Όταν ο Νόλαν συνάντησε τον Μπάτμαν…

Ο Κρίστοφερ Τζόναθαν Τζέιμς Νόλαν ανήκει στη σπάνια κατηγορία των σκηνοθετών που έχουν ευρωπαϊκή παιδεία αλλά και γνώση και ίσως θαυμασμό, όχι απλά για το αμερικάνικο σινεμά, αλλά για την pop αμερικανική κουλτούρα, ήρωας της οποίας είναι ο Μπάτμαν. Ο Τιμ Μπάρτον, που μας έδωσε δυο ωραίες ταινίες με ήρωα το Μπάτμαν είκοσι και βάλε χρόνια πριν, είναι αμερικάνος: με τις ιστορίες του πολυεκατομμυριούχου Μπρους Γουέιν σίγουρα μεγάλωσε, είτε βλέποντας τες στην τηλεόραση, είτε διαβάζοντας τες από πιτσιρίκι στις εκδόσεις της DC. Όταν ο Μπάρτον αποφάσισε ν ασχοληθεί με τον Μπάτμαν επιχείρησε να ζωντανέψει το κόμικ των παιδικών του χρόνων: ο δικός του Μπάτμαν είναι όμορφα πλημυρισμένος από τα κλισέ της παιδικής του απόλαυσης. Αυτός και οι κακοί του, (ο Τζόκερ του Νίκολσον και ο Πιγκουίνος του Ντε Βίτο είναι ανώτεροι στις δυο ταινίες από τον βασικό μας ήρωα), είναι αναπαραστάσεις αγνές – αν μου επιτρέψετε την αυθαιρεσία - θα έλεγα ενήλικα παιδικές.Οι δυο ταινίες του Μπάρτον ήταν αμερικανικά αριστουργήματα μιας mainstream pop κουλτούρας: είχαν την κατάλληλη δόση θεαματικότητας, εφέ και ερμηνευτικής βιρτουοζιτέ – ο Νίκολσον και ο Ντε Βίτο σου έμεναν στο κεφάλι σχεδόν όσο το Μπατμόμπιλ που ακριβώς έτσι το είχες φανταστεί. Όταν ο Μπάρτον έφυγε και την επική σειρά έπρεπε να τη διαχειριστεί άλλος το πράγμα ξέφτισε: το πρόβλημα δεν ήταν οι ιστορίες, αλλά η αδυναμία της αναπαράστασης τους – δεν υπήρχε ψυχικό δέσιμο, δεν υπήρχε ζωή.Ο Νόλαν ανέλαβε να ξαναδώσει ζωή στο Μπάτμαν χωρίς να τον κουβαλάει στο αίμα του, όπως ο αμερικάνος Μπάρτον. Στο πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου που σπούδασε κινηματογράφο υποθέτω πως τον απασχολούσαν άλλα πράγματα: ο θαυμασμός του στον Κιούπρικ, τον Νίκολας Ρεγκ, τον Ρίντλεϊ Σκοτ και το Μάλικ δείχνει ότι ως ευρωπαίος αντιλαμβάνεται το σινεμά περισσότερο ως δημιουργία παρά ως αναπαράσταση. Πιθανότατα στον Μπατμαν τον τράβηξε η βεβαιότητα τις επιτυχίας, ωστόσο ας του αναγνωρίσουμε πως πήρε τον δύσκολο δρόμο.Αφήνοντας σχεδόν κατά μέρος ό,τι έχει προηγηθεί και εστιάζοντας την προσοχή του στην ανανέωση του Μπάτμαν που επιχείρησε μετά το 1985 ο μεγάλος κομικάς που λέγεται Φρανκ Μίλερ, ο Νόλαν αποφάσισε να ανασυνθέσει την ίδια την ιστορία χρησιμοποιώντας γνωστά συστατικά της ιστορίας σε διαφορετικές δόσεις και με διαφορετικές χρήσεις. Οι δανεισμοί του από τα κόμικ γίνονται κατανοητοί μόνο από τους γνώστες των συγκεκριμένων άλμπουμ – στην Ελλάδα αυτοί είναι μάλλον ελάχιστοι, αλλά δεν έχει σημασία. Ο Νόλαν βρήκε στα κόμικ εικόνες, ήρωες, καταστάσεις που εμφανώς τον ιντριγκάρισαν για να χτίσει το δικό του μπατμανικό σύμπαν. Το οποίο ήταν διαφορετικό από αυτό που είδαμε στην οθόνη, αλλά φρέσκο και χωρίς παρελθόν.  Ο Νόλαν επέδειξε ασέβεια (προς τους δημιουργούς της ιστορίας) και την ίδια στιγμή ιερότητα (προς τον ήρωα) και για αυτό δεν έχασε το δύσκολο παιγνίδι: πήρε τον ήρωα από τις φόρμες που τον είχε συνηθίσει το παγκόσμιο κοινό, του πρόσθεσε πολύ ανθρωπιά, του αφαίρεσε τη σχεδόν δαιμονική του φύση και την αναλυτική του ικανότητα που τον συν