Αβινιόν 2012- Η βρετανική εισβολή

Το Φεστιβάλ της Αβινιόν είναι παγκόσμιο και φιλοξενεί καλλιτέχνες και θιάσους από όλο τον πλανήτη, είναι όμως και βαθύτατα γαλλικό. Σε αυτό ίσως οφείλεται το γεγονός πως οι αγγλόφωνες παραστάσεις ήταν πάντοτε παρούσες μεν στο Φεστιβάλ, αλλά ολιγάριθμες και σποραδικές.

Κάπως σαν τους λευκούς κροκόδειλους: υπάρχουν μεν, αλλά μην περιμένεις να συναντήσεις κάποιον και πολύ συχνά! Όλα αυτά μέχρι φέτος: η 66η έκδοση του Φεστιβάλ υπήρξε η εκδίκηση των αγγλοσαξόνων!

Αιτία δεν υπήρξε κάποια βρετανική απόβαση, αλλά η απόφαση του διδύμου Ορτάνς Αρσενμπώ -Βενσάν Μπωντριγιέ, καλλιτεχνικών διευθυντών του Φεστιβάλ, να καλέσει ως συνεργαζόμενο καλλιτέχνη για φέτος τον Σάιμον ΜακΜπέρνυ, κινητήριο δύναμη πίσω από την περίφημη ομάδα των Complicité.

Ο ΜακΜπέρνυ άνοιξε τις πύλες της Αβινιόν στους αγγλόφωνους, αλλά και έφερε στην Αυλή της Τιμής του Παλατιού των Παπών το τελευταίο πόνημα της ομάδας του: τη θεατρική διασκευή του «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα» του Μπουλγκάκωφ. Ένα παρόμοιο εγχείρημα είναι εκ των προτέρων, ενδεχομένως , καταδικασμένο σε - μερική τουλάχιστον - αποτυχία. Το βιβλίο, πέρα από την αποτύπωση της ατμόσφαιρας της αμέσως μετεπαναστατικής Μόσχας, περιέχει ένα απέραντο μωσαϊκό εικόνων αχαλίνωτης φαντασίας, που καθιστούν κάθε θεατρική προσέγγιση σχεδόν ουτοπική. Η δουλειά των Complicité παρέμεινε αποσπασματική, όπως ήταν επόμενο, διέθετε όμως κάποιες εξαίρετες αρετές: φρενήρη ρυθμό, ευφυέστατα ευρήματα, πλήρη αξιοποίηση ενός δύσκολου και εμβληματικού χώρου όπως η Αυλή, και φυσικά υπεροχες ερμηνείες: βλέποντας σε όλο το Φεστιβάλ την ποιότητα και τη φυσικότητα των Άγγλων ηθοποιών θυμήθηκα αυτό που είχε πει πέρυσι ο Πατρίς Σερώ όταν ερωτήθηκε γιατί επέλεξε να παρουσιάσει το I am the wind  του Νορβηγού Jon Fosse στα αγγλικά και με Άγγλους: «Γιατί δεν μπορούσα να βρω Γάλλους ηθοποιούς που να εκφέρουν το κείμενο με τέτοιο τρόπο».

Όπως ήταν φυσικό, η πρώτη ομάδα που κάλεσε ο ΜακΜπέρνυ στην Αβινιόν ήταν οι μυθικοί Forced Entertainment: μια συμμορία έξι ηθοποιών κι ενός σκηνοθέτη, που αποφάσισαν να εγκατασταθούν στο Σέφιλντ το 1984 και να επιδοθούν σε αυτό το είδος ομαδικής δημιουργίας που σήμερα ονομάζεται Devised Theatre, και που σήμερα όχι μόνο έχει γίνει μόδα, αλλά και κινδυνεύει σε λίγο να ακούγεται σαν βρισιά, καθώς στα χέρια κάθε νεανικής παρέας ηθοποιών έγινε συνώνυμο της προχειρότητας, της ευκολίας και της δημόσιας έκθεσης των απλύτων κάθε μέλους της ομάδας. Θα έπρεπε να δει κανείς υποχρεωτικά, ως μάθημα, τον τρόπο που λειτουργούν και αλληλεπιδρούν σήμερα στη σκηνή τα ίδια εκείνα αρχικά μέλη των Forced Entertainment προς αποκατάσταση της αλήθειας. Πώς από το φαινομενικό χάος, πώς  από την εντύπωση πως οι ηθοποιοί αυτοσχεδιάζουν χωρίς  καμβά, πώς από κει φτάνουν στην καθαρή ποίηση χωρίς κανείς μας να διακρίνει τη μετάβαση, ούτε κι εγώ ξέρω να σας πω. Είναι το μυστικό μιας από τις πιο συναρπαστικές θεατρικές ομάδες της Ευρώπης.

Ο Τζων Μπέργκερ ανήκει στους αγαπημένους συγγραφείς του Σάιμον ΜακΜπέρνι