Σταυρός ή λίστα; Ένα άκυρο δίλημμα

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Αχός βαρύς ακούγεται, πολλά τουφέκια πέφτουν.
Μήνα σε λίστα ρίχνονται, μήνα σε σταυροδοσία;

Παραφράζοντας το γνωστό δημώδες άσμα είναι να απορεί κανείς με την ελληνική κοινωνία, η οποία δεν παύει ποτέ να εκπλήσσει τον αποστασιοποιημένο παρατηρητή.

Η χώρα βιώνει επί 6 χρόνια μια βαθιά οικονομική κρίση, παράγωγο της οποίας είναι η πολύπλευρη, βαθιά και δομική κρίση του κοινωνικού μοντέλου και συμβολαίου που συνομολογήθηκε το μακρινό καλοκαίρι του 1974.

Αντί

η κρίση αυτή να γίνει η αφετηρία και το εφαλτήριο για ένα αναστοχασμό και μια δημιουργική επανεκκίνηση της κοινωνίας, αντί να κάτσουμε γύρω από ένα τραπέζι όλοι μαζί και να σκεφτούμε τι πήγε λάθος και πως δε θα το επαναλάβουμε, η περίφημη «κοινωνία των πολιτών» έχει επιδοθεί σε ένα κυνήγι των πιο απίστευτων δοξασιών, σε μια πανηγυρική λατρεία κάθε τυχάρπαστου που ισχυρίζεται πως διαθέτει 600 δισεκατομμύρια δολάρια ή του άλλου που αναζητά μετοχές της «Εθνικής Τράπεζας της Ανατολής» για να ξεπληρώσει το δημόσιο χρέος της χώρας και με τα ρέστα να βολέψει όλους τους κατοίκους της εις το διηνεκές για να «τρώνε με χρυσά κουτάλια».

Σε μια χώρα όπου το 30% των κατοίκων της πιστεύει ακράδαντα πως πραγματοποιείται έλεγχος των συνειδήσεων μέσω αεροψεκασμών, οποιαδήποτε συζήτηση για σταυρό ή λίστα στις επικείμενες εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο είναι άκυρη. Ένα από τα θετικά της κρίσης είναι και η αποκαθήλωση διαφόρων μύθων και η απομυθοποίηση του περιούσιου ελληνικού λαού.

Ο ιστορικός του μέλλοντος θα έχει αναμφίβολα, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δουλειά: να καταγράψει τις ανοησίες, τη θρησκοληψία, τις εμμονές, τη συνομωσιολογία, τις θεωρίες σωτηρίας, τους επίδοξους σωτήρες, την παράνοια εν γένει, της ελληνικής κοινωνίας στην ύστερη «μνημονιακή» εποχή.
Αν κάτι υποχώρησε στα χρόνια της κρίσης αυτή είναι η λογική, ο ορθός λόγος, η επιστημονική σκέψη. Τα ελάχιστα ψήγματα που υπήρχαν σκεπάστηκαν από τον κουρνιαχτό της κατάρρευσης του μοντέλου της εθνικής αμεριμνησίας. Επικράτησε το παράλογο, το ανορθολογικό, το πρωτόγονο. Μέσα από τον ερειπιώνα της οικονομικής κρίσης αναδύθηκε το τέρας που ήταν χορτασμένο και καλά κρυμμένο στα ντουλάπια της δάνειας ευμάρειας. Σε πλατείες και σε αλώνια, σε σοκάκια και σε λεωφόρους ξεχύθηκε το ορμητικό ποτάμι των ανθρώπων που ποτέ δεν πίστεψαν στο καλό και τη δικαιοσύνη, παρά μόνο στο ατομικό συμφέρον, στα προνόμια του πελατειακού κράτους, στο αλισβερίσι με τους πολιτικούς του πάτρωνες, οι οποίοι, με τη σειρά τους, έγιναν γυρολόγοι της πολιτικής και μεταφέρονται από τον ένα πολιτικό σχηματισμό στον άλλον, προσδοκώντας την πολιτική τους επιβίωση.

Η πολυπόθητη «πρόοδος» της χώρας φαντάζει αδύνατη και χαμένη μέσα σε ένα πολύπλοκο πλέγμα προνεωτερικών μορφών κοινωνικής συνείδησης και οργάνωσης. Οι προνεωτερικές αυτές μορφές κοινωνικής συνείδησης είναι και η βασική τροχοπέδη της κοινωνίας. Αυτές είναι η ιδιότυπη εκείνη γεννήτρια των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που κρατούν την κοινωνία αλυσοδεμένη στο παράλογο και το ανορθολογικό. Συνάμα όμως, παράγουν και ένα πλέγμα ιδιότυπων κοινωνικών σχέσεων που στηρίζονται στο φατριασμό και το συντεχνιασμό που είναι οι δύο βασικές δυνάμεις της τιμαριοποίησης της χώρας τόσο οριζόντια όσο και κάθετα.

Οι λιγοστές δυνάμεις του εκσυγχρονισμού και του ορθού λόγου που παλεύουν, άνισα, σήμερα, συνθλίβονται ανάμεσα στις Συμπληγάδες πέτρες του παλαιοκομματισμού, της ευνοιοκρατίας, των ανέξοδων υποσχέσεων των πάντων στους πάντες και του 80% του πληθυσμού που θέλει τη χώρα να παίρνει δάνεια και να μην τα αποπληρώνει, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση. Με λίγα λόγια, η χώρα καθηλωμένη στο παρελθόν, αρνείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα και επιμένει να βαυκαλίζεται με ανόητους μύθους και φρούδες ελπίδες.