Νατάνζ: Ποια είναι η κύρια εγκατάσταση του Ιράν που στόχευσε το Ισραήλ – Η καρδιά του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος

Όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε το βράδυ της Πέμπτης ότι το Ισραήλ χτύπησε την «κύρια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν στη Νατάνζ», σηματοδοτούσε το εύρος των φιλοδοξιών της χώρας του στην μεγαλύτερη επίθεση που έχει ποτέ εξαπολύσει κατά του Ιράν: επιδίωκε να καταστρέψει την καρδιά του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Η εγκατάσταση στη Νατάνζ είναι εκεί όπου το Ιράν έχει παράξει τη συντριπτική πλειονότητα του πυρηνικού του «καυσίμου» και, τα τελευταία τρία χρόνια αυτή η παραγωγή έχει φέρει

Εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες στόχευαν τους χιλιάδες φυγοκεντρητές στη Νατάνζ, προσπαθώντας να στραγγαλίσουν το βασικό στοιχείο που χρειάζονταν οι Ιρανοί επιστήμονες για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Μαζί ανέπτυξαν το Stuxnet, το κυβερνο-όπλο που προκάλεσε ανεξέλεγκτη περιστροφή των φυγοκεντρητών. Η επιχείρηση, με την κωδική ονομασία «Ολυμπιακοί Αγώνες», ξεκίνησε επί κυβέρνησης Μπους και κορυφώθηκε επί Ομπάμα, μέχρι που αποκαλύφθηκε.

Στη συνέχεια, το Ισραήλ σαμπόταρισε κτίρια που κατασκεύαζαν κρίσιμα εξαρτήματα για τους φυγοκεντρητές και άρχισε να δολοφονεί βασικούς επιστήμονες. Όμως αυτά ήταν προσωρινά πισωγυρίσματα.

Το Ιράν ανέκαμψε γρήγορα.

Και οι φυγοκεντρητές στη Νατάνζ συνέχισαν να περιστρέφονται, μέχρι που η πυρηνική συμφωνία του 2015 ανάγκασε τη χώρα να εγκαταλείψει το 97% του καυσίμου της και να μειώσει δραστικά τον εμπλουτισμό ουρανίου στη Νατάνζ. Η συμφωνία αυτή περιόρισε επίσης το επίπεδο εμπλουτισμού σε επίπεδο χρήσιμο για παραγωγή ενέργειας, αλλά όχι για την κατασκευή βόμβας.

Για τρία χρόνια, φαινόταν πως η απειλή από τη Νατάνζ είχε περιοριστεί. Οι περισσότεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι, ενώ η συμφωνία δεν είχε εξαλείψει το πρόγραμμα, το είχε θέσει υπό έλεγχο. Η παραγωγή της εγκατάστασης ήταν ελάχιστη.

Αλλά τότε, ο Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία το 2018, χαρακτηρίζοντάς την καταστροφική. Μέσα σε λίγα χρόνια, το Ιράν άρχισε να αναβαθμίζει την εγκατάσταση και να εγκαθιστά νέους, πολύ πιο αποδοτικούς φυγοκεντρητές. Αύξησε τα επίπεδα εμπλουτισμού στο 60% — μόλις κάτω από το επίπεδο της βόμβας. Οι ειδικοί είπαν ότι θα χρειαζόταν μόνο λίγες εβδομάδες για να φτάσει το 90%, το επίπεδο που χρησιμοποιείται σε πυρηνικά όπλα.

Το Ιράν έκανε και άλλες κινήσεις που κατέστησαν τη Νατάνζ ακόμη μεγαλύτερο στόχο. Τους τελευταίους μήνες, διεθνείς επιθεωρητές κατέληξαν ότι το Ιράν επιτάχυνε τον εμπλουτισμό. Το βράδυ της Πέμπτης — και πρωί Παρασκευής στο Ισραήλ — ο Νετανιάχου επικαλέστηκε αυτή την πρόοδο για να ισχυριστεί ότι το Ιράν έχει πλέον αρκετό καύσιμο για εννέα όπλα και ότι μπορεί να το «οπλοποιήσει» μέσα σε έναν χρόνο. Αυτό συμφωνεί με όσα ανέφεραν οι επιθεωρητές πριν από μία εβδομάδα.

Ο Νετανιάχου διατύπωσε το επιχείρημα αυτό σε ομιλία προς τον ισραηλινό λαό, λέγοντας ότι οι πληροφορίες υποδεικνύουν πως το ρίσκο να μην δράσει το Ισραήλ ήταν πολύ μεγάλο.

Ωστόσο, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να αποτιμηθεί η ζημιά που προκάλεσε το Ισραήλ.

Η Νατάνζ δεν είναι πολύ βαθιά θαμμένη, αλλά οι αίθουσες με τους φυγοκεντρητές βρίσκονται σε βάθος άνω των 45 μέτρων κάτω από την έρημο και είναι καλυμμένες με ιδιαίτερα ενισχυμένο σκυρόδεμα. Το ερώτημα είναι αν οι φυγοκεντρητές καταστράφηκαν.

Ασαφές παραμένει ως αυτήν την ώρα αν επλήγη η άλλη κύρια εγκατάσταση, το Φορντόου, που χαρακτηρίζεται ως πολύ πιο δύσκολος στόχος, θαμμένος βαθιά κάτω από ένα βουνό, κατασκευασμένος εσκεμμένα ώστε να είναι εκτός της εμβέλειας του Ισραήλ.

Ως εκ τούτου, ίσως χρειαστούν ημέρες ή και εβδομάδες για να απαντηθεί ένα από τα πιο κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την επίθεση: Πόσο πίσω έστειλε το Ισραήλ το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν;

Διαβάστε επίσης

Η σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν προς το παρόν καθηλώνει στην Αίγυπτο το Καραβάνι Αλληλεγγύης για τη Γάζα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει δασμούς από 1η Ιουλίου σε γεωργικά προϊόντα από Ρωσία και Λευκορωσία

Συντριβή αεροσκάφους της Air India: Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο καθήλωσης όλου του στόλου των Boeing 787-8