Πόσο εύκολη είναι μια εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ;

(Ανανεωμένο) Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υποστήριξε μια πιθανή εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ στο διάγγελμά του. Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον και η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ήθελαν εδώ και καιρό μια δια-ατλαντική συμφωνία και οι ευρωπαίοι ηγέτες την υποστήριξαν στην τελευταία σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες. Πόσο εύκολο είναι όμως να εφαρμοστεί;

Η

Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο περιοχών ήδη ξεπερνούν το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ και διασφαλίζουν 15 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Οι αμερικανικές επενδύσεις στη Γαλλία και το Βέλγιο μόνο το 2010 ήταν τόσο υψηλές όσο στην Ινδία και την Κίνα μαζί. Σε περίπτωση που το εμπόριο αυτό καταστεί ευκολότερο λόγω της κατάργησης των δασμών και, ιδίως, των δυσκίνητων κανονισμών, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια οικονομική ανάπτυξη της τάξεως του 1,5 % και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Εμπορικού Επιμελητηρίου των ΗΠΑ. Ο αμερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποστηρίζει ότι αν γίνει μια τέτοια συμφωνία «οι καρποί της επιτυχίας θα είναι σχεδόν απεριόριστοι». Κάποιοι χαρακτηρίζουν τη συμφωνία ένα «οικονομικό ΝΑΤΟ». Οι δύο πλευρές ευελπιστούν ότι μια ολοκληρωμένη εμπορική συμφωνία δεν θα αυξήσει μόνο την οικονομική ανάπτυξη, αλλά θα οδηγήσει και σε χαμηλότερες τιμές για τους ευρωπαίους και τους αμερικανούς καταναλωτές, ενώ θα δώσει νέα ώθηση σε μια σχέση που δεν εξελισσόταν μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι επιθυμούν διακαώς οτιδήποτε θα ωθήσει την ανάπτυξη στην παρούσα φάση. Και φυσικά υπάρχει και ο παράγοντας Κίνα: η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται στενότερα προκειμένου να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της ταχύτατα αναπτυσσόμενης οικονομίας.

Τα προβλήματα

Οι συνομιλίες θα αρχίσουν στα τέλη Μαΐου ή στις αρχές Ιουνίου. Κι ενώ οι περισσότερες εμπορικές συμφωνίες χρειάζονται χρόνια για να ολοκληρωθούν, οι εμπλεκόμενοι ευελπιστούν να καταλήξουν μέσα σε 18 μήνες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εμπόδια –ιδιαίτερα σημαντικά για πολλούς. Μερικές ομάδες συμφερόντων αρνούνται να υποχωρήσουν. Το ισχυρό αγροτικό λόμπι των ΗΠΑ, για παράδειγμα, επιμένει στην απεριόριστη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές, συμπεριλαμβανομένων και των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, για τα οποία η Ευρώπη διατηρεί τις επιφυλάξεις της. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες, από την πλευρά τους, αρνούνται να δεχτούν τις υπαγορεύσεις των αμερικανικών ρυθμιστικών αρχών σχετικά με το εάν και πώς μπορούν να συνεχίσουν τις δημόσιες συμβάσεις. Ίσως το πιο σημαντικό αλλά και πιο περίπλοκο από την κατάργηση των δασμών, επισημαίνουν κάποιοι, θα είναι ο εναρμονισμός των κανονισμών σε προϊόντα όπως τα τρόφιμα, τα αυτοκίνητα, τα παιχνίδια και τα φάρμακα. Οι βιομηχανίες αυτοκινήτων, για παράδειγμα, θα ήθελαν να συμβεί αυτό, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να κατασκευάζουν διαφορετικές εκδοχές για Ευρώπη και Αμερική.
Επιπλέον, το αμερικανικό Κογκρέσο πρέπει να εγκρίνει τελικά την συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών, ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα. Πολλοί συντηρητικοί βουλευτές, όμως, έχουν ελάχιστη εμπιστοσύνη στην ευρωπαϊκή ενότητα, σημειώνοντας ότι, για παράδειγμα, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό για την επέκταση του ελεύθερου εμπορίου με την Μέρκελ και τον Κάμερον. Απόδειξη, ότι το χειροκρότημα όταν ο Ομπάμα αναφέρθηκε στο θέμα κατά το διάγγελμά του ήταν ιδιαίτερα χλιαρό.

Γιατί τώρα;

Παρόλα τα εμπόδια, η χρονική στιγμή είναι ευνοϊκή. Η πρόταση για μια παγκόσμια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που έγινε για πρώτη φορά στη Ντόχα πριν από μια δεκαετία, είχε ουσιαστικά ξεχαστεί. Ταυτόχρονα, τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι οι οικονομίες τους χρειάζονται επειγόντως ερέθισμα, αλλά καμία πλευρά δεν έχει τα χρήματα για ένα μακρόπνοο πρόγραμμα. Η ανάπτυξη μέσω της μείωσης των εμπορικών φραγμών είναι μια ελκυστική προοπτική.
Επιπλέον, η προώθηση μια δια-ατλαντικής συμφωνίας θα επιτρέψει Ομπάμα – λίγο πριν την προγραμματισμένη επίσκεψή του στο Βερολίνο τον Ιούνιο – να αντιμετωπίσει όσους Ευρωπαίους ανησυχούν ότι οι ΗΠΑ έχουν απομακρυνθεί από την Ήπειρο προς όφελος της Ασίας. Ο Ομπάμα όμως, στο διάγγελμά του, πριν αναφέρει την δια-ατλαντική συμφωνία έκανε λόγο και για τα οφέλη μιας δια-Ειρηνικής εμπορικής συμφωνίας με την Αυστραλία και χώρες της Ασίας.

Όσον αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική, ένα «οικονομικό ΝΑΤΟ» θα είναι δείγμα της ευρωπαϊκής ενότητας και θα διευρύνει τις προοπτικές συνεργασίας μεταξύ χωρών με παρόμοια φιλοσοφία στην αγορά.

spiegel, nytimes

Πυθία