνω τους, τι τα κοιτάμε τα σκυλιά; Αυτές δεν ήταν γυναίκες, μα μαινάδες. Ξεμαλλιασμένες ή ουρλιάζοντας με γυμνωμένα τα σπαθιά στα χέρια χύθηκαν να φάνε τους οχτρούς. Οι Αληπασαλίδες, άμα τις είδαν να ροβολάνε κατά πάνω τους, τις άρχισαν στις βρισιές και στα αισχρόλογα. Τότες η Μόσχω η Τζαβέλαινα, μπροστά στον θάνατο, σηκώνει τα φουστάνια της και δείχνοντας τ’ απόκρυφά της φωνάζει: Να ωρέ Τούρκοι, ελάτε αν σας κιοτάει!».
Μπροστά σε αυτό το θέαμα των μαχόμενων γυναικών, οι Αλβανοί έκπληκτοι και τρομαγμένοι, το έβαλαν στα πόδια με τη Μόσχω μαινόμενη να τους κυνηγά ξοπίσω. Αλαφιασμένη από το κυνηγητό, φτάνει στον πύργο που υπερασπίζεται ο ανιψιός της Κίτσος Τζαβέλας και τον αντικρίζει νεκρό. Τότε σκύβει, τον φιλά και του σκεπάζει βιαστικά το πρόσωπο με την ποδιά παίρνοντας στο κατόπι τον στρατό του Αλή Πασά. Στο πλάι της πολεμά κι η κόρη της η Σόφω. Ο Αλή Πασάς, ντροπιασμένος, πηδάει στο άλογο και τρέχει καλπάζοντας να κρυφτεί στα Γιάννενα.
Μόσχω Λάμπρου ΤζαβέλαΟ Αριστοτέλης Βαλαωρίτης αργότερα θα αποθανατίσει τη σκηνή αυτή στο γνωστό του ποίημα «Φυγή»:
«T’ άλογο! τ’ άλογο! Oμέρ Bριόνη,
το Σούλι εχούμησε και μας πλακώνει.
T’ άλογο! τ’ άλογο! ακούς, σουρίζουν
ζεστά τα βόλια τους, μας φοβερίζουν.
Η Μόσχω πέθανε μεταξύ των ετών 1795-1803.
Δέσπω Φώτου ΤζαβέλαΤην ιστορία αυτη διασώζει ο Γιάννης Βλαχογιάννης στο βιβλίο του «Ιστορική Ανθολογία, Ανέκδοτα – Γνωμικά – Περίεργα – Αστεία εκ του βίου διάσημων Ελλήνων 1820-1864». Εκεί γράφει ότι σε ένα νησάκι τον Κάλαμο που είναι δίπλα στην Ιθάκη είχαν καταφύγει πολλοί Σουλιώτες, ανάμεσά τους και η Δέσπω η Τζαβέλαινα, η γυναίκα του Φώτου, που ήταν γνωστή από τους πολέμους του Σουλίου με τον Αλή Πασά πριν από το 1821. Εκεί, λοιπόν, στα Επτάνησα, οι Σουλιώτες δεν σταμάτησαν τον πόλεμο που τον συνέχιζαν στο πλευρό των εκεί αδελφών τους. Ανάμεσα στους Σουλιώτες πολεμούσαν και τα δυο παιδιά της Τζαβέλαινας, ο Κίτσος και ο Ζυγούρης ώσπου έφτασε η είδηση πως σκοτώθηκαν στη μάχη και τα δυο.
Τότε μας διηγείται ο Βλαχογιάννης ξεκίνησαν οι Σουλιώτισσες τους θρήνους και τα μαλλιοτραβήγματα, μέχρι που πετάχτηκε ορθή η Δέσπω, έριξε πίσω τα μαλλιά της, σφούγγισε τα δάκρυά της και είπε: «Παύτε ωρέ τα κλάματα. Πάσχα έρχεται, σηκωθείτε τώρα να βάψουμε τ’ αυγά, τι είναι αμαρτία κι ο θεός μπορεί να μας οργιστεί.» Η πληροφορία του θανάτου τους όμως ήταν λάθος και το θρήνο τον διαδέχτηκε η χαρά…
Για τη Δέσπω Φώτου Τζαβέλα γράφει και η Καλλιρρόη Παρρέν: «Στην Κέρκυρα, η ρωσική κυβέρνηση πήρε απόφαση να σχηματίσει εξ αυτών (των Σουλιωτών) στρατιωτικόν σώμα, το οποίον εσκόπευε να χρησιμοποιήσει σε δεδομένη στιγμή. Η Κέρκυρα και όλη η Επτάνησος διετέλη υπό ρωσικήν προστασίαν. Διετάχθη λοιπόν ο εκεί Ρώσος στρατηγός Ανρέπ να σχηματίσει οκτώ νέους λόχους από Σουλιώτες εθελοντές, εις τους οποίους διόρισε αξιωματικούς Σουλιώτες. Ο Φώτος Τζαβέλας, ο Δαγκλής, ο Ζέρβας, ο Δράκος κ.ά. Στρατολόγησε και γυναίκες. Ούτω, η σύζυγος Φώτου Τζαβέλλα ήταν ανώτερη αξιωματικός λόχου εις τον οποίον είχε ταχθεί ο σύζυγός της ως λοχαγός. Έλαβε βαθμό ταγματάρχου σε λόχο που ήταν ο άνδρας της λοχαγός…
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Νεκρή διάσημη τραγουδίστρια σε τροχαίο - Ήταν μόλις 33 ετών
- Μιχάλης Οικονόμου - Ηθοποιός: Ο σύντροφός του και η απόφασή να μεγαλώσουν μαζί ένα παιδί
- Αμπελόκηποι: Ξυλοκόπησαν γυναίκα αστυνομικού
- Επανυπολογισμός στις συντάξεις: Για ποιους φέρνει αυξήσεις 150 ευρώ το μήνα και επιστροφές άνω των 3.400 ευρώ [αναλυτικοί πίνακες]
- Νέα Σμύρνη: Ξήλωσαν τον επικεφαλής της ΔΙΑΣ μετά τα χτυπήματα στον 29χρονο
- Ισως και 4.000 κρούσματα σήμερα – Τι είπε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ
- Κοντά στις 4.000 σήμερα τα κρούσματα κορονοϊού - Προς νέο ρεκόρ
- Η Ακρίτα συνόδευσε τη μητέρα της για να κάνει το εμβόλιο κατά του κορονοϊού – Τι σχολίασε
- Με κωδικούς Taxisnet το voucher 200 ευρώ: Τα δικαιολογητικά και η αίτηση
- Έκρηξη στα κρούσματα σήμερα με δυσάρεστες εκπλήξεις
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Το Ποντικι
- Μουτίδου για Λιγνάδη: «Τον ήξερα προσωπικά – Δεν είχα ιδέα» (Video)
- Οι Ελληνίδες Της Επανάστασης / Οι θρυλικές Τζαβέλαινες!
- Χρόνιος πόνος: Πώς προκαλείται – Γιατί «προτιμά» τις γυναίκες
- ΣΥΡΙΖΑ: Τα στελέχη της κυβέρνησης αδιαφορούν για τη δημόσια υγεία
- Βγήκε από την εντατική ο Δημήτρης Κουφοντίνας
- Ο Κούγιας διαψεύδει ότι διατάχθηκε πειθαρχική έρευνα σε βάρος του από τον ΔΣΑ
- Τελευταία Νέα Το Ποντικι
- Οι Ελληνίδες Της Επανάστασης / Οι θρυλικές Τζαβέλαινες!
- Χρόνιος πόνος: Πώς προκαλείται – Γιατί «προτιμά» τις γυναίκες
- ΣΥΡΙΖΑ: Τα στελέχη της κυβέρνησης αδιαφορούν για τη δημόσια υγεία
- Βγήκε από την εντατική ο Δημήτρης Κουφοντίνας
- Ο Κούγιας διαψεύδει ότι διατάχθηκε πειθαρχική έρευνα σε βάρος του από τον ΔΣΑ
- Μουτίδου για Λιγνάδη: «Τον ήξερα προσωπικά – Δεν είχα ιδέα» (Video)
- Επέστρεψαν στον αέρα οι πρωινές εκπομπές του STAR μετά την καραντίνα
- Ήλθε, είδε και απήλθε.. από την «Φάρμα» – Νέα αποχώρηση
- Τρίκαλα: Έφοδος σε γαλακτοβιομηχανία «ύποπτη» για νοθεία στη φέτα
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Εκπαιδευτικοί-Κορονοϊός: Να λάβει η κυβέρνηση όλα τα μέτρα προστασίας
- Χανιά | Παρέμβαση σωματείων στην Επιθεώρηση Εργασίας για τα μέτρα προστασίας στους εργασιακούς χώρους
- Κορονοϊός: Δύο βρέφη 15 και 18 ημερών νοσηλεύονται στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων
- Πώς αμείβεται η εργασία την 25η Μαρτίου
- Σοκ από τις καταγγελίες της Μπουκουβάλα στο τζούντο
- Πριγκίπισσα Νταϊάνα: Σπάνιο γράμμα στο οποίο αποκαλεί τη βασίλισσα Ελισάβετ «αφεντικό»
- Προ των πυλών η πειθαρχική δίωξη Κούγια-Βλάχου για το «σόου» με τον Λιγνάδη
- Σφοδρή κριτική Τσίπρα στην κυβέρνηση για το σκάνδαλο CISCO - LIVE Εικόνα
- Νέος «μπελάς» με το εμβόλιο της AstraZeneca: Η φαρμακοβιομηχανία θα επικαιροποιήσει τα δεδομένα
- Μιχάλης Οικονόμου - Ηθοποιός: Ο σύντροφός του και η απόφασή να μεγαλώσουν μαζί ένα παιδί