Εκποιήσεις σε... υπερταχεία

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΈντυπη Έκδοση

Την ολοκλήρωση των διαγωνισμών που έχουν προχωρήσει, ζητούν ως προαπαιτούμενο οι δανειστές

Στην... υπερταχεία του νέου μνημονίου ανεβαίνουν οι ιδιωτικοποιήσεις, με τους δανειστές να απαιτούν ως «προαπαιτούμενα» πλέον την ολοκλήρωση των διαγωνισμών που έχουν προχωρήσει (περιφερειακά αεροδρόμια, Ελληνικό), την άμεση δρομολόγηση των προγραμμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη (ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Εγνατία) αλλά και την προώθηση «ειδικών περιπτώσεων», όπως ο ΟΤΕ (για άμεση πώληση του εναπομείναντος 10% του Δημοσίου) και ο ΑΔΜΗΕ. Παράλληλα, στον τομέα της ενέργειας ανοίγεται ένα νέο «πεδίο μάχης» καθώς οι εταίροι απαιτούν την πλήρη απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Την ίδια στιγμή, κεντρικό ρόλο στην επόμενη φάση των ιδιωτικοποιήσεων «με βελτιωμένη διακυβέρνηση», όπως σημειώνει το κείμενο της συμφωνίας, θα διαδραματίσει και το ποιες κρατικές επιχειρήσεις θα μεταφερθούν στο ανεξάρτητο Ταμείο που θα λειτουργήσει τα επόμενα χρόνια με στόχο την είσπραξη 50 δισ. ευρώ για τη μείωση του χρέους και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ταμείο ξεπουλήματοςΌπως έχει ήδη καταγραφεί στο κείμενο της συμφωνίας, τα «ελληνικά περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας θα μεταφερθούν σε ανεξάρτητο Ταμείο, το οποίο θα τα ρευστοποιήσει με ιδιωτικοποιήσεις και άλλους τρόπους. Η ρευστοποίηση θα αποτελέσει μια πηγή για την πραγματοποίηση της προγραμματισμένης εξόφλησης του νέου δανείου και θα αποφέρει επιδιωκόμενο συνολικό ποσό 50 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την επιστροφή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων περιουσιακών στοιχείων και το 50% κάθε εναπομένοντος ευρώ (δηλαδή 50% των 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της αναλογίας χρέους/ΑΕΠ, ενώ το υπόλοιπο 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις». Το Ταμείο αυτό θα συσταθεί στην Ελλάδα, θα τελεί υπό τον έλεγχο των ελληνικών αρχών, αλλά με την εποπτεία των οικείων θεσμών, ενώ θα συσταθεί ομάδα ειδικών που θα εξετάσει ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να ενταχθούν σε αυτό αλλά και θα καθορίσει την αξία και κατ’ επέκταση την τιμή τους. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, στο Ταμείο αυτό θα «εισφερθούν» πολλά από τα ακίνητα της περιουσίας του ΤΑΙΠΕΔ, αλλά πιθανότατα και κρατικές επιχειρήσεις για τις οποίες προβλεπόταν αξιοποίηση σε «δεύτερο χρόνο». Έτσι, για το προσεχές διάστημα το «βάρος» στις αποκρατικοποιήσεις «πέφτει» στα λεγόμενα «ώριμα» προγράμματα. Με βάση τις «οδηγίες» των εταίρων, αναμένεται να προχωρήσουν άμεσα οι ιδιωτικοποιήσεις για τα περιφερειακά αεροδρόμια και το Ελληνικό, πιθανότατα χωρίς τις τροποποιήσεις τις οποίες επεξεργαζόταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που ιδιαίτερα για τη δεύτερη περίπτωση έδειχναν να οδηγούν ακόμη και στη ματαίωση του προγράμματος. Άμεσα και αμετάκληταΜε τη νέα συμφωνία η κυβέρνηση δεσμεύεται να προχωρήσει στα λεγόμενα «άμεσα και αμετάκλητα μέτρα» για να ολοκληρωθεί η παραχώρηση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού στην κοινοπραξία της Lamda Development (η σύμβαση είναι ήδη έτοιμη) ώστε να καταβληθεί και το εφάπαξ τίμημα των 915 εκατ. ευρώ που προβλέπει σε πρώτη φάση. Έτσι τους επόμενους μήνες, το Δημόσιο θα πρέπει να προχωρήσει στην κατάρτιση και έκδοση του Π.Δ. για το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ), στην έκδοση των απαιτούμενων Υπουργικών Αποφάσεων για την εφαρμογή του σχεδίου, αλλά και (αυτό θα παραμείνει πιθανότατα «αγκάθι») στη διενέργεια ανεξάρτητου διαγωνισμού για τη χορήγηση άδειας καζίνο. Όλα αυτά θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Νοέμβριο του 2016, για να κλείσει το πρόγραμμα, να καταβληθεί η πρώτη δόση (300 εκατ. ευρώ) και να καταβληθούν οι εγγυήσεις για το υπόλοιπο τίμημα. Το ζήτημα βέβαια για το Ελληνικό παραμένει κυρίως πολιτικό, μια και η ακύρωσή του ήταν από τις πιο προβεβλημένες διαχειρίσεις της κυβέρνησης από την εποχή που βρισκόταν στην αντιπολίτευση, με πρωτοκλασάτα στελέχη και υπουργούς να έχουν εναντιωθεί... Γερμανικά αεροδρόμιαΑντίθετα, η υπόθεση των περιφερειακών αεροδρομίων θεωρείται μια πιο «βατή» περίπτωση, καθώς, παρά τις μέχρι τώρα διαφοροποιήσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ από το σχέδιο σύμβασης που είχε κλείσει λίγο πριν από τις εκλογές, το τίμημα των 1,23 δισ. ευρώ που έχει συμφωνηθεί σε συνδυασμό με την ετήσια αποζημίωση των 23 εκατ. ευρώ διαμορφώνουν ένα ισχυρό δέλεαρ. Και αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα έργα στα αεροδρόμια της περιφέρειας είναι περισσότερο από απαραίτητα για να στηριχτεί ο τουρισμός τα επόμενα χρόνια. Να θυμίσουμε ότι στην κυβέρνηση είχε πέσει η ιδέα να μειωθεί το ποσοστό παραχώρησης, ώστε να εκπροσωπηθεί το Δημόσιο και οι τοπικοί φορείς στους οργανισμούς διαχείρισης των περιφερειακών αεροδρομίων που θα λειτουργούν υπό την κοινοπραξία της Fraport. Κάτι τέτοιο τελικά δεν φαίνεται να προχωράει και το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί «ως είχε», προκειμένου να εισπραχθεί και ολόκληρο το τίμημα. Κάτι που σημαίνει ότι, αφού εγκριθεί και επίσημα η σύμβαση παραχώρησης, θα ακολουθήσει η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για τα έργα επέκτασης στα αεροδρόμια αξίας 350 εκατ. ευρώ που θα πραγματοποιήσει ο ανάδοχος. Τα έργα στα αεροδρόμια χωρίζονται σε δύο φάσεις: τις ανακαινίσεις που θα ολοκληρωθούν σε 20 μήνες από την υπογραφή και τα έργα επέκτασης που θα διαρκέσουν 48 μήνες. Γερμανικός ΟΤΕΑπό τα θέματα που άπτονται των ιδιωτικοποιήσεων και έθιξαν οι εταίροι στις τελευταίες διαπραγματεύσεις είναι και η εκχώρηση του 10% που διαθέτει ακόμη το Δημόσιο στον ΟΤΕ. Αυτό χωρίζεται σε ένα 6% που είναι στην πλήρη ιδιοκτησία του κράτους και ένα 4% που ανήκει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Το 10% έχει μπει από το 2014 στο μάτι των Γερμανών της Deutsche Telekom που ούτως ή άλλως ελέγχει τον οργανισμό κατέχοντας το 40%. Μάλιστα ο γερμανικός όμιλος φερόταν πέρυσι έτοιμος να υποβάλει προσφορά, που μαζί με τις υπεραξίες θα έφτανε μέχρι και τα 500 εκατ. ευρώ με βάση τις χρηματιστηριακές αποτιμήσεις. Λόγω πολιτικών εξελίξεων όμως η προσφορά δεν έφτασε ποτέ σε επίσημο «τραπέζι». Σήμερα, βέβαια, λόγω και της πτώσης του χρηματιστηρίου υπολογίζεται ότι η αξία του 10% θα είναι χαμηλότερη. Η Deutsche Telekom διατηρεί δικαίωμα προαίρεσης για το ποσοστό αυτό (δηλαδή η πρώτη προσφορά πώλησης του πακέτου πρέπει να απευθύνεται προς εκείνη και μόνο εάν αρνηθεί αναζητείται άλλος αγοραστής), κάτι που μαθηματικά θα οδηγήσει το πακέτο στα χέρια της. Και μάλιστα φθηνότερα απ’ ό,τι είχε υπολογίσει... Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, είναι πολύ πιθανό το πακέτο του ΟΤΕ να είναι από τα πρώτα assets που θα μεταφερθούν στο υπό σύσταση Ταμείο των 50 δισ. Ως προς το τι σημαίνει η απώλεια του 10% του ΟΤΕ από το Δημόσιο, η απάντηση είναι πολλαπλή: Για παράδειγμα, χάνει το βέτο που σήμερα διατηρεί σε κάποια ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης, αλλά διατηρεί το δικαίωμα βέτο σε θέματα εθνικής ασφάλειας, όπως προβλέπεται από τη σύμβαση μετόχων. Επίσης, εάν το ποσοστό του Δημοσίου πέσει κάτω από το 5%, δεν θα διορίζει πλέον τα 5 από τα 11 μέλη του Δ.Σ. του οργανισμού. Λιμάνια και τραίναΣτον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία τροποποίησης του (μέχρι πρότινος) υφιστάμενου διαγωνισμού. Με βάση τις αρχικές «οδηγίες» της κυβέρνησης, το προς παραχώρηση ποσοστό επρόκειτο να μειωθεί από το 67% στο 51% με πρόβλεψη για τη δυνατότητα του αναδόχου να αποκτήσει το υπόλοιπο 16% σε ορίζοντα πενταετίας. Και στην περίπτωση αυτήν όμως οι θεσμοί επιμένουν να προχωρήσουν «όπως είχαν» οι διαγωνισμοί, χωρίς αλλαγή των ποσοστών (δηλαδή με εκχώρηση του 67%) και με σχεδιασμό για υποβολή τελικών προσφορών από τους ενδιαφερόμενους τον Οκτώβριο. Να σημειωθεί ότι από τον ΟΛΠ, τον ΟΛΘ και άλλα 10 λιμάνια που βαίνουν προς αποκρατικοποίηση (σύμφωνα με το κείμενο της 3ης Ιουνίου) η κυβέρνηση προσδοκά να εισπράξει 500 εκατ. το 2015 και άλλα 110 την επόμενη πενταετία. Με βάση την παλαιότερη ελληνική πρόταση, η κυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει και στις διαδικασίας για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, την Εγνατία και την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» (ΔΑΑ), οι διαδικασίες για τα οποία βρίσκονται αρκετά πιο πίσω. Στην αγορά εκτιμάται ότι δεν αποκλείεται κάποια από τα προγράμματα αυτά να «καταλήξουν» στο υπό σύσταση Ταμείο των 50 δισ., ιδιαίτερα καθώς η αξιοποίηση των εταιρειών αυτών σχεδιάζεται να αποφέρει έσοδα για το Δημόσιο για αρκετά μεγάλο διάστημα. Και η ΔΕΗ…Ο τομέας πάντως που θα έχει σημαντικό ενδιαφέρον είναι η ενέργεια. Ήδη η συμφωνία με τους εταίρους ζητά την άμεση ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ (διαχειριστή των Δικτύων Ηλεκτρικής Ενέργειας) στο πλαίσιο του ανοίγματος της αγοράς. Θυμίζουμε ότι πριν από έναν μήνα η κυβέρνηση είχε συμφωνήσει να προχωρήσει σε όλες τις αποκρατικοποιήσεις που ζητούσαν οι δανειστές πλην του ΑΔΜΗΕ και της «μικρής ΔΕΗ», καθώς ο Παναγιώτης Λαφαζανης είχε ταχθεί εναντίον κάθε ιδιωτικοποίησης στην ενέργεια. Τι μπορεί να γίνει; Πολλά. Κατ’ αρχήν, η ίδια η διατύπωση της συμφωνίας αφήνει ένα παράθυρο λέγοντας πως η ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ μπορεί να μη γίνει «αν μπορούν να βρεθούν μέτρα αντικατάστασης με ισοδύναμο αποτέλεσμα για τον ανταγωνισμό, βάσει συμφωνίας με τους θεσμούς». Το παράθυρο αυτό «ανοίγει» την προεργασία που είχε γίνει από την κυβέρνηση, η οποία είχε δεχτεί να υιοθετήσει την κοινοτική Οδηγία για τον διαχωρισμό στα δίκτυα σε συνδυασμό με επενδύσεις. Με τον τρόπο αυτόν θα επιτυγχανόταν η μείωση του κόστους της ενέργειας (σ.σ.: που είναι και βασική επιδίωξη της Κομισιόν) και με βάση το ίδιο θα μπορούσε να επιτευχθεί το «ισοδύναμο αποτέλεσμα» για να μη γίνει η αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ. Το εάν αυτό το σκεπτικό μπορεί να προχωρήσει παραμένει άγνωστο. Ήδη πάντως, στα ενεργειακά, η ελληνική πλευρά έχει δεχθεί να συμμορφωθεί με την ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική και έχει εκφράσει την πρόθεσή της να προχωρήσει στα εξής: 1 Στην αγορά φυσικού αερίου, να υιοθετήσει το σχέδιο μεταρρύθμισης και τον σχετικό ευρωπαϊκό οδικό χάρτη. 2 Στην αγορά του ηλεκτρισμού να αναμορφώσει το σύστημα πληρωμής ισχύος (ΑΔΙ) που βρίσκεται σε εκκρεμότητα, να αναθεωρήσει τα τιμολόγια της ΔΕΗ στη βάση του κόστους παραγωγής και να υιοθετήσει το σύστημα δημοπρασιών ενέργειας από τη ΔΕΗ προς τρίτους ιδιώτες προμηθευτές σε τιμή κόστους (ΝΟΜΕ). 3 Στην ίδια αγορά, να εφαρμοστεί το λεγόμενο «μοντέλο στόχος» για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του δικτύου μεταφοράς, σε ευθυγράμμιση με τους κανόνες της Ε.Ε. 4 Στην αποπληρωμή των οφειλών του Δημοσίου προς τη ΔΕΗ και την ενίσχυση του ρόλου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας με οικονομική και λειτουργική ανεξαρτησία. 5 Στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και την αναβάθμιση των ηλεκτρικών δικτύων προκειμένου να ενισχυθεί η απόδοσή τους και να μειωθούν τα κόστη για όλες τις κατηγορίες καταναλωτών. Με βάση αυτά και ένα σχετικό αντίστοιχο με του ΑΔΜΗΕ, η κυβέρνηση θέλει να κρατήσει «πίσω» και την αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ. Οι υποστηρικτές του επιμένουν ότι οι δημοπρασίες τύπου ΝΟΜΕ θα λειτουργήσουν στην πράξη ως «απελευθερωτικός μηχανισμός» της αγοράς ώστε να τερματιστεί η σημερινή μονοπωλιακή πραγματικότητα, με την ΔΕΗ να κατέχει το 98% της λιανικής αγοράς. Το κατά πώς όλα αυτά μπορεί να γίνουν δεκτά στο νέο περιβάλλον μετά τη Συμφωνία, παραμένει άγνωστο. Άλλωστε εταίροι, θεσμοί και Κομισιόν έχουν καταστήσει σαφές ότι θεωρούν ως «επιλογή» μόνο το ισότιμο άνοιγμα της αγοράς. Κάτι που, σύμφωνα με ενημερωμένους κύκλους, ιδιαίτερα στο κομμάτι του ηλεκτρισμού, συνίσταται στον διαχωρισμό και πώληση της «μικρής ΔΕΗ», αλλά και στην οριστική αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ. Προφανώς για τον λόγο αυτόν, από τη Δευτέρα κιόλας, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Μανώλης Παναγιωτάκης ανέβηκε στα... καλώδια εκφράζοντας την αντίθεση της επιχείρησης στην αποκρατικοποίηση του ΑΔΜΗΕ: «Είναι ασύμφορο να αποστερηθεί η ΔEΗ ενός τόσο πολύτιμου περιουσιακού στοιχείου για εντελώς πρόσκαιρο και ευκαιριακό τίμημα. Μπορούν να διαμορφωθούν μοντέλα που να προσιδιάζουν στις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές χωρίς η ΔEΗ να απολέσει ένα τόσο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο» σημείωσε. Η συνέχεια αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον...εκποιήσειςΑΔΜΗΕΟΛΠΟΛΘιδιωτικοποιήσειςIssue: 1873Issue date: 16-07-2015Has video: