To... άγνωστο «Ανατολικό Μπλοκ»

ΚΟΣΜΟΣΈντυπη Έκδοση

Ένας «νέος» γεωπολιτικός και οικονομικός οργανισμός, ισχυρό αντίβαρο της Δύσης

Αυτές τις μέρες αναμορφώθηκε ολοκληρωτικά και ταυτόχρονα ενισχύθηκε ένας διεθνής, γεωπολιτικός και οικονομικός, ουσιαστικά «νέος» οργανισμός, που φιλοδοξεί πολύ σύντομα να αντιπροσωπεύει τον μισό πληθυσμό της Γης! Ωστόσο, παρά τις επίσημες ανακοινώσεις της 10ης Ιουλίου, παραμένει ακόμη και σήμερα σχετικά άγνωστος στη Δύση. Πρόκειται για τον Shang-hai Co-operation Orga-nisation (SCO), που στη 15η σύνοδο κορυφής στη ρωσική πόλη Ούφα κατάφερε να τραβήξει την προσοχή. Εκτός από τη Ρωσία, την Κίνα, το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν, που ήδη αποτελούν τα μέλη του SCO, γνωστοποιήθηκε ότι σύντομα θα ενταχθούν ως πλήρη μέλη η Ινδία και το Πακιστάν. Κάτι που ισχυροποιεί σε μεγάλο βαθμό τον οργανισμό. Μάλιστα αίτηση – έμμεσου προς το παρόν – μέλους έχουν κάνει Συρία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Μπαγκλαντές και Λευκορωσία.Ο στόχος του οργανισμού είναι να ενισχυθεί το συντομότερο η παρουσία του στο μεγαλύτερο κομμάτι της Ασίας, με σκοπό να αποτελέσει ένα «Ανατολικό Μπλοκ» και ισχυρό αντίβαρο στους ελεγχόμενους από τη Δύση διεθνείς οργανισμούς. Η ΤουρκίαΑκόμη κι ο Ερντογάν, μέσα στο μόνιμο πνεύμα απογοήτευσης της τουρκικής πλευράς για την έλλειψη προόδου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπαθεί να εξάρει την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στους κόλπους του SCO. Παλαιότερα, ενώ βρισκόταν στη Μόσχα, δήλωσε ότι «αν μπούμε στον SCO, θα αποχαιρετήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση». Ο οργανισμός αυτός, τον οποίο ο Ερντογάν κατατάσσει στο ίδιο επίπεδο με την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργήθηκε σε υβριδική μορφή το 1996 ως «Shanghai 5», με αρχικό σκοπό να διευκολύνει τη Ρωσία, την Κίνα και τρεις πρώην σοβιετικές χώρες της Κεντρικής Ασίας (Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν) να διευθετήσουν τις εδαφικές τους διαφορές. Έχοντας καταφέρει να εξασφαλίσει τη σταθερότητα στην Κεντρική Ασία, οι πέντε της Σαγκάης έγιναν έξι το 2001 με την προσθήκη του Ουζμπεκιστάν και ο οργανισμός άλλαξε το όνομά του σε SCO. Από τότε άρχισε να διευρύνει και την ατζέντα του. Στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του επικεντρωνόταν στην περιφερειακή ασφάλεια και στην αντιμετώπιση του εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας, κυρίως της απειλής των Ουιγούρων για την Κίνα στις δυτικές της επαρχίες που συνορεύουν με τα πρώην σοβιετικά κράτη. Από το 2004 οι χώρες - μέλη άρχισαν να συνεργάζονται ακόμη στενότερα, ανταλλάσσοντας απόρρητες πληροφορίες ασφάλειας και μαύρες λίστες υπόπτων. Όμως ο SCO έχει πάψει πλέον να περιορίζεται σε ένα όχημα της Κίνας για αντιμετώπιση της απειλής των Ουιγούρων. Το προφίλ του χτίζεται κι εξαπλώνεται σταθερά και σήμερα αντανακλά ένα σύνολο στόχων:Τις οικονομικές φιλοδοξίες της Κίνας στην Κεντρική Ασία.Τις προσπάθειες της Ρωσίας να διατηρήσει την επιρροή της στην περιοχή.Την όλο και μεγαλύτερη αποξένωση της Μόσχας από τη Δύση.Τη διαχείριση του κενού ασφαλείας από την απόσυρση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν.Αυτή η πολύπλευρη ατζέντα κάνει τους δυτικούς να παρακολουθούν με προσοχή τα επόμενα βήματα του SCO, αλλά φέρνει στην επιφάνεια και τη βασική του αδυναμία, που εν τέλει θα καθορίσει και την τύχη του ως μελλοντικού μεγάλου παίκτη στις διεθνείς σχέσεις. Δηλαδή τον ανταγωνισμό και την αμοιβαία καχυποψία που κυριαρχεί ανάμεσα στα δύο βασικά του μέλη, το Πεκίνο και τη Μόσχα. ΔιαφορέςΤο πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν βασικές διαφορές σχετικά με τους στόχους του SCO ανάμεσα σε Κίνα και Ρωσία. Οι Ρώσοι τον αντιμετωπίζουν πρωτίστως ως ένα γεωπολιτικό όργανο που θα λειτουργεί εκτός της αμερικανικής επιρροής και σε αντιπαλότητα με τη Δύση. Να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ, στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τις εξελίξεις, είχαν κάνει αίτηση για να συμμετάσχουν σε observer status (προνομιακό καθεστώς κράτους - παρατηρητή), αλλά η αίτησή τους απορρίφθηκε το 2005.Οι Κινέζοι, από την άλλη, ενδιαφέρονται να χρησιμοποιήσουν οικονομικά τον SCO για να δημιουργήσουν καινούργιες αγορές για τις κινεζικές εταιρείες. Για αυτόν τον λόγο έχουν κάνει και προτάσεις για την ίδρυση μιας τράπεζας και μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου του SCO, προτάσεις, όμως, που δεν κατάφεραν να «περάσουν». Ο λόγος; Το σαμποτάζ των Ρώσων. Η Μόσχα είναι παντελώς απρόθυμη σε οτιδήποτε μπορεί να ενισχύσει κι άλλο την οικονομική κυριαρχία της Κίνας στην περιοχή, αφού προτιμά να προμοτάρει το δικό της οικονομικό πρότζεκτ, την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση. Η κινεζική πρόταση για τη δημιουργία τράπεζας κόλλησε στον καθορισμό της βάσης που κάθε χώρα - μέλος θα συνεισέφερε στο κεφάλαιο, αφού οποιαδήποτε φόρμουλα καθορισμού βασισμένη στο ΑΕΠ θα έδινε στην Κίνα το 80% και τον de facto έλεγχο. Τον Ιούλιο του 2005, στην τότε σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες των μελών του SCO μπήκαν για τα καλά στο μάτι της Αμερικής. Εξέδωσαν μια κοινή ανακοίνωση όπου καλούσαν ανοιχτά τις εμπλεκόμενες δυνάμεις στο Αφγανιστάν να ορίσουν ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για να διαλύσουν τις στρατιωτικές τους βάσεις στις γειτονικές χώρες - μέλη του SCO. Το Ουζμπεκιστάν, μάλιστα, είχε δώσει περιθώριο έξι μηνών στις ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το έδαφός του. Η έναρξη της διαδικασίας για πλήρη συμμετοχή της Ινδίας και του Πακιστάν όχι μόνο επιτρέπει στον οργανισμό να δηλώνει ότι θα αντιπροσωπεύει πια ένα τεράστιο κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού και οικονομίας, αλλά κι εξυπηρετεί την ατζέντα των Ρώσων, αφού η πρόσκληση περισσότερων παικτών θα σημάνει και την αποδυνάμωση της κινεζικής επιρροής. Όπως και να έχει, παρά τον ανταγωνισμό Πεκίνου - Μόσχας και τον φόβο της Ρωσίας μπροστά στις τερατώδεις οικονομικές, παραγωγικές και επενδυτικές δυνατότητες της Κίνας, οι δυο χώρες αναμφίβολα μοιράζονται τον κοινό στόχο να δημιουργήσουν μια εναλλακτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων υπέρ των μη δυτικών αναδυόμενων οικονομιών.ανατολικό μπλοκΡωσίαΚίναΤουρκίαSCOΕυρασιατική Οικονομική ΈνωσηIssue: 1873Issue date: 16-07-2015Has video: