Mara Salvatrucha: η αιμοσταγής ναρκοσυμμορία από το Ελ Σαλβαδόρ

Δολοφονίες, εκβιασμοί, εμπορία ναρκωτικών, ανθρώπων και όπλων, έλεγχος περιοχών, «προστασία» και ανταλλαγές πυροβολισμών μεταξύ ανθρώπων «σημαδεμένων» με μελάνι και ανδρών της αστυνομίας μέσα στην αποπνικτική ζέστη της Κεντρικής Αμερικής.

Αυτή είναι μία συνηθισμένη εικόνα που μπορεί να αντικρίσει κανείς εάν επισκεφθεί χώρες όπως η Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαδόρ και η Ονδούρα, εκεί όπου οι συμμορίες προσπαθούν να επιβάλουν τους δικούς τους νόμους αφήνοντας ανεξίτηλα το σημάδι του θανάτου.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Mara Salvatrucha ή εν

συντομία MS-13 (το όνομα σχηματίζεται από τα δύο αρχικά «M» και «S» συν τον αριθμό 13, που στη «γλώσσα των συμμοριών» είναι το διεθνές σύμβολο της παρανομίας), η οποία θεωρείται κατά γενική ομολογία ένα από τα πλέον αδίστακτα και αιμοσταγή εγκληματικά συνδικάτα παγκοσμίως.

Η μακρά ιστορία της ανάγεται στη δεκαετία του 1980 και στους δρόμους του Λος Άντζελες, το οποίο εκείνη την περίοδο αποτελούσε κέντρο υποδοχής προσφύγων από το Ελ Σαλβαδόρ, που μαστιζόταν από έναν μακροχρόνιο εμφύλιο ανάμεσα στη στρατιωτική κυβέρνηση και το μαρξιστικό Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Farabundo Martí (FMLN).

Εκεί η MS-13 λειτούργησε αρχικά ως «ομάδα προστασίας» για τους νεοεισερχόμενους πρόσφυγες, που συχνά έπεφταν θύματα κακοποίησης από μέλη άλλων λατινοαμερικάνικων συμμοριών και από τις δυνάμεις ασφαλείας των ΗΠΑ. Μετέπειτα τα μέλη της αποφάσισαν να ασχοληθούν πιο ενεργά με το οργανωμένο έγκλημα, και ειδικότερα με το λαθρεμπόριο μεταναστών από το Ελ Σαλβαδόρ, οι οποίοι εγκατέλειπαν τη χώρα τους με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.

Στα χρόνια που ακολούθησαν η MS-13 επεξέτεινε το πεδίο των παράνομων δραστηριοτήτων της προκειμένου να αυξήσει τα κέρδη της και την επιρροή της με αποτέλεσμα να έρθει σε σύγκρουση με άλλες συμμορίες που λυμαίνονταν την ευρύτερη περιοχή του Λος Άντζελες.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, με σκοπό να περιορίσει την αυξανόμενη ισχύ της MS-13 και τη δράση της στις φτωχογειτονιές του Λος Άντζελες μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου στο Ελ Σαλβαδόρ, άρχισε να προβαίνει σε μαζικές απελάσεις των υπηκόων του Ελ Σαλβαδόρ που συνδέονταν με την MS-13.

Η επιστροφή των μελών της MS-13 στα πάτρια εδάφη συνδυάστηκε με την ανασύσταση της συμμορίας και τη συνέχιση των εγκληματικών δραστηριοτήτων, όπως το λαθρεμπόριο, το εμπόριο ναρκωτικών και όπλων, η εκτέλεση συμβολαίων θανάτου, οι απαγωγές κρατικών αξιωματούχων και οι εκβιασμοί ιδιοκτητών μικρών επιχειρήσεων.

Η βασική αιτία για την εκρηκτική άνοδο της MS-13 μπορεί να αναζητηθεί στη ραγδαία αύξηση των ποσοστών ανεργίας κατά τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια, που είχε συνέπεια τη στροφή των νέων στο οργανωμένο έγκλημα.

Η προέλευση του ονόματος της

Αρκετές είναι οι θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί σχετικά με την προέλευση του ιδιαίτερου ονόματος της συμμορίας, του οποίου το άκουσμα και μόνο προκαλεί τον τρόμο των απλών πολιτών και την έντονη ανησυχία των σωμάτων ασφαλείας και των κυβερνήσεων.

Η πιο γνωστή θεωρία σχετίζεται με τα γιγαντιαία μυρμήγκια του Αμαζονίου marabunta (μυρμήγκια λεγεωνάριοι κατά τον επιστημονικότερο όρο), τα οποία ζουν σε πολυπληθέστατες κοινότητες και στο πλαίσιο αναζήτησης τροφής σχηματίζουν «ορδές» που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η ορμητική επέλαση των marabunta έχει συνδεθεί μεταφορικά με τη σφοδρότητα και τη βιαιότητα που επιδεικνύουν τα μέλη της MS-13 κατά τη διάπραξη των εγκλημάτων.

Μία άλλη εξήγηση που δίδεται είναι ότι το όνομα της οργάνωσης προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων «mara», που σε κάποια τοπική διάλεκτο του Ελ Σαλβαδόρ χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία ομάδα φίλων, και «salvatrucho», παραφθορά της λέξης «Salvadoreño», που στην ισπανική γλώσσα είναι το εθνωνύμιο της κυρίαρχης εθνικής ομάδας του Ελ Σαλβαδόρ. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι το δεύτερο συνθετικό της λέξης, «trucho», υποδηλώνει τον άνθρωπο που επιδεικνύει ιδιαίτερες ικανότητες και ευστροφία.

Η δομή της και η ισόβια πίστη

Αν και είναι δύσκολο να υπολογιστεί ο ακριβής αριθμός των μελών της MS-13, πιστεύεται ότι ξεπερνά τα 60.000 άτομα, τα οποία δραστηριοποιούνται κυρίως στο αποκαλούμενο «Νότιο Τρίγωνο της Νοτίου Αμερικής», που αποτελείται από το Ελ Σαλβαδόρ, την Ονδούρα και τη Γουατεμάλα και χαρακτηρίζεται ως «μία από τις πιο επικίνδυνες περιοχές στον κόσμο, εξαιρουμένων (ίσως) των εμπόλεμων ζωνών».

Αρκετές χιλιάδες μέλη της MS-13 έχουν βάση τις ΗΠΑ και τον Καναδά, ενώ μικρότεροι πυρήνες της εντοπίζονται σε χώρες της Ευρώπης, και συγκεκριμένα στην Ιταλία και την Ισπανία. Τα μέλη της MS-13 είναι οργανωμένα σε υποομάδες των 1.000 ατόμων, νεαρών σε ηλικία, που σπανίως ξεπερνούν το τριακοστό έτος. Η ιεραρχική δομή της συμμορίας είναι ξεκάθαρη, αλλά η οργάνωσή της έχει αποκεντρωμένο χαρακτήρα.

Τα ηγετικά της στελέχη, που βρίσκονται εντός και εκτός φυλακών, πραγματοποιούν κατά καιρούς συναντήσεις, γνωστές ως «διοικητικά συμβούλια», όπου καταρτίζουν τα μελλοντικά τους σχέδια. Επίσης η ιδιότητα του μέλους της MS-13 έχει διάρκεια εφ’ όρου ζωής και οι πράξεις προδοσίας ή οι όποιες προσπάθειες αποσκίρτησης τιμωρούνται με θάνατο, καθώς σύμφωνα με το εμβληματικό απόφθεγμα της MS-13: «Ζεις για τη συμμορία ή πεθαίνεις για τη συμμορία».

Οι μακάβριες τελετές μύσης

Η MS-13 έχει καθιερώσει μία σειρά «τελετών μύησης», στις οποίες είναι υποχρεωμένοι να μετέχουν όλοι οι νέοι που επιθυμούν να ενταχθούν στη συμμορία και διαφέρουν ανάλογα με το φύλο.
● Οι άνδρες πρέπει να υποστούν ξυλοδαρμό διάρκειας δεκατριών δευτερολέπτων από τα υπόλοιπα μέλη της MS-13, ενώ στη συνέχεια καλούνται να περάσουν από στάδια «προκαταρκτικής εκπαίδευσης», που περιλαμβάνουν διαπράξεις ληστειών και δολοφονίες μελών αντίπαλων συμμοριών ή αστυνομικών.
● Οι γυναίκες πρέπει να υπομείνουν το βασανιστήριο του ομαδικού βιασμού από τουλάχιστον δέκα μέλη της συμμορίας.

Τα τατουάζ της MS-13

Τα μέλη της συμμορίας έχουν γίνει επίσης διάσημα για τα περίτεχνα τατουάζ που φέρουν σε όλο τους το σώμα. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι αυτά που απεικονίζουν δάκρυα και ταφόπλακες σε ένδειξη μνήμης για τους νεκρούς, γυναικείες φιγούρες για να τιμήσουν τις μητέρες, τις αδελφές και τις συζύγους τους, προσευχές και αποσπάσματα από το Ευαγγέλιο, ιερά πρόσωπα της χριστιανοσύνης, ιστούς αράχνης και συρματοπλέγματα.

Επίσης εξαιρετικά διαδεδομένο είναι και το τατουάζ με τις τρεις τελείες στη μέση ενός τριγώνου, το οποίο χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον από τους Λατινοαμερικάνους εγκληματίες και ερμηνεύεται ως «η τρελή μου ζωή». Ωστόσο τα τελευταία χρόνια τα μέλη της MS-13 έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν την πρακτική της δερματοστιξίας, ώστε να μην αποτελούν εύκολο στόχο για τις αντίπαλες ομάδες κακοποιών και να μην αναγνωρίζονται από τις αστυνομικές δυνάμεις.

Οι σύμμαχοι και οι αντίπαλοι

Η MS-13 έχει αναπτύξει συνεργασία με τα μεγάλα καρτέλ διακίνησης ναρκωτικών του Μεξικού, όπως αυτό του Jalisco, της Sinaloa και των διαβόητων Los Zetas. Παράλληλα διατηρεί στενούς δεσμούς με τη μεξικανική μαφία και με το δίκτυο εγκληματικών οργανώσεων των Sureños, που υπάγονται σε αυτή.

Όσον αφορά τους αντιπάλους της, γνωστή είναι η μακροχρόνια έχθρα με την επίσης προερχόμενη από το Λος Άντζελες διακρατική συμμορία Barrio 18 (Συνοικία 18), η οποία αριθμεί 30.000 με 50.000 μέλη και αποτελείται κυρίως από ισπανόφωνους μετανάστες από την Κεντρική Αμερική.

Εκτός της Barrio 18, στη μαύρη λίστα της MS-13 περιλαμβάνονται και άλλες συμμορίες Λατινοαμερικάνων με κυριότερες αυτές των Latin Kings, των Norteños και των ομοεθνών SWP (Salvadorans With Pride), αλλά και Αφροαμερικανών όπως των Bloods.

Οι εγκληματικές δραστηριότητες

Πέραν της διακίνησης ναρκωτικών, που αποτελεί τη βασικότερη και επικερδέστερη δραστηριότητά της, η MS-13 ασχολείται επίσης με τους εκβιασμούς και την παροχή προστασίας, που της αποφέρουν σε ετήσια βάση έσοδα της τάξης των 60 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με μελέτες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας.

Μιχαήλ Εμμανουήλ Δημάκας MSc: «Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές», υποψήφιος διδάκτορας