Προβλήματα και προτάσεις για μια νέα διακυβέρνηση

Μέρος ΙΙ. Η τηλεόραση ως χώρος εξουσίας και ως κοινωνικό πρόβλημα

1. Η πραγματικότητα
Ο εκπαιδευτικός που προβληματίζεται με ό,τι προσφέρει ή δεν προσφέρει η Τηλεόραση – κρατική ή ιδιωτική – στην κοινωνία της χώρας του, έχει κάθε λόγο (ή ακριβέστερα την υποχρέωση) να το κάνει, εφόσον κατά γενική ομολογία αυτό το....
σύγχρονο μέσο μαζικής ενημέρωσης υποκαθιστά ή και παραμερίζει την παρεχόμενη από το σχολείο παιδεία, από τη μια μεριά – κι από την άλλη, με τις δυνατότητες επηρεασμού του κοινού πολίτη που διαθέτει, αποτελεί ένα καθοριστικής σημασίας παράγοντα της δημόσιας ζωής, στο σύνολό της, με τις ποικίλες εξαρτήσεις από τη μεριά των άλλων, και μάλιστα της πολιτικής. Στη χώρα μας τον ρόλο αυτό καθιστούν ακόμη πιο σημαντικό ορισμένες ιδιάζουσες συνθήκες, όπως π.χ. :

Το γεγονός ότι υπάρχει ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός τηλεοπτικών σταθμών (περίπου 150), κρατικών και ιδιωτικών, πανελλαδικής εμβέλειας, περιφερειακών και τοπικών.
Η τηλεθέαση με περίπου 5 ώρες ημερησίως είναι η μεγαλύτερη στην Ε.Ε., ενώ η χώρα μας κατέχει την προτελευταία θέση στην ανάγνωση εφημερίδων και την τελευταία στην ανάγνωση περιοδικών (βλ. π.χ. εφ. «Ελευθεροτυπία», φ. 8.5.2002, πρωτοσέλιδο με τίτλο «Πρώτοι στην TV, πάτοι στον πολιτισμό».
Η ασκούμενη από το λεγόμενο «Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης» και την «Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής» εποπτεία είναι κατά γενική ομολογία ανεπαρκής (βλ. εφ. «Ελευθεροτυπία», φ. 8.12.2003).
Ειδική, εμπεριστατωμένη έρευνα με ακριβή στοιχεία για το περιεχόμενο και την ποιότητα των εκπομπών στην ενημέρωση, ψυχαγωγία και μόρφωση, εξ’ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχει. Υπάρχουν μόνο περιστασιακά δημοσιευόμενα στον ημερήσιο τύπο σημειώματα, επιστολές αναγνωστών με συγκεκριμένες αφορμές ειδικής σημασίας ή γενικές επισημάνσεις σε διάφορες εκδηλώσεις, οι οποίες σπανίως δημοσιεύονται.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα είχε μια τέτοια ειδική έρευνα αν γινόταν στον βαθμό και στην έκταση που θα έπρεπε στον τομέα της ψυχαγωγίας, για τον λόγο ότι η ψυχαγωγία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των προγραμμάτων ιδιαίτερα στην ιδιωτική τηλεόραση, και με αυτήν επηρεάζεται υποσυνείδητα, εν πολλοίς, το μεγαλύτερο μέρος του τηλεοπτικού κοινού. Με μια τέτοιου είδους ειδικού έρευνα θα μπορούσε π.χ. να διαπιστωθεί:

Η ποικιλία των μορφών βίας σε έργα της σύγχρονης κινηματογραφικής παραγωγής (εισαγόμενα, κυρίως, από τις ΗΠΑ), όπως και η συχνότητα της προβολής τους σε σχέση με την εφηβική ή και παιδική παραβατικότητα, η οποία εμφανίζεται κατά τα τελευταία χρόνια ακόμη και με τη δράση συμμοριών στα σχολεία.
Η ποικιλία των μορφών της λεγόμενης κοινωνικής απελευθέρωσης σε εισαγόμενα έργα αλλά και σε έργα της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής σε σχέση με την αυξανόμενη κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών από τους εφήβους της χώρας μας ή και την αύξηση της χρήσης τοξικών ουσιών (βλ. εφ. «Μακεδονία», φ. 22.10.2002, «Γερά ποτήρια οι Έλληνες έφηβοι», εφ. «Απογευματινή», φ. 11.5.2003, «Τα Ελληνόπουλα τω