Τι θα κάνει η Μέρκελ μετά τις εκλογές;

Ποια θα είναι η στάση της Μέρκελ στην ευρωπαϊκή κρίση μετά τις εκλογές; Ο Jeremy Warner αναλύει στην Daily Telegraph όλα τα ενδεχόμενα.

Στo τελευταίο blog του ο Charles Grant, διευθυντής του think tank

Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση, θέτει το ερώτημα κατά πόσον η στάση της Άνγκελα Μέρκελ για την ευρωπαϊκή κρίση μπορεί να αλλάξει, αφού εξασφαλίσει την επανεκλογή της τον Σεπτέμβριο και συνεπώς δεν θα εξαρτάται τόσο από τις προκαταλήψεις των ψηφοφόρων της, όπως τώρα. Με την ευκαιρία, είναι απλή σύμπτωση το γεγονός ότι οι δύο μόνες εξαιρετικές γυναίκες πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης που προέκυψαν μετά τον πόλεμο – η Θάτσερ και η Μέρκελ – ήταν χημικοί; Εντάξει, ας το αφήσουμε αυτό προς το παρόν.
Σε κάθε περίπτωση, αν και δεν είναι οικονομολόγος, η Μέρκελ απλά δεν είναι ανόητη και πρέπει να κατανοήσει τόσο ότι η σημερινή πολιτική για την ευρωζώνη δεν λειτουργεί όσο και ότι κάτι αρκετά ριζοσπαστικό θα πρέπει να γίνει για την εξασφάλιση, μακροπρόθεσμα, του ενιαίου νομίσματος. Τα οικονομικά, λέει ένα παλιό ανέκδοτο, δεν είναι επιστήμη πυραύλων: αν ήταν, οι Γερμανοί θα ήταν πολύ καλύτεροι σε αυτό. Έτσι, υποθέτω ότι είναι ελάχιστα πιθανό ότι η Μέρκελ και ο κύκλος της πιστεύουν όντως ότι τα χειρότερα της κρίσης πέρασαν και ότι με την ορθή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής πειθαρχίας η περιφέρεια της ευρωζώνης θα βρει τελικά το δρόμο της επιστροφής για την οικονομική ευημερία.
Υπάρχουν, ωστόσο, πολύ λίγα στοιχεία για την υποστήριξη αυτής της πεποίθησης και παρά τη ρητορική, αμφιβάλλω αν η Μέρκελ και ο κύκλος της πραγματικά τα πιστεύουν. Η σημερινή στάση υπαγορεύεται περισσότερο από τους περιορισμούς της γερμανικής κοινής γνώμης και ένα έντονα ανεξάρτητο συνταγματικό δικαστήριο, παρά από οτιδήποτε σχετικό με ορθολογική οικονομική ανάλυση. Παρομοίως, ο Grant εκτιμά ότι η Μέρκελ δεν θα αλλάξει γνώμη και ότι θα διατηρήσει τη θέση αυτή, ακόμη και μετά την επανεκλογή της, είτε ως επικεφαλής του τρέχοντα συνασπισμού, είτε ως μέρος ενός νέου μεγάλου συνασπισμού με μια φαινομενικά λιγότερο σκληρή γραμμή από το SPD .
Ο Grant έχει μιλήσει με αξιωματούχους στο Βερολίνο και ο ίδιος υπολογίζει ότι η Μέρκελ δεν θα υποστηρίξει τις μεγάλες αλλαγές που θα απαιτούσε μια νέα συνθήκη. Και αυτό για τους εξής τέσσερις λόγους:
Πρώτον, οι Γερμανοί πιστεύουν ότι η κρίση είναι πλέον ουσιαστικά υπό έλεγχο και η απειλή για διάλυση του ευρώ δεν υφίσταται. Αυτό με τη σειρά του αφαιρεί την πίεση για τη δραματική περαιτέρω ολοκλήρωση.
Δεύτερον, το Βερολίνο θέλει να στερήσει από τον Ντέιβιντ Κάμερον την ευκαιρία για ουσιαστική αναδιαπραγμάτευση της θέσης της Βρετανίας στην Ευρώπη.
Τρίτον, η Γαλλία και τα περισσότερα άλλα κράτη- μέλη δεν επιθυμούν σημαντική αλλαγή της συνθήκης, λόγω των δυσκολιών της επικύρωσης και της ενδεχόμενης ανάγκης να ανατρέξει σε επιφυλακτικούς ψηφοφόρους για άλλον ένα γύρο δημοψηφισμάτων.
Και τέλος, το Βερολίνο έχει απλά απομακρυνθεί από την ιδέα της πολιτικής ένωσης. Οι Γερμανοί ψηφοφόροι δεν θα είναι πιο πρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο κατασκεύασμα, απ’ ότι είναι τώρα.
Όλα αυτά ακούγονται αρκετά λογικά, αλλά ας εξετάσουμε εν συντομία τι θα συμβεί στην πραγματικότητα εάν η Μέρκελ σώσει το ευρώ και διασφαλίσει τη θέση της στην ιστορία. Για να εξασφαλίσει όμως μια θέση στην ιστορία, η Μέρκελ δεν μπορεί να συνεχίσει να κινείται γύρω από τα δοκάρια χωρίς κάποια στιγμή να επιδιώξει να βάλει γκολ.
Το ευρώ δεν μπορεί ποτέ να γίνει ένα σωστό νόμισμα στο μακροπρόθεσμο μέλλον αν δεν κινηθεί αρκετά γρήγορα προς α) μια πλήρη τραπεζική ένωση, με κοινή ασφάλιση καταθέσεων και καθεστώτα εξυγίανσης και β) τουλάχιστον έναν βαθμό συνδιαχείρισης του χρέους, ή δημοσιονομική ένωση. Δύο πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις έχουν προταθεί για την συνδιαχείριση του χρέους. Η πρώτη, που προωθείται από το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων της Γερμανίας (ή πέντε σοφών) περιλαμβάνει τη δημιουργία κάποιου είδους «ταμείου εξαγοράς», παρόμοιο με το «εξοφλητικό απόθεμα» του Αλεξάντερ Χάμιλτον που ασχολήθηκε με τα χρέη που άφησε ο Αμερικανικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας.
Σύμφωνα με το σχέδιο, όλα τα κρατικά χρέη πάνω από 60 τοις εκατό του ΑΕΠ θα πρέπει να μεταφερθούν στο ταμείο, το οποίο θα πρέπει να αναληφθεί από όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης. Οι χώρες υψηλού χρέους θα έχουν έτσι το πλεονέκτημα του δανεισμού πιο κοντά στα γερμανικά επιτόκια. Και θα έχουν μια εκτεταμένη περίοδο 20 έως 25 ετών για να αποπληρώσουν. Για να γίνει συνεκτικό το ταμείο, κάποιο τμήμα του εθνικού εισοδήματος θα δεσμεύεται αυτομάτως για την αποπληρωμή του χρέους κάθε χρόνο. Τα εθνικά φορολογικά έσοδα επίσης θα κατάσχονται αυτόματα για να πληρωθεί το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.
Η ομορφιά αυτής της ιδέας από τη γερμανική άποψη είναι ότι θα κερδίσει αναμφισβήτητα την έγκριση από το συνταγματικό δικαστήριο και ως εκ τούτου δεν θα απαιτηθούν αλλαγές στο Σύνταγμα της Γερμανίας, το οποίο απαγορεύει το bankrolling σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όπως το θέτουν οι Πέντε Σοφοί, το πρόγραμμα συνδυάζει τακτοποιημένα τις αρχές τόσο της αλληλεγγύης όσο και της υπευθυνότητας.

Ωστόσο, αρκεί να σκεφτούμε την ιδέα για λίγα λεπτά για να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν ισοδυναμεί με δημοσιονομική ένωση και μάλιστα σε ορισμένα σημεία είναι ακριβώς το αντίθετο. Το μέγεθος του ταμείου θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά στο ποσό των χρημάτων που μπαίνουν σε αυτό, έτσι ώστε να υπάρχει ένα ανώτατο όριο κοινής ευθύνης σε ένα ορισμένο επίπεδο. Δεν προσφέρει, επίσης, καμία διέξοδο από την οικονομική ύφεση για τα ασθενέστερα τμήματα της ευρωζώνης. Ορισμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα αγωνίζονται να θέσουν το ανώτατο όριο του χρέους στο 60 τοις εκατό του ΑΕΠ, ενώ ταυτόχρονα θα αναγκάζονται να εξοφλούν το χρέος στο ταμείου αποκατάστασης. Η κατώτατη γραμμή είναι ότι αυτό δεν είναι αμοιβαιότητα του χρέους, αλλά απλά αναδιάρθρωση του εθνικού χρέους με ελαφρώς πιο ευνοϊκούς όρους.
Η δεύτερη πρόταση, που προτείνεται από το Bruegal Institute των Βρυξελλών, είναι πολύ πιο ριζοσπαστική και πραγματικά θα οδηγήσει την Ευρώπη στη σφαίρα της πλήρους δημοσιονομικής ένωσης.
Όλα τα εκκρεμή κρατικά ομόλογα μέχρι ένα ορισμένο ανώτατο όριο – και πάλι κατά πάσα πιθανότητα γύρω στο 60 τοις εκατό – θα γίνουν αμοιβαίου χαρακτήρα, δημιουργώντας μια νέα σημαντική αγορά ευρωομολόγων. Οποιαδήποτε πάνω από αυτό το όριο θα παραμείνουν ως τοπικά ομόλογα, παρέχοντας ταυτόχρονα προστασία για την πιστοληπτική ικανότητα των νέων ευρωομολόγων και ένα βαθμό πειθαρχίας της αγοράς για τις κυρίαρχες χώρες. Η όλη κατάσταση θα πρέπει απλά να στηριχτεί σε πολύ πιο αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες, και, ενδεχομένως, σε μια κεντρική λειτουργία Οικονομικών για να διασφαλιστεί ότι τηρείται.
Άσχετα με τις πολιτικές δυσκολίες της θέσπισης ενός τέτοιου σχεδίου στη Γερμανία, αυτό θα απαιτούσε επίσης μια αλλαγή στο Σύνταγμα, δημοψηφίσματα στα περισσότερα κράτη μέλη και μια νέα ευρωπαϊκή συνθήκη. Πάρα πολύ τολμηρό και πολιτικά δύσκολο για τη Μέρκελ; Ενδεχομένως, αλλά εάν κάτι παρόμοιο δεν τεθεί σε ισχύ τελικά, το ευρώ δεν θα επιβιώσει και η θέση της στα βιβλία της ιστορίας δεν θα είναι τόσο κολακευτική όσο εκείνη της Θάτσερ.

http://blogs.telegraph.co.uk/finance/jeremywarner/100023963/its-not-a-question-of-if-but-only-when-merkel-grasps-the-nettle-of-eurozone-debt-mutualisation/