Ο «ιερός πόλεμος» Ανατολής – Δύσης

Της Στέλλας Τζιμπιλή*Η σύγκρουση δύο πολιτισμών κυριαρχεί στην ειδησεογραφία τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Πρωταγωνιστές αναδύονται ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν. Ο τελευταίος κατέστησε σαφές το γεγονός ότι επιδιώκει να ταρακουνήσει το προοδευτικό έδαφος της Ευρωπαϊκής Ηπείρου θέτοντας τον εαυτό του προστάτη και ηγέτητου ισλαμικού πολιτισμού. Επιλέγει συνειδητά μια έμμεση τακτική ψυχρού πολέμου, προκειμένου να δηλώσει την απέχθειά του προς οτιδήποτε είναι άμεσα συνυφασμένο με τη δυτική κουλτούρα και κατά συνέπεια την ελευθερία της έκφρασης. Στα μεγαλεπήβολα σχέδια του κυρίαρχη θέση κατέχει η επανίδρυση μιας σύγχρονης Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ως επικεφαλής του ισλαμικού πολιτισμού με τάσεις επέκτασης εις βάρος του φιλελεύθερου ευρωπαϊκού δυτικού πολιτισμού.Ο ακήρυχτος πόλεμος Τουρκίας – Γαλλίας γιγαντώνεται φραστικά με αφορμή την πρόσφατη γελοιογραφία από το γαλλικό πολύπαθο περιοδικό Charlie Hebdo. Η δημοσίευση μπορεί να θεωρηθεί ως αυθόρμητη και πηγαία αντίδραση του περιοδικού αλλά ταυτόχρονα και ως πολιτισμική απάντηση στον άδικο και μαρτυρικό θάνατο του Γάλλου καθηγητή Σαμιέλ Πατί από φανατικό ισλαμιστή φοιτητή. Το επίμαχο σκίτσο με τις αντιδράσεις που προκάλεσε στο μουσουλμανικό κόσμο αναδεικνύει τη δύναμη της γελοιογραφίας και ταυτόχρονα καταδεικνύει τις πολιτισμικές διαφορές. Ταυτόχρονα αφυπνίζει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη καθώς και τους ευρωπαίους πολιτικούς που προσβλέπουν σε μια ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με την αφομοίωση της Τουρκίας. Τρανταχτή απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δηλώνουν τη συμπαράστασή τους στον Μακρόν καταδικάζοντας την ρητορική μίσους του Ερντογάν και τωνισλαμιστών πρεσβευτών του.Η άνευ προηγουμένου τουρκική επιθετικότητα έχει αναχθεί σε ζήτημα ευρωπαϊκό, καθώς αυτή τη φορά η τουρκική προκλητικότητα δεν περιορίζεται μόνο εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου αλλά βάζει στο παιχνίδι και την ισχυρή Γαλλία. Η απαθής και υποτακτική Ευρώπη επιτέλους φαίνεται να σηκώνει σιγά σιγά το ανάστημα της, με την Γαλλία να διεκδικείπολιτικό και πολιτιστικό ηγετικό ρόλο, σε αντίθεση με την πολιτική κατευνασμού της μάλλον φιλοτουρκικής Γερμανίας. Οι πολιτικές αποφάσεις με τα καθαρά οικονομικά κριτήρια της βιομηχανοποιημένης ηγετικής Γερμανίας πρακτικά δεν μπορούν να προσδώσουν το κύρος και τη δύναμη σε ένα ενιαίο δυτικό ευρωπαϊκό πολιτισμό, αν απουσιάζει η πολιτισμική καιιδεολογική βάση που μπορεί να προσδώσει η φιλελεύθερη ιδεολογικά Γαλλία. Αυτό που απομένει στο άμεσο μέλλον είναι να ληφθούν στην πράξη αποφάσεις που θα προασπίζουν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και τις αξίες του δυτικού πολιτισμού στα πλαίσια ενός επικείμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου βάζοντας φρένο στις οποιεσδήποτε προσδοκίες και όνειρα του νεοσουλτάνου.Ο ισλαμικός πολιτισμός αναγνωρίζοντας ότι υστερεί σε σχέση με τον δυτικό διεκδικεί και προσπαθεί να αποδείξει την θεωρητική ανωτερότητα του. Το Ισλάμ δεν αποτελεί μόνο θρησκεία αλλά τρόπο ζωής. Η αέναη σύγκρουση των πολιτισμών σχετίζεται άμεσα με την εξουσία και την επικράτηση.Τουτέστιν διαιωνίζεται η διαμάχη αναφορικά με το «ποιος θα κυβερνηθεί από ποιόν» ή καλύτερα ποιος θα επιβληθεί σε ποιόν. Ο έντονος μουσουλμανικός αντιδυτικισμός ενισχύεται από την ισλαμική τρομοκρατία και την πεποίθηση για την ανωτερότητα της κουλτούρας του Ισλάμ. Το πρόβλημα του Ισλάμ θα είναι πάντοτε η Δύση, ένας πολιτισμός εκ διαμέτρου διαφορετικός με δύναμη και εκτόπισμα παγκόσμιο. Ο ιερός πόλεμος μεταξύ Ανατολής και Δύσης είναι πάλι στο προσκήνιο.* Υπ. Διδακτωρ φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου