Ένας αθάνατος τροβαδούρος

Στις 25 Ιανουαρίου 1938 συμπληρώθηκαν 75 χρόνια από τη γέννηση του Βλαδίμηρου Βισότσκι, του ανθρώπου, που εκπροσώπησε και συνεχίζει να εκπροσωπεί, μια ολόκληρη εποχή στη ζωή της Σοβιετικής Ένωσης. Ο παιδικός φίλος του Ίγκορ Κοχανόβσκι μίλησε στον Αθήνα 9.84 και στην Έλενα Κοντράτοβα.

Ερ: «Ο φίλος μου πήγε στο Μαγκαντάν / Βγάλτε το καπέλο, το καπέλο σας! / έφυγε μόνος του, έφυγε μόνος του, / Δεν τον ανάγκασε κανείς». Αυτοί οι στίχοι είναι αφιερωμένοι από τον Βισότσκι σε εσάς και, σε αυτές τις λίγες σειρές ενσαρκώνει την φιλία μεταξύ των αντρών. Πείτε μου, πώς ξεκίνησε η φιλία σας με τον Βλαδίμηρο Βισότσκι;
Ι. Κ.: «Ξέρετε, εμείς πήγαμε στο ίδιο σχολείο, αλλά σε διαφορετικές τάξεις. Τότε, όταν το ποσοστό γεννήσεων της χώρα μας ήταν υψηλό και, σύμφωνα με τα λόγια του "μουστακαλή ηγέτη" μας: "Η ζωή μας έχει γίνει καλύτερη, η ζωή μας έχει γίνει πιο χαρούμενη», και οι άνθρωποι ασχολούνται με τη γονιμότητα, όπου όντως η γεννητικότητα κατά τα έτη 1937 -1938 ήταν αυξημένη. Φανταστείτε ότι μόνο στην εβδόμη τάξη, είχαμε επτά τμήματα. Εκείνη την εποχή υπήρχε επταετής υποχρεωτική εκπαίδευση και πολλά παιδιά μετά την αποφοίτηση της έβδομης τάξης πήγαιναν να σπουδάσουν στα ΤΕΙ, και ως εκ τούτου, οι εγγραφές στην ογδόη τάξη σχημάτισαν μόνο πέντε τμήματα οπότε με τον τρόπο αυτό βρεθήκαμε στο ίδιο τμήμα και τάξη με τον Βισότσκι. Και φαίνεται ότι λίγο ως πολύ ταιριάξαμε, ξεκινώντας μια φιλία η οποία κράτησε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως λένε, βρήκαμε ο ένας τον άλλον». (γέλια)

Ερ.: Ιγκόρ, στις 25 Ιανουαρίου ο Βισότσκι θα ήταν 75 ετών. Πώς γιορτάζατε συνήθως αυτήν τη μέρα;
Ι.Κ.: «Δεν το γιορτάσαμε παρά μόνο μια φορά, μάλιστα έχουμε βγάλει και αυτήν τη διάσημη φωτογραφία στην οποία είμαστε μαζί. Ήταν τα μόνα γενέθλια του Βολόντια, που γιορτάσαμε. Ήταν 18 ετών. Ξέρετε, περάσαμε μαζί σε ένα ίδρυμα - το MISI του Κουιμπίσεφ, το Ινστιτούτο Πολιτικών Μηχανικών. Ο Βολόντια παρακολούθησε μόνο ένα εξάμηνο, κι επειδή δεν είχε γι αυτόν κανένα ενδιαφέρον η Σχολή, έφυγε από το Ινστιτούτο και άρχισε τις σπουδές στη Σχολή Θεάτρου της Μόσχας. Εκείνη τη χρονιά μόλις πέρασα την εξεταστική, ήρθα στον Βολόντια να γιορτάσουμε τα γενέθλιά του. Αυτό έγινε μόνο μια φορά, ήταν τότε που βγάλαμε και την φωτογραφία. Γενικά, ο Βλαδίμηρος δεν ήταν άτομο και πολύ οργανωμένο οπότε πώς να μαζέψει και τους φίλους; Ως εκ τούτου πάντα γιορτάζαμε τα δικά μου γενέθλια στις 2 Απριλίου. Μάζευα όλους τους φίλους και το όλο θέμα έπαιρνε τη μορφή ενός «καλού πιόματος. Μάνο όταν "έφυγε" ο Βολόντια, αυτή η μέρα πλέον έχει κάτι το ιδιαίτερο. Ο γιος του, ο Νικήτας, την ημέρα αυτή προσκαλεί πάντα τους φίλους του πατέρα του στο Μουσείο Βισότσκι, στο θέατρο Taganka. Διαβάζουν ποιήματα, τραγουδούν, θυμούνται, λένε ιστορίες που σχετίζονται με τον Βολόντια. Να, κάπως έτσι γιορτάζουμε τα γενέθλιά του εδώ και πολλά χρόνια».

Ερ.: Ποιά ήταν η σχέση του Βισότσκι με το κόμμα της νομενκλατούρας; Τα γραπτά του δεν δημοσιεύονται, αλλά αρχηγοί του κόμματος άκουγαν τα τραγούδια του. Δεν παραχωρήθηκε ποτέ μεγάλη σκηνή για συναυλία, αλλά οι άνθρωποι στις αίθουσες όπου τραγουδούσε ο Βισότσκι κρεμόντουσαν στην κυριολεξία από τους πολυελαίους.
Ι.Κ.: «Είχε μια πολύ δύσκολη σχέση με την κυβέρνηση ο Βισότσκι Έχει γράψει ένα πολύ γνωστό τραγούδι με αυτά τα λόγια:
"Με καλούν οι «μεγάλοι άνδρες», για να τους τραγουδώ το «Κυνήγι των λύκων». Εδώ, σε αυτό το τραγούδι όλα ξεδιπλώνονται. Επισήμως, είχε περάσει στην απαγόρευση, αλλά στην πραγματικότητα τους άρεσε να ακούν τα τραγούδια του. Μια φορά μέσω στην Γκαλίνα Μπρέζνιεφ πως κάποιος ανέφερε ότι, ο «πατέρας Λεονίντ Μπρέζνιεφ άκουγε τα τραγούδια του Βισότσκι στο μπάνιο». Γι 'αυτό δεν υπήρχε μια ιδιαίτερα σκληρή καταστολή ή παρενόχληση. Μια φορά, πάλι, έγραψε μια επιστολή προς τον Μπρέζνιεφ, όταν απαγόρευσαν την ταινία "Intervensia", με σκηνοθέτη τον Γκενάντι Πόλοκ, στην οποία ο Βισότσκι έπαιξε τον Μπολσεβίκο. Αυτή η επιστολή, με την ευκαιρία, συζητήθηκε στο Πολιτικό Γραφείο του κόμματος. Τότε είχε πολλή δύναμη ο Μιχαήλ Σούσλοφ, γραμματέας υπεύθυνος για θέματα ιδεολογίας. Και αυτός "τα σκάτωσε" πολύ, όταν υπήρξε ένα άρθρο στην εφημερίδα «Σοβιετική Ρωσία», με τίτλο «Τι είναι τα τραγούδια του Βισότσκι».
Το γεγονός πάντως είναι ότι, οι βασικές εκδόσεις τηρούσαν μια στάση ανοχής οργανώνοντας και διεξάγοντας επίθεση στα τραγούδια του Βλαδίμηρου Βισότσκι ενοχοποιώντας τον ότι φέρεται προσβλητικά, ότι στόχος του είναι να χλευάζει την σοβιετική εξουσία, λέγοντας: "ξέρουμε να κάνουμε πυραύλους και να μπλοκάρουμε τον ποταμό Γιενισέι, καθώς και στον τομέα του μπαλέτου με εμάς μπροστά από τους υπόλοιπους hey, hey."
Στην πραγματικότητα όμως, αυτά τα λόγια ανήκουν σε έναν άλλον ποιητή τoν Γιούρι Βιζμπόρ και όχι στον Βισότσκι. Τόσο οι λογοκριτές, όσο και ο Σούσλοφ, έκαναν τέτοιες τρομερές γκάφες που ακόμα και ο Μπρέζνιεφ είχε δηλώσει: «Πώς μπορείτε να γράφετε ένα τέτοιο άθλιο άρθρο όταν δεν γνωρίζετε καν τι λέει στα τραγούδια του;»
Αλλά ακόμη και τότε, η μεγάλη ανοιχτή σκηνή, η ανεμπόδιστη πρόσβαση του κοινό προς τον καλλιτέχνη, δεν δόθηκε ποτέ στον Βισότσκι».

Ερ: Πώς μάθατε για την σχέση του Βισότσκι, με τη διάσημη Γαλλίδα ηθοποιό Μαρίνα Βλαντί; Σας είχε μιλήσει γι αυτήν ο φίλος σας;
Ι.Κ.: «Είναι απλό, είχε χάσει τα μυαλά του ...με το που ξεκίνησε αυτός ο έρωτας. Και δεν μπορούσε να κάνει τίποτα καλύτερο από το να πετάξει για το Μαγκαντάν να συναντήσει εμένα. Η απόσταση από τη Μόσχα είναι Μαγκατάν 9.639 χιλιόμετρα. Θυμάμαι ότι ήταν βράδυ, δούλευα στην εφημερίδα «Μαγκαντάνσκι Κοσμομόλετς", όταν ήρθε να με βρει. Ήμουν σε αναμονή κλήσης για τη δημοσίευση της ημερήσιας έκδοσης, όταν ξαφνικά χτυπάει το τηλέφωνο και ακούω τη φωνή του Βλαντιμίρ, «είμαι κάτω στην είσοδο» μου είπε, «πρέπει να μιλήσουμε για κάτι». Έτσι έμαθα αυτή την ιστορία αγάπης με την Μαρίνα».

Ερ.: Ο Βισότσκι βήμα-βήμα πλησίαζε όλο και πιο κοντά στο θάνατο. Εξωτερικά φαινόταν ένας ισχυρός άνδρας, αλλά στην πραγματικότητα ήταν αδύναμος απέναντι στον εαυτό του, απέναντι στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά. Ήξερε τι τον περίμενε;
Ι.Κ.: «Ξέρετε, έγραψε ένα πανέμορφο τραγούδι το περίφημο "Koni Priveredlivie" («Aκυβέρνητα άλογα») που στην περίπτωση αυτή είναι τα πάθη του, τα οποία δεν μπορεί να ελέγξει και που τελικά δεν γνωρίζει που θα τον οδηγήσουν. Και με τέτοια ακυβέρνητη δύναμη των παθών δεν ζεις πολύ».

«Λίγο πιο αργά, άλογα, απλά επιβραδύνετε! / Σας ικετεύω να μην καλπάζετε τόσο γρήγορα! / Αλλά τα άλογα που έχω τρέχουν ανεξέλεγκτα / Αν δεν έχω χρόνο για να ζήσω, τουλάχιστον αφήστε το τραγούδι να τελειώσω!»

Ο Βλαδίμηρος Βισότσκι πίστευε δυνατά στη φιλία και ο ίδιος υπήρξε πολύ καλός φίλος. Για τους Σοβιετικούς ήταν η «βραχνή» βαριά φωνή, ο ποιητής, ο συνθέτης, ο ηθοποιός, ο απλός πολίτης. Πέθανε στις 25 Ιουλίου 1980. Στη Μόσχα, εκείνη την εποχή διεξάγονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Οι Αρχές απαγόρευσαν την ανακοίνωση της είδησης του θανάτου του για μην «χαλάσει» η εικόνα των αγώνων. Μόνο ένα μικρό νεκρολόγο στην τελευταία σελίδα μιας εφημερίδας, χαμένη ανάμεσα στις ειδήσεις του αθλητισμού. Γι αυτήν την αναφορά ο συντάκτης της «Απογευματινής Μόσχας», έχασε τη δουλειά του.

Παρά το γεγονός ότι επίσημες πληροφορίες για το θάνατό του σχεδόν δεν υπήρξαν, 40.000 άνθρωποι είπαν το«τελευταίο αντίο» στον Βλαντιμίρ Βισότσκι.

Στα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας, τα τραγούδια του κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι, ως επί το πλείστον σε μπομπίνες μαγνητοφώνου, καθώς δεν πωλούνταν σε καταστήματα. Στα χρόνια της αυστηρής λογοκρισίας τα τραγούδια και τα ποιήματά του άγγιζαν προβλήματα όπως και τα απαγορευμένα θέματα, εξέφραζαν τη γνώμη εκατομμυρίων πολιτών της Σοβιετικής Ένωσης. Έτσι, εντάσσεται στους απαγορευμένους καλλιτέχνες.

Ήταν για πολλά χρόνια ο κορυφαίος ηθοποιός του Θεάτρου Taganka και ενσάρκωσε δεκάδες ρόλους σε ταινίες. Ωστόσο, οι συναυλίες του ήταν πλημμυρισμένες από κόσμο, παρά το γεγονός ότι, δεν είχαν την υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης.

Αυτός ήταν Βλαδίμηρος Βισότσκι.

Τα τραγούδια και τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες σε ολόκληρο τον κόσμο.