Ελευθερία και γλώσσα

Η ελληνική γλώσσα είναι καταδικασμένη να υφίσταται διαρκώς τραυματισμούς – π.χ. η έξωσή της από διάφορους τίτλους καταστημάτων…

Είναι καταδικασμένη να «υπερχρεώνεται» με τα δάνεια που παίρνει από τις ξένες γλώσσες, γι’ αυτό ακριβώς η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας αναλαμβάνει να υπενθυμίσει προς όλους πόσο σημαντική είναι η γλώσσα που ομιλείται επί 4.000 χρόνια για την επιστήμη, τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, τη θρησκεία και άλλα τινά. Λόγου χάρη για το Διάστημα:

Όπως μας πληροφορεί ο Θανάσης Οικονόμου,

που υπηρέτησε μέχρι πρόσφατα τη NASA, οι ονομασίες «Τέμπη», «Άγραφα», «Καλαμπάκα», «Καλάβρυτα», «Λασίθι» κ.λπ. δόθηκαν σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη Άρη ύστερα από δική του πρόταση!

Το «ΟΧΙ» που σημειώθηκε στους χάρτες μοιράστηκε στην ομάδα της NASA με την υποσημείωση ότι… «28 October is Οchi day in Greece!» («Η 28η Οκτωβρίου είναι η ημέρα του ΟΧΙ στην Ελλάδα!»), ενώ σε κάποια σημεία του μεγάλου κρατήρα «Έρεβος» δόθηκαν και άλλα ονόματα ελληνικών πόλεων ή οροσειρών.

Ποια είναι η λειτουργικότητα αυτών των όρων; «Η ονοματοδοσία περιοχών μάς βοήθησε να καταλαβαίνουμε μεταξύ μας για τι συζητάμε» λέει ο Θανάσης Οικονόμου! Στον ίδιο πλανήτη η υψηλότερη κορυφή στο πλανητικό μας σύστημα, που φτάνει τα 21 χιλιόμετρα (δύο φορές το Έβερεστ!), έχει ονομαστεί «Όλυμπος» (Olympus Mons).

Όλοι πλην… Τούρκων!

Η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας εορτάστηκε προ καιρού στο Παρίσι, στην Ουκρανία και αλλού, όχι όμως και στην Τουρκία: Εθνικιστές και ακροδεξιά ΜΜΕ ξεσηκώθηκαν ενάντια στην εκδήλωση που θα μεταδιδόταν διαδικτυακά στα πανεπιστήμια Άγκυρας, Κωνσταντινούπολης και ανατολικής Θράκης.

Στην Τουρκία πάντως, παρά τη φιλότιμη προσπάθεια διαφόρων πανεπιστημιακών κύκλων, έχουμε το εγχείρημα της εξάλειψης και της γλώσσας αλλά και των ιχνών της ελληνικότητας. Αυτή την περίοδο οι Τούρκοι εθνικιστές ξεκινούν με την τουρκοποίηση κάποιων όρων στρατηγικής σημασίας.

Παραδείγματος χάρη ο όρος «αστροναύτης» και «κοσμοναύτης» (astronaut και cosmonaut, στα τουρκικά astronot και cosmonot αντίστοιχα), που έχουν τεθεί υπό επανεξέταση από τον Ερντογάν (εν όψει της υποσχεθείσας τουρκικής απόβασης στη Σελήνη το 2023!).

Σύμφωνα με τον Πέτρο Κράνια, έχει προταθεί οι παραπάνω όροι να αντικατασταθούν με τον όρο «τζατζάμπεης» (!) (Caca-bey), ύστερα από την έμπνευση του υπερεθνικιστή και εταίρου στην κυβέρνηση Ντεβλέτ Μπαχτσελί…

Η «Γαλάζια Πατρίδα» του Ερντογάν έρχεται να περιλάβει κάτι το αφανές, που υποτίθεται ότι είναι ο όρος «Αιγαίο»: Η Τουρκία διαθέτει άφθονες παραλίες στο Αιγαίο, όμως δεν διαθέτει Ιστορία, γι’ αυτό ακριβώς ασχολείται με την επισήμανση νέων όρων…

Εδώ και πολλά χρόνια μαθαίνουμε ότι οι ξεναγοί στην Τουρκία αποφεύγουν επιμελώς να αναφέρουν την ελληνική περίοδο της Μικράς Ασίας, παρά το γεγονός ότι διδάσκονται Ιστορία στα τουρκικά σχολεία και πανεπιστήμια…

Ο διαρκής διμέτωπος αγώνας

Αλλά αυτό το «έξωθεν κακό» είναι το μικρότερο. Παλιότερα στην «Καθημερινή» συνεντευξιαζόταν ο Οδυσσέας Τσάκαλος, ντράμερ του ροκ συγκροτήματος Φατμέ, που δεν φημιζόταν για την εχθρότητά του στον αγγλικό στίχο… Ιδιαίτερα πρόσεξα τις βολές που έδωσε ο Τσάκαλος κάτω από τον υπότιτλο «Greeklish και γύμνια» απαντώντας στο ερώτημα της δημοσιογράφου Γιούλης Επτακοίλη για το αν γράφονται καλά τραγούδια:

«Δεν ακούω σοβαρό ελληνικό στίχο…».

«Και, φαντάζομαι, σε εκνευρίζει ο αγγλικός στίχος που χρησιμοποιεί η νέα γενιά…» παρατηρεί η δημοσιογράφος.

Απαντάει ο Τσάκαλος: «Η αλήθεια που περνάει αφιλτράριστη απ’ την καρδιά σου στα λόγια σου δεν μπορεί παρά να είναι στη γλώσσα σου. Είναι δυνατόν σε στιγμές ανάτασης ή συντριβής να χρησιμοποιείς κάτι το επίκτητο, το ξένο;».

Από την άλλη πλευρά ο Τσάκαλος δηλώνει «φίλος των γλωσσικών εφευρέσεων κάθε γενιάς», κι αυτό είναι σημαντικό, διότι έτσι σκιαγραφεί μια υγιή σχέση με το εκφραστικό όργανο, σε αντιπαράθεση με αυτούς που προσβλέπουν στην απολιθωματική συντήρηση των γλωσσικών μας στοιχείων. Που αντιμετωπίζουν τρομαγμένοι την ενσωμάτωση κάποιων ξενικών λέξεων και όρων στο σύστημα της ελληνικής γλώσσας, ταυτίζοντας τον γλωσσικό τύπο με την ουσία της Παιδείας και θυμίζοντας κάποιους μπασκίνες ή στρατοκράτες προηγούμενων εποχών, που ταύτιζαν τη μόρφωση με τη χρήση της καθαρεύουσας…

Όπως ακριβώς ο οργανισμός υπάρχει μέσα σε έναν διαρκή αγώνα εναντίον των παθογόνων μικροβίων, έτσι και η υγιής σχέση με το εκφραστικό μας όργανο υφίσταται μέσα στις συνθήκες ενός διαρκούς διμέτωπου αγώνα: Ενάντια στον υπεροπτικό εθνικό αυτισμό αλλά και ενάντια στη συμπλεγματική προσκόλληση σε οτιδήποτε ξενικό γυαλίζει – όπως οι χαντρούλες γυάλιζαν κάποτε στα μάτια των ιθαγενών…

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας και συνταξιούχος ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας

Διαβάστε επίσης:

Γενικευμένη παρακολούθηση σε όλη την Ευρώπη

ΠΑΣΟΚ για παρακολούθηση Ανδρουλάκη: Πρέπει να βρεθούν οι υπαίτιοι

Οι στρατηγικές επιδιώξεις ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ στη μάχη για τις υποκλοπές