Γ. Σεφέρης - Για τα Κόμματα και την Δικτατορία

Ο Γ. Σεφέρης από νωρίς, όπως λέγει, αποξενώθηκε από τα «κομματικά» και η «αποστροφή που [αισθανόταν] για τους ελλαδικούς κομματικούς τρόπους» ίσως να ήταν αυτή που τον έκανε να απέχει από την πολιτική δράση. Πολλοί μάλιστα τον κατηγόρησαν για αυτό. Πάντως όποιος χαρακτηρισμός θα ήταν άδικος χωρίς να....
διαβάσει κανείς τα κείμενά του:

Όσο για μένα, άρχισα να νιώθω την αποξένωση από τα ελλαδικά κομματικά αρκετά νωρίς από το τέλος του κινήματος του `35. Υπογραμμίζω τη λέξη: κομματικά. Από τότε, μόνο σε δυο γεγονότα της ιστορίας μας δόθηκα ολόκληρος, ψυχή και σώμα: στον περασμένο πόλεμο και στο θέμα της Κύπρου. Και στα δυο είδα μεγάλα ξυπνήματα και τρύγησα κάμποσες πικρές εμπειρίες. Και τώρα, αφού πέρασα μια ολόκληρη ζωή κλυδωνισμένη από στρατιωτικά κινήματα, δικτατορίες, μεταπολιτεύσεις, εξάρσεις, ολέθρους και απογνώσεις, αφού τα έζησα όλα αυτά, κατάσαρκα θα μπορούσα να πω, σαν Υπηρέτης του Κράτους, βρίσκω πως είναι θλιβερό και βαρύ, καθώς προχωρούν τα χρόνια, να καταλήγω στο συμπέρασμα πως δεν έχουμε προκόψει ούτε μια γραμμή σʼ αυτά τα ζητήματα. Κι όταν ένας τόπος δε δείχνει προκοπή μέσα σε σαράντα χρόνια, αυτό σημαίνει πως πέφτει κατακόρυφα. [...]

Ωστόσο συλλογίζομαι συχνά εκείνον τον άλλο συναισθηματικό χαρακτήρα, τον παλιό δάσκαλό μου, τον Μακρυγιάννη· τον παραφράζω: Ως τώρα όλοι βαλθήκαμε να καταβροχθίσουμε την Ελλάδα· η στάθμη αυτής της τροφοδοσίας ολοένα κατεβαίνει· σε λίγο θα αρχίσει να μας τρώει εκείνη.

Μιλώντας όπως μιλώ, έχω στο νου μου όλα τα κομματικά συμπτώματά μας, από άκρα σε άκρα, δεξιά ή αριστερά, όπου κι αν εκδηλώνουνται. Δε μου φταίνε οι θεσμοί και τα πολιτικά συστήματα· μου φταίει το δαιμόνιο που έχουμε να εξευτελίζουμε τον κάθε θεσμό και το κάθε σύστημα, και να σκεπάζουμε τα καμώματά μας με ρητορείες. «Δε γίνεται πολιτική με την αγιαστούρα». Το άκουσα πολλές φορές. Δεν έχω καμιά συμπάθεια για τον πουριτανισμό. Αλλά… Λυπούμαι που δεν εξηγούμαι γλυκότερα.

«Μα δεν πρέπει να βοηθήσουμε;» θα ρωτήσουν. Ασφαλώς πρέπει. Δεν είμαι αρμόδιος να κηρύξω κανόνες γενικής συμπεριφοράς. Όμως, προσωπικά, πιστεύω πως βοηθά κανείς καλύτερα κάνοντας τη δουλειά που του έδωσε ο θεός να κάνει σʼ αυτή τη σύντομη ύπαρξή μας, όσο μπορεί πιο τίμια και πιο παστρικά. Όχι ρίχνοντας τροφή στον κομματικό σάλαγο.

[...] Η αποστροφή που αισθάνομαι για τους ελλαδικούς κομματικούς τρόπους είναι ανείπωτη. Κι επειδή το καθετί είναι εκμεταλλεύσιμο κομματικά, δεν εννοώ να κάνω τίποτε που θα μπορούσε να ενισχύσει αυτόν τον ανεκδιήγητο κολλυβισμό. Είναι άραγε τούτο κλείσιμο στον εαυτό μου; Δεν το πιστεύω.

Γιώργος Σεφέρης
Η συνομιλία με τον Φαβρίκιο, 1966

Έτσι και στα χρόνια της δικτατορίας επέλεξε τη σιωπή και αρνήθηκε να δημοσιεύσει οτιδήποτε στην Ελλάδα όσο επικρατούσε η ανελευθερία. Στις 28 Μαρτίου του 1969 αποφασίζει όμως να λύσει την σιωπή του με μια δήλωση στο BBC κατά της Χούντας που αν και κάποιοι την χαρακτήρισαν ήπια, δημιούργησε αίσθηση και έτσι έχασε την ι