Γιατί η κατάσταση στη Συρία είναι «μη αναστρέψιμη»

Γράφει ο Βασίλης Γιαννακόπουλος

Το ντόμινο των εξεγέρσεων του αραβικού κόσμου διέρχεται από τη Συρία, όπου ο πρόεδρος Bashar al-Assad δεν φαίνεται να διαθέτει τις απαραίτητες επιλογές για να αντιμετωπίσει την πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα του. Ουσιαστικά, οι ευκαιρίες χάθηκαν το 2000, όταν ανέλαβε την εξουσία. Αρχικά, ο Bashar υποσχέθηκε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, όμως, το «πακέτο των μεταρρυθμίσεων», γνωστό και ως......
“Damascus Spring” (Άνοιξη της Δαμασκού), δεν εφαρμόσθηκε ποτέ, καθώς τα μέλη της παλιάς φρουράς τον πίεσαν και τον οδήγησαν προς περισσότερο αυταρχικές πολιτικές διακυβέρνησης της χώρας.

Το σοσιαλιστικό παναραβικό κόμμα Baath, που ιδρύθηκε το 1947 στη Δαμασκό για να αντιπαρατεθεί στο δυτικό ιμπεριαλισμό, κυβερνά τη χώρα από το 1963. Κοινό σύνθημα των οπαδών του ήταν το «ενότητα, ελευθερία, σοσιαλισμός». Το συριακό Σύνταγμα καθορίζει ότι το Baath αφενός ηγείται και αφετέρου παρέχει στο καθεστώς την απαιτούμενη πολιτική νομιμότητα. Έτσι, στο συριακό Κοινοβούλιο, οι 134 από τις 250 έδρες ανήκουν στο κυβερνόν κόμμα Baath, ενώ, κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν κατέχει περισσότερες από 8 έδρες.

Από την ημέρα που ανέλαβε πρόεδρος της Συρίας, ο Bashar απελευθέρωσε περίπου 700 πολιτικούς κρατούμενους, δίνοντας έτσι ελπίδες για βελτίωση του τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όμως, στις συριακές φυλακές, υπάρχουν ακόμη περίπου 4.000 ή και περισσότεροι πολιτικοί κρατούμενοι. Το 2009, σύμφωνα με το «Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», η κατάσταση στη χώρα άρχισε να επιδεινώνεται. Ειδικά μετά τις πρόσφατες διαδηλώσεις των αντικαθεστωτικών, ο αριθμός των πολιτικών κρατούμενων αυξήθηκε σημαντικά, αφού οι αρχές συλλαμβάνουν ακόμη και όσους διατηρούν ιστοσελίδες ή blogs με αντικαθεστωτικό περιεχόμενο.

Η εθνοτική σύσταση του συριακού πληθυσμού περιλαμβάνει Άραβες (συντριπτική πλειοψηφία) και Κούρδους (7-8% του συνολικού πληθυσμού). Στο θρησκευτικό επίπεδο, οι Άραβες και Κούρδοι Σουνίτες αποτελούν την πλειοψηφία (περίπου 80%), ενώ, υπάρχουν τρεις σιιτικές σέκτες (Αλαουίτες, Δρούζοι και Ισμαηλίτες) αλλά και αρκετές μικρές χριστιανικές αιρέσεις. Η σιιτική σέκτα των Αλαουιτών συνιστά θρησκευτική μειονότητα (περίπου 12% του συνολικού πληθυσμού). Μετά το 1970, ο πατέρας του Bashar, Hafez al-Assad, απέκτησε τον πλήρη έλεγχο του στρατού και των δυνάμεων ασφάλειας, αφού τοποθέτησε σε θέσεις κλειδιά άτομα από την κοινότητα των Αλαουιτών. Αυτοί με τη σειρά τους, μέχρι σήμερα, υποστηρίζουν το καθεστώς, αλλά ταυτόχρονα, ανησυχούν ότι αν το καθεστώς αρχίσει να χάνει την εξουσία, τότε, είναι πολύ πιθανόν να ξεσπάσει μια θρησκευτική σύγκρουση μεταξύ Αλαουιτών και Σουνιτών.

Στη Συρία, εδώ και 48 χρόνια, ισχύει η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», που έχει ως αποτέλεσμα το δημοκρατικό έλλειμμα και τον υψηλό αριθμό πολιτικών κρατούμενων. Επικρατεί κοινωνική ανισότητα, καθώς η χώρα ελέγχεται από το κόμμα Baath, την προνομιούχα τάξη της σιιτικής σέκτας των Αλαουιτών, τους αξιωματικούς των