Βιασμοί στην Ελλάδα: Το «φάουλ» από το υπ. Δικαιοσύνης και η σκληρή πραγματικότητα

Το άρθρο 336 ορίζει τον βιασμό ως περίπτωση «απειλής σπουδαίου και άμεσου κινδύνου». Η ίδια η πραγματικότητα «χαστουκίζει» τον ισχύοντα νόμο, με την Διεθνή Αμνηστία να ζητά, μάλιστα ξεκινώντας σχετική εκστρατεία, να οριστεί ως βιασμός η απουσία συναίνεσης.

Τώρα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης όχι απλώς διευρύνει το πλαίσιο, αλλά προτείνει να περιοριστεί ακόμα περισσότερο στον εξοργιστικό ορισμό της «απειλής κατά της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας». Πράγμα που προκάλεσε την αντίδραση της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία εξηγεί πού εντοπίζεται το πρόβλημα: Με αυτόν τον τρόπο, οριοθετείται ακόμη περισσότερο η έννοια της απειλής (ως αποκλειστικά σωματικής), και κλείνει οποιοδήποτε περιθώριο διαφορετικής ερμηνείας.

Έπρεπε να ταρακουνηθούμε από το άγριο έγκλημα της Ρόδου για να ασχοληθούμε (ξανά) μαζικά με το ζήτημα του βιασμού και της γυναικείας κακοποίησης; Όπως φαίνεται, ναι. Η 21χρονη Ελένη Τοπαλούδη βιάστηκε και δολοφονήθηκε από δύο νεαρούς άντρες. Μάλιστα, φαίνεται ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που είχε πέσει θύμα βιασμού, με τις Αρχές -σύμφωνα με μαρτυρίες- να μην ανταποκρίνονται στην καταγγελία -έκκληση για βοήθεια.

Και τα στοιχεία στην κατηγορία «βιασμός» άρχισαν να παρουσιάζονται σαν… «σοκ». Στην Ελλάδα εκτιμάται πώς συμβαίνουν περί τα 4.500 χιλιάδες περιστατικά βιασμού ετησίως. «Εκτιμάται» σημαίνει ότι δεν καταγράφονται. Κι αυτό γιατί στην Ελλάδα ο βιασμός εξακολουθεί αν είναι τεράστιο ταμπού, αλλά και γιατί η γραφειοκρατία τσακίζει το θύμα ξανά και ξανά και ξανά μέχρι να βρεθεί άκρη. Και γιατί τα θύματα προεξοφλούν πως δεν θα δικαιωθούν. «Τα ήθελε ο κώλος της», «προκλητική», «ξέκωλο». Πόσες φορές τα έχουμε συζητήσει αυτά, μέχρι την δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη; Άπειρες φορές, που έπεσαν σε τοίχο.

Στην Ελλάδα, λοιπόν, καταγράφονται περί τους 200 βιασμούς ετησίως, κατατάσσοντας την χώρα μας σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις καταγεγραμμένων βιασμών πανευρωπαϊκά.

Στη Σουηδία, που έχει περίπου τον ίδιο πληθυσμό με την Ελλάδα, δηλώνονται 5.500 βιασμοί ετησίως. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι περιπτώσεις καταγγελλόμενων περιστατικών σεξουαλικής βίας στην Ευρωπαϊκή Ένωσή αυξήθηκαν το 2016 κατά 8% σε σχέση με το 2015. Σε ματιά βαθιά στον χρόνο, τα πράγματα χειροτερεύουν: Από τις αρχές του 2013 έως το 2016 η άνοδος έφτασε το 26%. Στην ΕΕ, μία στις 20 γυναίκες άνω των 15 ετών έχει βιαστεί, ενώ μία στις 10 έχει υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική βία.

Τα τελευταία χρόνια -και ειδικά με το ξέσπασμα του κινήματος #MeToo- η συζήτηση για τον βιασμό μεταφέρεται σε ρεαλιστικό επίπεδο. Ο προοδευτικός κόσμος προσπαθεί να κάνει σαφές το εξής: Βιασμός δεν είναι μία νύχτα σε ένα πάρκο, όπου ένας κρετίνος άρπαξε νεαρή και την βίασε. Ο βιασμός είναι κάτι που συμβαίνει ευρέως. Και πολύ.

Τα –κατά τις εκτιμήσεις- 4.500 περιστατικά βιασμού αφορούν αυτό ακριβώς το αφήγημα: Άγνωστος (ή γνωστός, αλλά με χιλιάδες ερωτηματικά) ορμάει σε γυναίκα – θύμα. Για τους άντρες θύματα βιασμού δεν γίνεται ούτε λόγος, εκεί κι αν είναι ταμπού το ζήτημα…

Αλλά ο βιασμός δεν είναι πράξη ερωτική. Δεν είναι ηδονή. Δεν είναι η σεξουαλική στέρηση των βιαστών. Από την αρχή του κόσμου, το πρώτο πράγμα που έκαναν οι κατακτητικοί στρατοί, ήταν να βιάσουν τις γυναίκες. Συχνότατα, όπως δείχνουν μιλιούνια ιστορικές αναφορές, μέχρι να πεθάνουν. Ήταν σημείο επιβολής και τότε και σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα θύματα του βιασμού δέχονται και ακραία σωματική κακοποίηση, με συχνό αποτέλεσμα ή και στόχο τον θάνατο.

Το πλαίσιο της συναίνεσης καλυτερεύει, έστω νομικά, τα πράγματα: Όχι σημαίνει Όχι. Δηλαδή, προτείνει να διευρυνθεί ο ορισμός του βιασμού, έτσι ώστε να καλύπτει και το σεξ χωρίς συναίνεση. Την βία που συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες. Την βία του συντρόφου προς τη σύντροφό του, ας πούμε. Διότι, σύμφωνα με την πρόταση διεύρυνσης του πλαισίου, οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη χωρίς συναίνεση, είναι κακοποιητική.

Φανταστείτε μια γυναίκα που την έχει χτυπήσει τόσο πολύ ο σύντροφός της και μετά την κακοποιεί σεξουαλικά, χωρίς τη συναίνεσή της. Με το ισχύον νομικό πλαίσιο δεν θεωρείται βιασμός. Με την δε πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης -η οποία τίθεται σε Δημόσια Διαβούλευση- δεν θα μπορούν να καταγγελθούν ακόμα πιο «προφανή» -για την κοινή γνώμη- περιστατικά, όπως, ας πούμε, η νάρκωση και μετέπειτα βιασμός του θύματος.

Το 2012 στην Γερμανία βιάστηκε από δύο άντρες μία νεαρή γυναίκα μετά από νάρκωσή της σε μπάρ. Στη συνέχεια, οι βιαστές της πόσταραν στο διαδίκτυο το βίντεο του βιασμού της κοπέλας, η οποία ακούγεται να λέει «σταματήστε» και «όχι». Η κοινή γνώμη εξοργίστηκε, αλλά το δικαστήριο δεν βρήκε… αποδείξεις ικανές να καταδικάσουν τους θύτες για βιασμό -το βίντεο είχε εν τω μεταξύ αφαιρεθεί- και χρέωσαν στο θύμα 24.000 ευρώ προς της θύτες της με την αιτιολογία της ψευδούς κατάθεσης.

Η Γερμανία είχε νόμους για τον βιασμό πιο «σφιχτούς» σε σχέση με τις οδηγίες της ΕΕ. Η προφορική άρνηση δεν θεωρούταν στοιχείο για τα δικαστήρια. Ο νόμος επικεντρωνόταν στον ορισμό της «ευθείας απειλής κατά της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας». Επομένως, η άρνηση του θύματος δεν υπολογίστηκε ως στοιχείο.

Ωστόσο, μετά το κύμα καταγγελιών για σεξουαλικές επιθέσεις σε γυναίκες στην Κολωνία την Πρωτοχρονιά του 2016, το νομικό πλαίσιο αναγκάστηκε να διευρυνθεί προς μία κατεύθυνση που θέτει το ζήτημα της συναίνεσης.

Αλλά για να φτάσει μέχρι εκείνο το σημείο, έπρεπε να εξοντωθούν ψυχικά και σωματικά πολλές, πάρα πολλές γυναίκες.

Εν κατακλείδι:

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης θέτει σε δημόσια διαβούλευση έναν κορμό, για να εμπλουτιστεί. Αλλά από ποιους; Σε ποια κοινωνία; Και γιατί ένα τόσο σφιχτό, θλιβερό, συντηρητικό πλαίσιο;

Το τι μπορεί να σκέφτηκαν δεν έχει καμία σημασία, εξάλλου, σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, μετράει το αποτέλεσμα. Μετά από μία σειρά νομοθετικών αλλαγών – ανάσα ανακούφισης για την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα (Σύμφωνο Συμβίωσης, ταυτότητα φύλου κλπ.) και το νομοθετικό πλαίσιο για την ιθαγένεια, θα περίμενε κανείς κάτι εξίσου προοδευτικό -ή και περισσότερο- για το νόμο περί βιασμού.

Να μην πεθάνουν άλλες γυναίκες, να μην βιαστούν άλλοι άνθρωποι μέχρι να «γυρίσει ο ήλιος», ρε παιδιά…