Τα μυστικά της Μέρκελ για να παραμένει στην εξουσία

Ο γερμανός δημοσιογράφος Nikolaus Blome αναλύει τη μέθοδο της Άνγκελα Μέρκελ που την έκανε να επιζήσει πολιτικά για μια δεκαετία.

Γύρω στις 20:00, στις 18 Σεπτεμβρίου του 2005, η Άνγκελα Μέρκελ ήταν τελικά βέβαιη ότι θα έρθει πρώτη. Αλλά είχε κερδίσει τις γενικές εκλογές στη Γερμανία μόνο με ένα τοις εκατό διαφορά εκείνη την ημέρα, πολύ λιγότερο

από ό,τι αναμενόταν. Έτσι, από τις 20:15, την αμφισβητούσε έντονα, ζωντανά στην τηλεόραση, ένας φαινομενικά ζαλισμένος καγκελάριος, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος ισχυριζόταν ότι θα παραμείνει στην εξουσία.

Η Μέρκελ ήταν εμφανώς έκπληκτη, αλλά παρέμενε ψύχραιμη. Είναι στην εξουσία από τότε. Και ιδού μερικά από τα μυστικά της.

Οι πράξεις ακολουθούν τα σχέδια

Το 2005, η Μέρκελ έκανε εκστρατεία με μια φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα. Εγκατέλειψε το μεγαλύτερο μέρος της όταν ανέλαβε την εξουσία με την πρώτη μεγάλη συμμαχία της με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD). Η κατευθυντήρια αρχή πίσω από αυτή την αξιοσημείωτη μεταστροφή θα μπορούσε να ονομαστεί «οι πράξεις ακολουθούν τα σχέδια». Τουτέστιν: Η Μέρκελ αισθάνεται βέβαιη ότι οι ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης (όπως ήταν το 2005) μπορούν να υπόσχονται οτιδήποτε, ανεξάρτητα από το κόστος και τις συνέπειες. Όχι όμως και τα κυβερνητικά στελέχη. Θα πρέπει να επιμένουν μόνο στις προτάσεις που μπορούν να εκπληρώσουν, επειδή αυτός είναι ο τρόπος για να κάνουν τους ανθρώπους να τους έχουν εμπιστοσύνη.

Εδώ και δέκα χρόνια, η Άνγκελα Μέρκελ ήταν ανέκαθεν ένας από τους πιο αξιόπιστους κορυφαίους πολιτικούς στη Γερμανία.

Δεν θα το ονομάσουμε μεταρρύθμιση!

Ένα άλλο μάθημα που μετατράπηκε σε ένα από τα μυστικά της Μέρκελ για την παραμονή της στην πολιτική εξουσία αφορά τη διατύπωση και την επικοινωνία. Μετά από χρόνια δημόσιας συζήτησης στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, οι περισσότεροι Γερμανοί είναι αλλεργικοί στη λέξη μεταρρύθμιση, την οποία αντιλαμβάνονται ως το ισοδύναμο του μικρότερου εισοδήματος και της λιγότερης κοινωνικής ασφάλισης.

Η Μέρκελ διέγραψε τη λέξη από το λεξιλόγιο της δημόσιας ζωής. Ορισμένοι υποστηρίζουν επίσης ότι απέφυγε να θεσπίσει μεταρρυθμίσεις, αν και αυτό δεν είναι αλήθεια. Σε ποικίλα θέματα, όπως ο στρατός, η οικογένεια, η μετανάστευση, η ισότητα των φύλων, οι κατώτατες αποδοχές, τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας - για να αναφέρουμε μόνο μερικά – η Γερμανία του έτους 2015 δεν έχει τίποτα κοινό με αυτή του 2005. Η κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) της Μέρκελ, στην οποία είναι επικεφαλής από το 2001, έχει μεταμορφωθεί επίσης.

Το μυστικό της: οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις, τις οποίες όμως ποτέ δεν αποκαλεί αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.

Να είναι όπως οι Γερμανοί

Η Μέρκελ δεν έχει μεγάλο χάρισμα και δεν συγκινεί τα πλήθη. Δεν είναι μια λαμπρή ομιλητής ή οραματίστρια. Αυτός είναι ο λόγος που οι πολιτικοί αρθρογράφοι, συχνά αισθάνονται απογοητευμένοι. Ωστόσο, οι περισσότεροι Γερμανοί αγαπούν το στυλ της, επειδή δεν είναι ούτε χαρισματική ούτε οραματίστρια. Αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στο τρόπο που η καγκελάριος αντιμετωπίζει προβλήματα με μικρά βήματα, χωρίς ποτέ, μα ποτέ, να βάζει «όλα τα αυγά της σε ένα καλάθι». Αυτό το μυστικό της Μέρκελ αφορά το ότι απέχει σκόπιμα από τον προσπαθεί για ιδιότητες ή συμπεριφορές που μπορεί να είναι ξένες στους περισσότερους απλούς Γερμανούς. Δεν πρόκειται να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό της προκειμένου να ευχαριστήσει κάποιο συγκεκριμένο ακροατήριο, κάτι που χτίζει την εμπιστοσύνη στον μέσο ψηφοφόρο. Οι περισσότεροι Γερμανοί την πιστεύουν όταν λέει: «Αισθάνομαι άνετα με τον εαυτό μου».

Μην πυροβολείτε, περιμένετε

Όταν η Μέρκελ έγινε πρόεδρος του CDU το 2001, οι περισσότεροι αρσενικοί αρχηγοί των κομμάτων περίμεναν ότι θα είναι μόνο μια προσωρινή λύση. Αλλά παρέμεινε, σε κάποιο βαθμό, επειδή τα αγόρια στο κόμμα δεν ήξεραν τι ακριβώς πρέπει να κάνουν μαζί της. Ένα σημαντικό στέλεχος του κόμματος είπε κάποτε κατ’ ιδίαν: «Δεν ξέραμε πώς να απαλλαγούμε από μια γυναίκα αντίπαλο, επειδή ποτέ δεν είχαμε μία. Ξέραμε μόνο πώς να ‘πυροβολούμε’ αρσενικούς αντιπάλους».

Η Μέρκελ επέζησε, ενώ όλοι σχεδόν οι ανταγωνιστές της κατέρρευσαν ή απομακρύνθηκαν από την πολιτική σκηνή. Την χαρακτήρισαν «δολοφόνο ανδρών», αλλά δεν είναι. Οι περισσότεροι άντρες αντίπαλοί της σκόνταψαν πάνω από σε αυτό που θα ονομάζαμε «αντρικά λάθη». Είτε πρόκειται για μια σύνοδο κορυφής της ΕΕ ή ένα συνέδριο του κόμματος, το να περιμένει υπομονετικά να συμβούν αυτά τα λάθη είναι το σήμα κατατεθέν της στρατηγικής αντοχής της Μέρκελ.

Να είσαι περίεργος

Η καγκελάριος γνωρίζει πολύ καλά ότι το να είναι πρόεδρος του CDU είναι η βάση της δύναμής της. Ως εκ τούτου, επενδύει τον μισό περίπου χρόνο της, πολύ περισσότερο από ό,τι φαίνεται, στην κομματική δουλειά. Αγαπά σαφώς να είναι στην κορυφή της κυβέρνησης και του CDU.

Ωστόσο, δεν πιστεύω ότι οδηγείται από την ιδέα της εξουσίας per se. Το κλειδί για την επιτυχία της Μέρκελ είναι η ατελείωτη περιέργεια της. Τόσο ως άτομο όσο και ως πολιτικός, απορροφά κάθε πτυχή και λεπτομέρεια από ένα νέο πρόβλημα. Είναι περίεργη να μάθει όσο το δυνατόν περισσότερα για να συμβιβάσει τελικά τα συγκρουόμενα συμφέροντα –κάτι που θεωρεί ότι είναι η ουσία της πολιτικής. Όσο αυτή η περιέργεια της δεν πεθαίνει, θα είναι σε θέση να κάνει τη δουλειά.

Έγκαιρη αποχώρηση

Το ένα μυστικό που δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμα είναι αν η Μέρκελ θα διαχειριστεί την έξοδο της από την καγκελαρία με τον τρόπο που επιθυμεί. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η καγκελάριος θα ήθελε πάρα πολύ να φύγει πολύ πριν από την ημέρα των εκλογών. Δεν θέλει να περιμένει είτε να εκδιωχθεί από τους ψηφοφόρους ή από το αντίπαλο κόμμα. Πράγματι, κανένας από τους προκατόχους της δεν κατάφερε να κάνει την επιλογή της αποχώρησής του ελεύθερα, αλλά η Μέρκελ μπορεί να κάνει τη διαφορά από αυτή την άποψη, όπως και σε πολλά άλλα.

Είναι αυτονόητο ότι για μια υπεύθυνη ηγέτιδα εν μέσω πολλών ευρωπαϊκών κρίσεων, δεν υπάρχει σχεδόν καμία διέξοδος σύντομα. Επιπλέον, ούτε το CDU θα την αφήσει να φύγει. Εάν δεν υπάρχει καμία εγγύηση σχετικά με το πώς να κερδίσεις τις εκλογές του 2017, υπάρχει κάτι αναμφισβήτητο: η Άνγκελα Μέρκελ.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα