Ψάχνουμε δύο σκάφη στο Διάστημα

Πόσα πλήγματα μπορούν να δεχθούν ψύχραιμα οι αστρονόμοι και επιστήμονες; Πρώτα παρακολούθησαν έντρομοι την εξαφάνιση του ευρωπαϊκού ρομπότ που έστειλαν στον Αρη. Υστερα, τους αιφνιδίασε το σκάφος Juno της NASA, το οποίο λίγο πριν κάνει ένα δεύτερο κοντινό πέρασμα από τον πλανήτη Δία, απενεργοποίησε τα όργανά του.

Το διαστημόπλοιο Σκιαπαρέλι (Schiaparelli) είναι το καμάρι της Ευρώπης. Το σχεδίασε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία

Διαστήματος (ESA) επενδύοντας πολλά σε αυτό. Επρεπε να φτάσει με επιτυχία στον Αρη. Ολοι –στον κλάδο- θυμούνται τι έγινε το 2003, με την πρώτη αποτυχημένη απόπειρα της Ευρώπης, όταν συνετρίβη το βρετανικό Μπιγκλ στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη.

Αυτό σκέφτονταν οι επιστήμονες το απόγευμα της Τετάρτης, όταν κατά την κάθοδό του λίγο πριν αγγίξει την επιφάνεια του Αρη, το σκάφος σταμάτησε να εκπέμπει ραδιοσήματα.

Προσομοίωση της κρίσιμης προσεδάφισης του Σκιαπαρέλι (ESA)

Τυλιγμένο σαν στρείδι μέσα σε μια θερμική ασπίδα σε σχήμα δίσκου με διάμετρο 3 μέτρων, το βάρους 577 κιλών Σκιαπαρέλι αποσυνδέθηκε την Κυριακή από το μητρικό σκάφος TGO. Καθώς το ρομπότ κατέβαινε προς τον Aρη, το σήμα από τον ραδιοφάρο του λαμβανόταν κανονικά από ένα ραδιοτηλεσκόπιο στην Ινδία και από δορυφόρο της NASA στον Αρη. Το ρομπότ όμως σίγησε λίγο πριν φτάσει στην επιφάνεια του πλανήτη.

«Παρακολουθούσαμε το σήμα κατά τη διάρκεια της ατμοσφαιρικής φάσης –σε ένα σημείο σταμάτησε», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη ο επικεφαλής της αποστολής, Πάολο Φέρι. Το επιστημονικό επιτελείο της ESA χρειάσθηκε όλη τη νύχτα για να εξακριβώσει τι ακριβώς συνέβη στην προσεδάφιση και να επεξεργασθεί τα τηλεμετρικά δεδομένα που συνέλεξε το Trace Gas Orbiter (TGO), το «μητρικό» σκάφος που μετέφερε το Σκιαπαρέλι στον Κόκκινο Πλανήτη.

Μέχρι το απόγευμα (ώρα Ελλάδος) της Πέμπτης, δεν είχε εξακριβωθεί τι ακριβώς συνέβη στον Αρη και αν το σκάφος είχε συντριβεί. Αυτό που έμαθαν είναι ότι το σκάφος παρουσίασε πρόβλημα στο αλεξίπτωτο και τους κινητήρες του και πιθανότατα προσέκρουσε με ταχύτητα στην αρειανή επιφάνεια το απόγευμα της Τετάρτης.

Μοντέλο του σκάφους Σκιαπαρέλι, το οποίο παρουσίασε η ευρωπαϊκή υπηρεσία σε παλαιότερη συνέντευξη Τύπου (REUTERS/Kai Pfaffenbach)

Από την επεξεργασία των δεδομένων, προέκυψε ότι το σκάφος ανέπτυξε νωρίτερα απ’ ό,τι προβλεπόταν το αλεξίπτωτό του, αυτό δηλαδή που θα επιβράδυνε την κάθοδό του. Επίσης, στην τελική φάση της προσεδάφισης, οι προωθητήρες που μειώνουν ακόμη περισσότερο την ταχύτητα ενεργοποιήθηκαν για μόλις 3 με 4 δευτερόλεπτα ενώ το αρχικό σχέδιο προέβλεπε 30 δευτερόλεπτα.

«Δεν είμαστε σε θέση ακόμη να προσδιορίσουμε τις συνθήκες κατά τις οποίες το σκάφος ακούμπησε το έδαφος», δήλωσε ο επικεφαλής των αποστολών της ESA στο ηλιακό σύστημα. Οι ενδείξεις, πάντως, λένε ότι το πιο πιθανό είναι να καταστράφηκε το σκάφος. Αλλά για να δοθεί σαφής απάντηση θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος ώστε να γίνει ακόμη πιο λεπτομερής ανάλυση των δεδομένων. Σε κάθε περίπτωση πάντως -με κομμένη την ανάσα τους- οι υπεύθυνοι της υπηρεσίας τονίζουν ότι ο αρχικός στόχος ήταν να δοκιμασθούν στην πράξη τεχνολογίες που σχεδιάζεται να αξιοποιηθούν για την προσεδάφιση του ρομπότ ExoMars rover στον γειτονικό πλανήτη, το 2022. Είναι, τουλάχιστον, κάτι που θα τους παρηγορήσει αν, τελικά, επικρατήσει το χειρότερο σενάριο.

Και τουλάχιστον, πρόλαβε να τεθεί με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τον Αρη ο δορυφόρος Trace Gas Orbiter (TGO). Θα μελετήσει τα ίχνη μεθανίου, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελούν ενδείξεις ύπαρξης βιολογικών διεργασιών.

Κοντινό πέρασμα του Juno της NASA από τον Δία, όπως αποτυπώθηκε από καλλιτέχνη (NASA)

Η ESA ασχολείται με το Σκιαπαρέλι. Η αμερικανική NASA ασχολείται με το δικό της σκάφος. Το Juno προσεδαφίστηκε στον Δία τον περασμένο Ιούλιο, για να μάθει πώς σχηματίστηκε ο πλανήτης και αν διαθέτει στερεό πυρήνα. Λίγες ώρες προτού πραγματοποιήσει το δεύτερο κοντινό του πέρασμα από τον πλανήτη, για λόγους που δεν έχουν διευκρινιστεί, τέθηκε αυτόματα σε κατάσταση αναμονής. Οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να εξακριβώσουν γιατί το σκάφος απενεργοποίησε τα όργανά του –κάτι που είναι προγραμματισμένο να κάνει για λόγους ασφαλείας. Αλλωστε, εκείνη την ώρα το Juno δεν βρισκόταν κοντά στις ζώνες έντονης ακτινοβολίας που περιβάλλουν τον Δία και θα μπορούσαν θεωρητικά να επηρεάσουν τα ηλεκτρονικά κυκλώματά του.

Οι μηχανικοί της αποστολής προσπαθούν τώρα να αποκαταστήσουν πλήρη επικοινωνία με το σκάφος, κάτι που εκτός απροόπτου αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες μέρες. Κι αυτοί, με κομμένη την ανάσα.

The post Ψάχνουμε δύο σκάφη στο Διάστημα appeared first on Protagon.gr.