Οι ανατροπές στα εργασιακά

Επτά καίριες νομοθετικές παρεμβάσεις στα εργασιακά του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, που συνιστούν -σύμφωνα με τους συνδικαλιστές- παραβίαση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη παρουσιάζονται σε υπόμνημα της ΓΣΕΕ προς το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Πρόκειται για τις εξής:

1. Αποδυνάμωση συμβάσεων εργασίας:

-Επιβλήθηκε (άρθρο 31 του ν. 4024/2011) η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας που καθόριζαν τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στο σύνολο των επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και υπερέβαιναν

τα καθοριζόμενα ανώτατα, κατά περίπτωση, όρια αποδοχών. Επίσης επεβλήθη πλαφόν στις ήδη μειωμένες αποδοχές τους και η αντιστοίχηση, κατ ανώτατο όριο, των αποδοχών τους με αυτές των εργαζομένων στο Δημόσιο τομέα.
-Καθιερωθηκε ο θεσμός των ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας (άρθρο 13 του ν. 3899/2010) , οι οποίες, κατ απόκλιση από την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης που ίσχυε μέχρι τότε, υπερίσχυαν σε περίπτωση συρροής τους με κλαδική συμβαση, ακόμη και αν περιείχαν δυσμενέστερους όρους.
-Η μετατόπιση του πεδίου συλλογικής διαπραγμάτευσης, από το κλαδικό, στο επίπεδο της επιχείρησης , όπου ο εργοδότης είναι κυρίαρχος, επικυρώθηκε και με το άρθρο 37 του ν. 4024/2011, που κατάργησε τις ειδικές επιχειρησιακές συμβασεις και καθιέρωσε τη δυνατότητα σύναψης επιχειρησιακών με δυσμενέστερους όρους από τις κλαδικές, παρέχοντας ικανότητα σύναψής τους και στα μορφώματα των «ενώσεων προσώπων».
-Καταργηθηκε (άρθρο 37 του ν. 4024/2011) και η δυνατότητα κήρυξής ως γενικά υποχρεωτικών των συλλογικών συμβασεων, η οποία λειτουργούσε ως παράγοντας εξισορρόπησης του ανταγωνισμού σε κλαδικό επίπεδο. Η κατάργηση αυτή εξυπηρετεί την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και την καθιέρωση ακόμη μεγαλύτερης μισθολογικής ευελιξίας.

2. Μειωσεις μισθών- κατάργηση επιδομάτων:
Με την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (28-2-2012):

-Επιβλήθηκαν μειώσεις μισθών και ημερομισθίων, καθώς και «πάγωμα» αποδοχών που ρυθμίζονταν με ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας και διαιτητικές αποφάσεις .
Επήλθε αναγκαστικά η λήξη ισχυουσών συλλογικών συμβάσεων και διαιτητικών αποφάσεων.
-Καταργήθηκαν οι όροι εργασίας για ορισμένη χρονική διάρκεια των ατομικών εργασιακών σχέσεων με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, εκτός αν συντρέξει σπουδαίος λόγος καταγγελίας για πρόωρη λύση , καθώς και όροι εργασίας με τους οποίους επιβάλλονται περιορισμοί στο δικαίωμα καταγγελίας του εργοδότη, την άσκηση του οποίου εναρμονίζουν με την γενικότερη αρχή της απαγόρευσης αυθαίρετης άσκησης των δικαιωμάτων.
-Μετά την αναγκαστική λήξη συλλογικών συμβάσεων και διαιτητικών αποφάσεων στο διάστημα από τον Μάϊο 2012 μέχρι, το αργότερο, τον Μάϊο 2013 καταργήθηκαν, γενικά, όλοι οι όροι εργασίας που προέρχονται από τις προηγούμενες συλλογικές ρυθμίσεις (συλλογική σύμβαση ή διαιτητική απόφαση). Η μόνη εξαίρεση αφορά τον βασικό μισθό και τέσσερα επιδόματα (ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας - όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την καταβολή τους), που διασώζονται από την κατάργηση, προσωρινά πάντως, μέχρις ότου τροποποιηθούν ή αντικατασταθούν με συλλογική ή ατομική συμφωνία.

3. Η μείωση των κατωτάτων ορίων μισθών και ημερομισθίων κατά 32% για νέους ηλικίας κάτω των 25 ετών
4. Αποδυναμωση της Εθνικης Συμβασης Εργασίας :

-Θεσπίστηκε νέο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, που τέθηκε σε ισχύ από 1-4-2013.
-Η Εθνικη Σύμβαση καθορίζει πλέον, με γενική εφαρμογή στους εργαζόμενους όλης της χώρας, μόνο τους μη μισθολογικούς όρους εργασίας. Μπορούν ακόμη να ρυθμίζουν και μισθολογικούς όρους, βασικούς μισθούς και προσαυξήσεις τους (πχ επίδομα γάμου) σε επίπεδα πάνω από την κρατική ρύθμιση, με ισχύ όμως μόνο στους εργαζόμενους που απασχολούνται σε εργοδότες των συμβαλλόμενων εργοδοτικών οργανώσεων.
-Καθορίστηκε ο βασικός μισθός των υπαλλήλων άνω των 25 ετών στα 586,08 ευρώ και το βασικό ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών άνω των 25 ετών στα 26,18 ευρώ. Για τους υπαλλήλους κάτω των 25 ετών ο βασικός μισθός καθορίστηκε στα 510,95 ενώ για τους εργατοτεχνίτες κάτω των 25 ετών το βασικό ημερομίσθιο καθορίστηκε στα 22,83 ευρώ.
-Η μόνη προσαύξηση που προβλέπεται στον κατώτατο μισθό (καταργουμένου του επιδόματος γάμου) είναι η (περιορισμένη) προσαύξηση λόγω τριετιών , διατηρουμένων και εδώ των ηλικιακών διακρίσεων των εργαζομένων.

5. Απολύσεις φθηνες και γρηγορες:

-Μείωση του χρόνου προειδοποίησης απόλυσης από 6 μήνες σε 4 μήνες, κατ ανώτατο όριο,.
-Κατά τον προσδιορισμό της αποζημίωσης απόλυσης , για προϋπηρεσία μέχρι 16 έτη διατηρείται το ύψος της αποζημίωσης (12 μισθοί), το οποίο ισχύει ως ανώτατο όριο ακόμη και για απολύσεις που πραγματοποιούνται μετά τη δημοσίευση του Νόμου. Για όσους έχουν ήδη συμπληρώσει κατά τη δημοσίευση του Νόμου πάνω από 17 - 25 χρόνια προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη , για κάθε έτος της προϋπηρεσίας αυτής καταβάλλεται ένας επιπλέον μισθός.
-Βάση υπολογισμού των επιπλέον αυτών μισθών λαμβάνονται οι τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα με καθεστώς πλήρους απασχόλησης που δεν υπερβαίνουν το ποσό των 2000 ευρώ.
-Για όσους απασχολούνται και ήδη έχουν συμπληρώσει στον ίδιο εργοδότη προϋπηρεσία άνω των 17 ετών καταβάλλεται , σύμφωνα με το νόμο επιπλέον αποζημίωση πέραν της προβλεπόμενης αμέσως παραπάνω , οποτεδήποτε και αν απολυθούν , με πλαφόν όμως τα 2.000 ευρώ
-Περαιτέρω μείωση των αποζημιώσεων απόλυσης επέρχεται με τη μείωση του χρόνου προειδοποίησης.

6. Παρεμβασεις στο ωραριο εργασίας:

-Αποσυνδέθηκε το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων από το ωράριο εργασίας του προσωπικού τους
-Καθιερώθηκε η δυνατότητα απόκλισης από το πενθήμερο για τους εργαζόμενους στα καταστήματα με διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία βάση
-Ο ελάχιστος χρόνος ημερήσιας ανάπαυσης μειώθηκε από τις 12 στις 11 ώρες
-Παρασχέθηκε η δυνατότητα σε επιχειρήσεις που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και παρουσιάζουν σώρευση εργασίας να χορηγούν το τμήμα της άδειας (των 10 εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου και 12 επί εξαημέρου) οποτεδήποτε μέσα στο ημερολογιακό έτος
-Καταργήθηκε η αμοιβή για την εργασία του Σαββάτου (30%)

7. Απόλυση εργαζομένου, με διάρκεια απασχόλησης έως ένα έτος (αντί του διμήνου που ίσχυε μέχρι τότε), χωρίς προειδοποίηση ή αποζημίωση, καθως λογίζεται ως απασχόληση δοκιμαστικής περιόδου.

Επιμέλεια: Δημήτρης Κωστάκος