Η επανασταση των γαριφαλων και ο κ. τσιπρας

Ρεπορτάζ : Άγγελος Κωβαίος
(από το Βήμα της Κυριακής)
Σε περίοδο κατά την οποία η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ και οι δυνατότητες αλλεπάλληλων ελιγμών της ηγεσίας του δοκιμάζονται καθημερινώς βρίσκεται το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πολλά στελέχη...
και βουλευτές του μιλούν ήδη για «κρίση στρατηγικής» και εμφανίζονται εξαιρετικά επιφυλακτικοί για το επόμενο διάστημα.

Στην πορεία προς το ιδρυτικό συνέδριο του Ιουλίου, ο κ. Αλ. Τσίπρας επιχειρεί από τη μία πλευρά να «στρογγυλέψει» τον πολιτικό του λόγο και παράλληλα να διατηρήσει ζωντανό το όραμα για μια συμμαχία του Νότου, ενώ στο εσωκομματικό πεδίο αναζητεί τρόπους ώστε να ξεκαθαρίσει το τοπίο με την «αντιπολίτευση» του Αριστερού Ρεύματος - αν και κάτι τέτοιο διαφαίνεται πως δύσκολα θα γίνει χωρίς τριβές και επίπτωση στα δημοσκοπικά ποσοστά.

Σε αυτό το περιβάλλον, ο ΣΥΡΙΖΑ υπέπεσε κατά το πρόσφατο διάστημα σε αλλεπάλληλες αντιφάσεις, με αδιόρατες προς το παρόν συνέπειες.

Τα μέτωπα στα οποία εντοπίζονται κατ' αρχάς οι αντιφάσεις αυτές αφορούν τις θέσεις του κόμματος για το ενιαίο νόμισμα, το βάρος που έχει ρίξει και τη σημασία που έχει προσδώσει ο ίδιος ο κ. Τσίπρας στη δημιουργία μιας συμμαχίας των χωρών που βρίσκονται υπό την εποπτεία της τρόικας και το εσωκομματικό σκηνικό, όπου σχεδόν καθημερινώς εκδηλώνονται εστίες τριβής, με απώτερη κατάληξη το συνέδριο που έχει προγραμματιστεί για τα μέσα Ιουλίου.

Το θέμα του ευρώ εξακολουθεί να αποτελεί κεντρικό στοιχείο του εσωτερικού διαλόγου του ΣΥΡΙΖΑ. Και απ' ό,τι φαίνεται, πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο δεν πρόκειται να κλείσει σύντομα με κάποιον συμβιβασμό. Με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις στην Κύπρο, το ζήτημα αναδύθηκε εκ νέου στην επιφάνεια, πυροδοτώντας μια νέα φάση εσωτερικής συζήτησης.

Ενδεικτική δε για την αμηχανία που προξενεί η συζήτηση ειδικά για την Κύπρο, ήταν η πρόσφατη συνάντηση του κ. Τσίπρα με τον γενικό γραμματέα του ΑΚΕΛ κ. Αντρο Κυπριανού, ο οποίος την προηγούμενη εβδομάδα επισκέφθηκε την Αθήνα.

Με δεδομένη την πρόθεση της ηγεσίας του ΑΚΕΛ να συζητήσει ανοιχτά την πρόταση για έξοδο της Κύπρου από την ευρωζώνη, η επιφύλαξη στα ηγετικά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ ήταν εμφανής. «Βεβαίως υπάρχουν πτυχές και διαφορετικές εκτιμήσεις τις οποίες κάθε φορά είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε με συντροφική διάθεση και να συμπορευτούμε σε έναν κοινό αγώνα για τον ελληνικό και τον κυπριακό λαό, σε έναν κοινό αγώνα όμως και για όλους τους λαούς της Ευρώπης» ήταν μια ενδεικτική, προσεκτική δήλωση του κ. Τσίπρα μετά τη συνάντηση. Την ίδια στιγμή το Αριστερό Ρεύμα, κινούμενο σε διαφορετικό μήκος κύματος, μιλούσε για «μια μεγάλη ριζοσπαστική τομή», την οποία επιχειρεί το ΑΚΕΛ.

Σε αυτά απάντησε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, μεταξύ των άλλων, ο κ. Γ. Σταθάκης, εκτιμώντας ότι δεν μπορεί καν να τεθεί ζήτημα συντεταγμένης εξόδου από το ευρώ, καθώς κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε άλλον κύκλο διαπραγματεύσεων με τους εταίρους και υπό σαφώς δυσμενέστερους όρους (καθώς θα καλούνταν να χρηματοδοτήσουν και αυτή την εξέλιξη…), ενώ εκτίμησε ότι δεν μπορεί η επιστροφή στη δραχμή να αποτελεί πολιτική πλατφόρμα κάποιου νέου κόμματος.

Το θέμα του ευρώ βρίσκεται στον πυρήνα και της απόπειρας του κ. Τσίπρα να δημιουργήσει μια συμμαχία του Νότου, ως πόλο αντίστασης στην πολιτική του Βερολίνου. Την προσπάθεια αυτή ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ από την Πορτογαλία, όπου βρέθηκε με αφορμή τις εκδηλώσεις για την επέτειο της Επανάστασης των Γαριφάλων. Το εγχείρημα θεωρείται ακόμη και από κορυφαία στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξαιρετικά δύσκολο, ώστε να έχει επενδύσει σε αυτό τόσα πολλά η ελληνική αξιωματική αντιπολίτευση, και αυτό για έναν πολύ απλό λόγο: ότι στον ευρωπαϊκό Νότο ή την περιφέρεια της Ενωσης δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή κυβερνήσεις ή δυνάμεις πρόθυμες να σχηματίσουν μια «συμμαχία», είτε επειδή βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικές πολιτικές οικογένειες από τον ΣΥΡΙΖΑ είτε επειδή τα δεδομένα των χωρών είναι εντελώς διαφορετικά από της Ελλάδας, με κυριότερα παραδείγματα αυτά της Ιταλίας και της Ισπανίας.

Ο έλεγχος του συνεδρίου
Οι συνιστώσες σε θέσεις μάχης
Ενώ οι εξελίξεις στο «μεγάλο γήπεδο» της Ευρώπης προχωρούν, ο κ. Τσίπρας και οι εσωκομματικές παρατάξεις του ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζονται για το συνέδριο του Ιουλίου. Κατά τα αναμενόμενα, και σε αυτό το πεδίο σημειώνονται παρασκηνιακές διεργασίες - εν πολλοίς γνωστές από το παρελθόν της Αριστεράς, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες, πιθανότατα κρίσιμες.

Εχοντας διαισθανθεί την αντίδραση που εκδηλώνεται στη βάση του κόμματος από συνιστώσες και στελέχη, ο κ. Τσίπρας επιχείρησε στο μέσον της εβδομάδας να καθησυχάσει. Συγκάλεσε μια «μυστική» σύσκεψη με στελέχη τοπικών οργανώσεων και επιδίωξε να μετριάσει το κύμα αμφισβήτησης, που στην πρόσφατη Κεντρική Επιτροπή εκφράστηκε σε πολλά επίπεδα: κριτική ότι οι οργανώσεις δεν λειτουργούν, δυσαρέσκεια για την απόπειρα «διεύρυνσης» της βάσης με εγγραφές πασοκογενών μελών, καταγγελίες ότι δεν τηρούνται θεμελιώδεις δεσμεύσεις, όπως μεταξύ των άλλων η καταβολή ενός μέρους της βουλευτικής αποζημίωσης για την ενίσχυση κοινωνικών δομών αλληλεγγύης. Εν αναμονή μιας εμβόλιμης συνεδρίασης της ΚΕ, το κλίμα αυτό στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ συντηρείται και υπό αυτές τις συνθήκες η προσπάθεια των εσωκομματικών παρατάξεων στρέφεται στην προσπάθεια «ελέγχου» των διαδικασιών.

Ενα από τα θέματα προς διευθέτηση αφορά το μέτρο εκλογής συνέδρων, με την πλειοψηφία να επιθυμεί τη διεξαγωγή ενός συνεδρίου της τάξεως των 2.500 ατόμων. Παρά ταύτα, η πλευρά Τσίπρα εξακολουθεί να επιδιώκει την προσέλκυση όσο το δυνατόν περισσότερων μελών εκτός των σημερινών μηχανισμών, εξ ου και έχει δώσει παράταση για την εγγραφή μελών ως και τις αρχές Ιουνίου, σε μια ύστατη ελπίδα «διεύρυνσης»...

Αλλαγή στάσης
Συστημικός κίνδυνος
Ο κ. Τσίπρας αιφνιδίασε από την Πορτογαλία για μία ακόμη φορά, καθώς στον βωμό της επιχειρούμενης συμμαχίας ανέτρεψε μία από τις μέχρι πρότινος θεμελιώδεις θέσεις του: ότι η Ελλάδα αποτελεί μείζονα συστημικό κίνδυνο για την Ευρώπη, ένα επιχείρημα στο οποίο είχε στηρίξει όλη τη λογική κατά της καταστροφολογίας που αναπτύχθηκε εντός και εκτός Ελλάδος στην πορεία προς τις εκλογές του 2012.

Μόλις μία ημέρα πριν από τη μετάβασή του στη Λισαβόνα, μιλώντας σε εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, ο κ. Τσίπρας σημείωνε: «Εμείς πιστεύουμε ότι το ευρώ είναι βασικό στοιχείο της στρατηγικής των εταίρων, και κυρίως της Γερμανίας, και ότι η Ελλάδα αποτελεί συστημικό κίνδυνο», συμπληρώνοντας: «Πόσω δε μάλλον αν υπάρχει από κοινού συνεννόηση χωρών που σήμερα πλήττονται από αυτή την πολιτική, σε σχέση με τη διεκδίκηση μιας εναλλακτικής πολιτικής στην ΕΕ».

Μιλώντας την Πέμπτη στην πορτογαλική πρωτεύουσα κινήθηκε στην εντελώς αντίθετη λογική και υπογράμμισε: «Αν η κάθε χώρα, ως ξεχωριστή οντότητα, έχει μικρή βαρύτητα για το σύνολο της ευρωζώνης, δηλαδή είναι συστημικά ασήμαντη, μαζί και ενωμένοι οι λαοί μας μπορούμε να γείρουμε προς το μέρος μας την πλάστιγγα της πολιτικής ισχύος στην Ευρώπη. Περάσαμε διαδοχικά την πόρτα της λιτότητας. Θα βγούμε όλοι μαζί».