Μπαρίσνικοφ-Νταφόε-Ουίλσον

Τρεις σπουδαίοι δημιουργοί καταφθάνουν από τις 18 έως τις 21 Ιουλίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Ο θρυλικός χορευτής Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, ο Αμερικανός ηθοποιός και ιδρυτικό μέλος της πειραματικής ομάδας «The Wooster Group», Γουίλεμ Νταφόε και ο διάσημος σκηνοθέτης Ρόμπερτ Ουίλσον συνυπογράφουν την παράσταση «The Old Woman» («Η Γριά»).

Η παράσταση, με τον Ουίλσον να υπογράφει τη σκηνοθεσία και τους Μπαρίσνικοφ και Νταφόε να πρωταγωνιστούν, βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα ενός -αγνώστους μέχρι πρότινος- πρωτοπόρου Ρώσου συγγραφέα των αρχών του 20ου αιώνα, του Δανιήλ Χαρμς. Μέγας ποιητής του παραλόγου, ενταγμένος πλέον στο ίδιο πάνθεον με τον Γκόγκολ και τον Μπουλγκάκοφ, ο Δανιήλ Χαρμς (1905-1942) άφησε παρακαταθήκη ένα όγκο σύντομων κειμένων, όπου συνταιριάζονται σε απόλυτο βαθμό η υψηλή λογοτεχνικότητα και η δημιουργική τρέλα, η λακωνικότητα και το παιγνιώδες ύφος, το αιφνιδιαστικό μαύρο χιούμορ και η πύκνωση νοήματος.

Ο δαιμόνιος και ασυμβίβαστος Χαρμς, ο οποίος έλεγε «να γράφεις ποιήματα που, αν τα πετάξεις στο παράθυρο, θα σπάσει το τζάμι», βρέθηκε στο στόχαστρο της σταλινικής λογοκρισίας και κατηγορήθηκε για αντισοβιετική προπαγάνδα, εκδιώχθηκε, φυλακίστηκε και, τελικά, πέθανε, πιθανότατα από ασιτία, στην ψυχιατρική πτέρυγα των φυλακών του Λένινγκραντ σε ηλικία 37 ετών.

Κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του πρόλαβε να γράψει μια σειρά από μικρά σε έκταση αλλά μεγάλα σε λογοτεχνική αξία κείμενα, τα οποία διέσωσε, μετά το θάνατο του, και με κίνδυνο της δικής του ζωής, ένας στενός του φίλος, φυλάγοντάς τα επί δεκαετίες σε μια βαλίτσα στο διάδρομο του διαμερίσματος του.

Στη νουβέλα «Η Γριά», την οποία διασκεύασαν για το θέατρο οι Μπαρίσνικοφ-Νταφόε-Ουίλσον, ο Χαρμς καταγράφει την παράλογη περιπέτεια ενός συγγραφέα, ο οποίος μια μέρα ανακαλύπτει πως, εντελώς ανεξήγητα, στο διαμέρισμά του κείτεται πλέον το πτώμα μιας ηλικιωμένης γυναίκας. Ο ήρωας του διηγήματος αναρωτιέται πώς θα μπορέσει να ξεφορτωθεί το κουφάρι ούτως ώστε να βρει την ησυχία του και ο Χαρμς χαρίζει στην παγκόσμια λογοτεχνία ένα σύντομο γκροτέσκο αριστούργημα -αν θέλετε να το διαβάσετε στα ελληνικά, αναζητείστε το στην εξαιρετική έκδοση ενός μεγάλου μέρους του σωζόμενου πεζού έργου του Χαρμς υπό τον τίτλο «Γαλάζιο τετράδιο» (μτφρ. Ροδούλα Παππά, εκδ. Νεφέλη, 2010).