Προσπάθειες για αναβίωση του Σχεδίου Ανάν

Πυκνές διπλωματικές εξελίξεις έχει μπροστά της η ελληνική κυβέρνηση, καθώς παράλληλα με το μέτωπο της οικονομικής κρίσης και τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές «τρέχουν» τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται ή πρόκειται να εισέλθουν σε σημείο καμπής.

Η ένταξη της Κύπρου στο Μηχανισμό και τα όσα προηγήθηκαν με την καταστροφή του τραπεζικού της συστήματος σηματοδότησαν την είσοδο της Μεγαλονήσου σε μια δύσκολη περίοδο. Αυτό που έχουν να αντιμετωπίσουν, μεταξύ άλλων, Αθήνα

και Λευκωσία είναι η προσπάθεια τρίτων να επαναφέρουν στις διαπραγματεύσεις κάποια μορφή του Σχεδίου Ανάν. Ήδη, ορισμένες πλευρές επιχειρούν να εκμεταλλευθούν την κρίση θεωρώντας ότι η δυσχερής οικονομική συγκυρία στην οποία βρίσκονται Ελλάδα και Κύπρος προσφέρεται για πιέσεις.

Η κυπριακή κυβέρνηση έσπευσε να διαμηνύσει ότι αν δεν ομαλοποιηθεί η οικονομική κατάσταση, δεν πρόκειται να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις, ενώ και η Αθήνα ξεκαθάρισε ότι προέχει η αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης.

Οι κινήσεις του απεσταλμένου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Αλεξάντερ Ντάουνερ, ο οποίος συνεχίζει να λειτουργεί προκλητικά και υπονομευτικά για την ελληνοκυπριακή πλευρά, προδίδουν τις σκέψεις και τις σκοπιμότητες, κυρίως, του βρετανικού παράγοντα. Την απόπειρα δηλαδή να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες αλλά σε ένα πλαίσιο που θα οδηγεί στις γνωστές ρυθμίσεις του αλήστου μνήμης σχεδίου.

Μια ανησυχητική εξέλιξη που σημειώθηκε τις τελευταίες ημέρες είναι ότι, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Φιλελεύθερου», ο Αμερικανός πρέσβης στη Λευκωσία «παρότρυνε» τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη να μην προχωρήσει σε νέο γύρο αδειοδοτήσεων για έρευνες υδρογονανθράκων στα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ, προκειμένου να αποφευχθεί η ένταση με την Τουρκία. Η είδηση δεν επιβεβαιώθηκε από τον Κύπριο κυβερνητικό εκπρόσωπο, ωστόσο προφανώς υπάρχει «καπνός» και το δημοσίευμα δεν ήρθε από το πουθενά. Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα σημείωναν πάντως ότι οι γεωτρήσεις στο «οικόπεδο δώδεκα» και η πρόσφατη δημοπράτηση επιπλέον οικοπέδων που εκχωρήθηκαν για έρευνες σε ευρωπαϊκές και άλλες εταιρίες είναι γεγονός «μη αναστρέψιμο».

Οι ίδιες πηγές τόνιζαν επίσης ότι μετά τις προ εβδομάδων απειλές Νταβούτογλου περί οριστικής διχοτόμησης του νησιού, αν συνεχιστούν οι έρευνες της κυπριακής κυβέρνησης για φυσικό αέριο -οι οποίες απαντήθηκαν με έντονο ύφος από την Αθήνα-, η Τουρκία δεν επανήλθε, κρίνοντας ίσως ότι επικοινωνιακά δεν τη βοήθησε αυτή η κίνηση, αν και η κυβέρνηση Ερντογάν δεν έχει δείξει να έχει τέτοιες ανησυχίες.

Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις της ‘Άγκυρας χρειάζονται παρακολούθηση διότι είναι σαφές ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της, έστω παράνομες, στο μεγάλο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, στο οποίο θεωρεί ότι επιχειρεί να την κρατήσει απ’ έξω ένας άτυπος άξονας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Πολύ περισσότερο που η Αθήνα έχει ξεκινήσει τις δημόσιες κινήσεις για την ελληνική ΑΟΖ, οι οποίες θα κλιμακωθούν και στο ευρωπαϊκό πεδίο το επόμενο διάστημα.

Το Ισραήλ

Σε ό,τι αφορά το Ισραήλ, η αποκωδικοποίηση της προσπάθειας επαναπροσέγγισης με την Τουρκία, για την οποία πίεσαν οι ΗΠΑ προκειμένου να διευκολύνουν το σχεδιασμό τους, είναι σύνθετη. Η εκτίμηση είναι ότι πλήρης αποκατάσταση δεν πρόκειται να υπάρξει διότι η αμοιβαία καχυποψία, κυρίως από την πλευρά του Τελ Αβίβ, παραμένει και δεν πρόκειται να αμβλυνθεί, ιδίως όσο στις ηγεσίες των δύο χωρών βρίσκονται ο Ταγίπ Ερντογάν και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Η επιχειρούμενη εξομάλυνση προχωρά μετ’ εμποδίων λόγω των συνεχιζόμενων προκλήσεων εκ μέρους του Ερντογάν, ενώ και στο Ισραήλ εκδηλώνονται αντιδραστικές κινήσεις για τη «συγγνώμη» Νετανιάχου προς την Τουρκία σε σχέση με το επεισόδιο του Μαβί Μαρμαρά.

Οι Ισραηλινοί, οι οποίοι είναι κυνικοί και πραγματιστές όταν πρόκειται για τα συμφέροντά τους, χρειάζονται και θα συνεχίσουν να χρειάζονται για πολλούς λόγους τη συνεργασία με την Κύπρο και την Ελλάδα. Στις 28-29 Μαΐου ο υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Αβραμόπουλος θα επισκεφθεί το Τελ Αβίβ για επαφές προκειμένου να προετοιμάσει το Ανώτατο Συμβούλιο Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ, το οποίο θα πραγματοποιηθεί εντός του καλοκαιριού.

Σχετικά με τις εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, η συζήτηση για χάραξη αγωγού που θα μεταφέρει το αέριο από τα ισραηλινά (και τα κυπριακά) κοιτάσματα μέσω Τουρκίας περισσότερο αποτελεί επιδίωξη της Άγκυρας και ορισμένων λόμπι στις ΗΠΑ, παρά ρεαλιστικό σενάριο. Όπως σημείωναν διπλωματικές πηγές, είναι απίθανο να παραδώσουν οι Ισραηλινοί το γεωπολιτικό τους υπερόπλο, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, στην Τουρκία, μέσω ενός αγωγού που θα τους καταστήσει ενεργειακό όμηρο στις διαθέσεις της Άγκυρας.

Συνάντηση Αβραμόπουλου με τον αντιπρόεδρο των Σκοπίων

Την ερχόμενη Τετάρτη 8 του μηνός ο υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Αβραμόπουλος, θα συναντήσει στο υπουργείο τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ, αρμόδιο για θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης, Φατμίρ Μπεσίμι. Τη συνάντηση τη ζήτησε ο ίδιος ο Μπεσίμι -ο οποίος προέρχεται από το αλβανικό κόμμα DUI, το οποίο είναι κυβερνητικός εταίρος του Γκρούεφσκι- στον απόηχο της έκθεσης του Ευρωπαίου επιτρόπου αρμόδιου για τη διεύρυνση, Στέφαν Φούλε, στην οποία δεν υπήρχε εισήγηση της Κομισιόν για καθορισμό ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ.

Διπλωματικές πηγές σχολίαζαν ότι η Ελλάδα είχε κάθε λόγο να δεχθεί το αίτημα του Μπεσίμι προκειμένου να καταδείξει ότι όταν σε επίπεδο προσώπου υπάρχει σοβαρός συνομιλητής από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να γίνεται συζήτηση για την ευρωπαϊκή πορεία της γείτονος, με δεδομένες τις ελληνικές θέσεις για την ονομασία, τον αλυτρωτισμό κ.λπ.

Το συγκεκριμένο σχόλιο αναφέρεται στη συνήθη προπαγάνδα του Σκοπιανού πρωθυπουργού Νικόλα Γκρούεφσκι ότι η Ελλάδα μπλοκάρει «χωρίς λόγο» την ένταξη της ΠΓΔΜ σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. Διπλωματικοί παράγοντες σημείωναν επίσης ότι η θεσμική οπισθοδρόμηση, που καταγράφεται σχεδόν σε όλα τα επίπεδα στη γειτονική χώρα επί διακυβέρνησης Γκρούεφσκι, καταγράφεται σε ευρωπαϊκές και αμερικανικές εκθέσεις δημιουργώντας ενόχληση στα Σκόπια.

Είναι γεγονός πάντως ότι ο νέες προτάσεις του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, βρίσκονται στο τραπέζι -οι πληροφορίες αναφέρουν την ονομασία «Άνω Δημοκρατία της Μακεδονίας»- και το επόμενο διάστημα αναμένονται πιέσεις για επίλυση της διαφοράς καθώς οι ΗΠΑ επιθυμούν να προχωρήσει η ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, ενώ κινήσεις για ορισμό ημερομηνίας έναρξης διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ εκδηλώνονται και στην Ε.Ε., κυρίως στο Ευρωκοινοβούλιο.

Οι εκλογές στην Αλβανία ανεβάζουν τη θερμοκρασία

Οι επικείμενες εθνικές εκλογές στην Αλβανία στις 23 Ιουνίου συνοδεύονται, όπως πάντα, από έξαρση του ανθελληνικού κλίματος. Η δημοσκοπική άνοδος του ακραίου εθνικιστικού κόμματος της Ερυθρόμαυρης Συμμαχίας (Aleanca KuqeZi), οι ανθελληνικές και αλυτρωτικές θέσεις της οποίας αποτελούν τον κορμό της ατζέντας της, υποδαυλίζει το κλίμα. Εν όψει εκλογών, το παραλήρημα της Ερυθρόμαυρης Συμμαχίας κλιμακώνεται εξωθώντας και άλλους σε πλειοδοσία ανθελληνικών θέσεων. Την Παρασκευή πάντως έκλεισε η συμφωνία για τη συμμετοχή του ΚΕΑΔ (Κόμμα Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), το οποίο εκφράζει την ελληνική μειονότητα, στη «Συμμαχία για την Ευρωπαϊκή Αλβανία» της οποίας ηγείται το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Εντι Ράμα. Ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ, Βαγγέλης Ντούλες, συναντήθηκε με τον Ράμα και σφράγισαν τη συμφωνία εκλογικής συνεργασίας την οποία ανακοίνωσαν στη συνέχεια σε κοινή συνέντευξη Τύπου.

Λάμπρος Καλαρρύτης, στον “Τύπο της Κυριακής”