Λιβύη: Ο βομβαρδισμός της … «διεθνούς κοινότητας»

Παναγιώτης Ήφαιστος


Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Στρατηγικών Σπουδών,
Πανεπιστήμιο Πειραιώς www.ifestosedu.gr

Τα μακάβρια γεγονότα της Λιβύης αποτελούν εν τούτοις «ευκαιρία» για αποκρυστάλλωση ακριβών εκτιμήσεων για το διεθνές σύστημα. Ο καθείς μπορεί να επιβεβαιώσει καθημερινά κατά την διάρκεια μιας κρίσεως όπως αυτή της Λιβύης τα αυτονόητα που συχνά λένε οι διεθνολόγοι της Θουκυδίδειας παράδοσης πλην πολλοί άνθρωποι νεφελοβατούν και τα λησμονούν τάχιστα αφήνοντας την πατρίδα τους να γίνει έρμαιο των θηρίων της διεθνούς πολιτικής:
1.Παρά την αφελή και επικίνδυνα ασυνάρτητη παραφιλολογία της μεταψυχροπολεμικής εποχής για τον...
επερχόμενο παγκοσμιοποιημένο ανθόσπαρτο πλανήτη, το διεθνές σύστημα παραμένει σκληρά εθνοκρατοκεντρικό.Κυρίως, η ειρήνη είναι συνάρτηση της ισορροπίας δυνάμεων και συμφερόντων και αποτροπής των απειλών κάθε επιτιθέμενου και ότι τα κράτη και δη τα ηγεμονικά είναι οι κύριοι δρώντες. Σε ζητήματα που αφορούν τον πόλεμο και τις ανακατανομές συμφερόντων οι διεθνείς θεσμοί είναι είτε αδρανείς είτε εξαρτημένες μεταβλητές του εκάστοτε υπερισχύοντος.
2.Στο διεθνές σύστημα λόγω κατακερματισμένης εθνοκρατικής δομής και των εξ αυτής της πραγματικότητας εγγενώς ανταγωνιστικών εθνικών συμφερόντων, είναι ανέφικτο να υπάρξει μια νομιμοποιημένη πολιτική εξουσία λήψης αποφάσεων επί ζητημάτων ενδοκρατικής ή διακρατικής δικαιοσύνης και κατανομής συμφερόντων που σχετίζεται με αυτή. Αυτή η νομοτέλεια προσδιορίζει και την συμπεριφορά των κυβερνήσεων.
3.Η απουσία διεθνούς εξουσίας και διεθνών κριτηρίων διανεμητικής δικαιοσύνης σημαίνει ότι στις διακρατικές σχέσεις κυριαρχούν τα διπλά κριτήρια, η υποκρισία, η εξαπάτηση και κατάχρηση εξουσίας.
4.Αποτελεί δε επικίνδυνη αφέλεια που οδηγεί σε εκατόμβες αν δεν είναι απόλυτα κατανοητό ότι οι διεθνείς θεσμοί δεν είναι θεσμοί δικαιοσύνης αλλά θεσμοί διεθνούς τάξης για την οποία τα συμφέροντα των κρατών ιδιαίτερα των μεγάλων συγκρούονται με αποτέλεσμα συχνά όχι μόνο να παραβιάζονται αλλά και για κάθε κράτος να ισχύει η αρχή της αυτοβοήθειας. Στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, αν τα κράτη δεν μεριμνήσουν για την ασφάλειά τους, αργά ή γρήγορα θα έχουν την τύχη του κάθε Καντάφι που σήμερα βομβαρδίζεται από όσους προχθές τον εναγκαλίζονταν με πάθος.
5.Τα συμφέροντα, τα τετελεσμένα και ο πόλεμος είναι οι βαθύτερες διαμορφωτικές δυνάμεις του ιστορικού γίγνεσθαι. Μόνο γραφικοί δακρύβρεκτοι ιεραπόστολοι δεν μπορούν να κατανοήσουν τον ρόλο του πολέμου και τον κινητήριο χαρακτήρα του στο ιστορικό γίγνεσθαι, μας υπενθύμισε ο Λένιν σε αναφορά με όσους δεν κατανοούν τον ρόλο του πολέμου και τον «κινητήριων ιδιοτήτων του». Αν για παράδειγμα οι Επαναστάτες της Αμερικανικής Επανάστασης αποτύγχαναν θα ήταν σήμερα γνωστοί ως κάποιοι γκάγκστερ του 18ου αιώνα. Αν η Σοβιετική Ένωση δεν κατέρρεε θα ήταν σήμερα για τον μισό πληθυσμό της γης ο ηθικός ηγεμονικός άξονας. Όσο ο Καντάφι ενοχλούσε ήταν τρομοκράτης, όσο ο Καντάφι έκανε συμβόλαια εξόρυξης ενέργ