Ποιος φταίει για την Monte dei Paschi;

Από την πρώην διοίκηση της προβληματικής τράπεζας, ως τον Ματέο Ρέντσι, υπήρχαν πολλοί που συνέβαλαν σε αυτή τη διαφαινόμενη τραπεζική καταστροφή, γράφει ο Francesco Guerrera.

Ο νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι είναι γνωστός για το ότι σπάνια χάνει την ψυχραιμία του. Αλλά μάλλον θα σκέφτεται να κάνει μια εξαίρεση για τη Monte dei Paschi di Siena. Εάν η τελευταία

απελπισμένη προσπάθεια της ιταλικής τράπεζας να συγκεντρώσει 5 δις ευρώ αποτύχει την Πέμπτη, όπως φαίνεται πιθανό, οι μεγαλύτεροι χαμένοι θα είναι οι εγχώριοι φορολογούμενοι, οι μικροεπενδυτές και η ήδη κακοποιημένη διεθνής εικόνα της χώρας.

Αυτό φαίνεται αρκετό για να κάνει ακόμη και έναν εξαιρετικά ήρεμο άνθρωπο να χάσει την υπομονή του. Επειδή έχουμε χάσει τον λογαριασμό των τραπεζιτών, των διπλωματών και των ευρωκρατών που αγανακτούν όταν προκύπτει το θέμα της MPS. Η σιωπηλή μομφή τους είναι σαφής: "Πάλι εσείς;" "Είναι η Ιταλία στα πρόθυρα μιας νέας οικονομικής κρίσης;", "Πότε θα μάθετε;" Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα πρέπει να είναι αυτοί που πρώτοι "τον λίθο βαλέτω". Μοιράζονται μερικά από τα αμαρτήματα που οδήγησαν σε αυτό το χάλι. Αλλά πρώτα, ας ρίξουμε μια ματιά στο πώς φτάσαμε εδώ. Και μια και φτάσαμε ως εδώ, ας αναφέρουμε μερικά ονόματα - γιατί στην Ιταλία, η αμνησία πάρα πολύ συχνά οδηγεί σε αμνηστία.

Η πρώην διοίκηση της τράπεζας είναι στην κορυφή της λίστας. Αναφερόμαστε στο πρώην κορυφαίο δίδυμο, Τζουζέπε Μουσάρι και Αντόνιο Βίνι. Μαζί με το διοικητικό συμβούλιο της MPS, είναι υπεύθυνοι για την καταστροφική εξαγορά της Banca Antonveneta τον Νοέμβριο του 2007. Ρίξτε μια ακόμα ματιά σε αυτή την ημερομηνία: Νοέμβριος του 2007 - λίγους μήνες πριν από την έκρηξη της πιο καταστροφικής οικονομικής κρίσης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και μία ακόμα ματιά στην τιμή που κατέβαλε η MPS: 9 δις ευρώ πήγαν από την MPS στην Santander. Η MPS κατέβαλε τόσα πολλά που ο μακαρίτης Εμίλιο Μποτίν, ένας σκληρός τραπεζικός βετεράνος και ιδρυτής της Santander, σχεδόν ντράπηκε για τη συμφωνία.

Την ημέρα που υπεγράφη, ο Μποτόν είπε ντροπαλά στους επενδυτές του ότι οι εσωτερικές εκτιμήσεις Santander αποτιμούσαν την Antonveneta σε περίπου 6,5 δις ευρώ. Τι θα έπρεπε να κάνει όταν τα παιδιά από τη Σιένα ήρθαν με 9 δις ευρώ; Το ερώτημα στο οποίο κανείς δεν έχει πραγματικά απαντήσει είναι: γιατί η MPS πλήρωσε τόσα πολλά; Είναι ένα ερώτημα που θα ήθελα να θέσω στις δύο τράπεζες που βοήθησαν την MPS στη συμφωνία: τη Merrill Lynch, με επικεφαλής τότε τον Ανδρέα Ορσέλ (τώρα μια εξέχουσα προσωπικότητα της UBS), και την Mediobanca, βασική επενδυτική τράπεζα της Ιταλίας.

Για να είμαστε δίκαιοι, η Merrill ποτέ δεν έδωσε στην MPS μια "γνωμάτευση", το συνηθισμένο πράσινο φως που οι σύμβουλοι παρέχουν στους πρόθυμους αγοραστές των περιουσιακών στοιχείων. Αλλά το ερώτημα παραμένει. Το χειρότερο από όλα, η MPS πούλησε ομόλογα σε ιδιώτες αποταμιευτές για να βοηθήσει τη χρηματοδότηση της συμφωνίας, ρίχνοντας τον σπόρο για το σημερινό τοξικό πολιτικό δίλημμα για το αν θα τους επιτρέψει να πληγούν, όπως οι κανόνες της ΕΕ απαιτούν σε μια κυβερνητική διάσωση.

Η πολιτική τάξη της Ιταλίας έχει σίγουρα τις δικές της ευθύνες. Άλλοι θα πρέπει να αναλύσουν τη στενή και πολύπλοκη σχέση μεταξύ βουλευτών και τοπικών πολιτικών της Τοσκάνης. Αυτό που θέλω να κάνω είναι να αναλύσω την εσφαλμένη στρατηγική που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση του πρώην Πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι για την "άμυνα" της MPS στη διεθνή σκηνή. Είναι ευρέως γνωστό εδώ και αρκετό καιρό ότι η MPS ήταν σε κακή κατάσταση και είχε ανάγκη από νέα κεφάλαια. Αλλά αντί να υφάνει έναν λεπτό ιστό διπλωματικών επαφών στις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη, το Βερολίνο και το Παρίσι για να προετοιμάσει το έδαφος για μια διάσωση, ο Ρέντσι και οι συνεργάτες του ασχολήθηκαν με την πολιτική της καμένης γης. Ο Εξολοθρευτής, όπως αρέσει στον Ρέντσι να αποκαλεί τον εαυτό του, συνέχισε να επαναλαμβάνει ότι ο τραπεζικός τομέας της Ιταλίας δεν έχει πρόβλημα, παρά το γεγονός ότι επιβαρύνθηκε με περισσότερα από 360 δις ευρώ από επισφαλή δάνεια. Στην πραγματικότητα, όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για τις ιταλικές τράπεζες, ο Ρέντσι πέρασε στην επίθεση, υπενθυμίζοντας όχι και τόσο ευγενικά στη Γερμανία ότι θα πρέπει να ανησυχεί για την Deutsche Bank, αντί να δίνει ανεπιθύμητα μαθήματα στους υπερήφανους Ιταλούς.

Θα μπορούσε να ήταν μια αναζωογονητική τακτική - αν συνοδευόταν από μια στρατηγική νίκης, δηλαδή την οικοδόμηση μιας συναίνεσης για το πώς να σωθεί η MPS και άλλες προβληματικές ιταλικές τράπεζες. Αντ' αυτού, ο Ρέντσι κατέληξε στην πλευρά των ηττημένων. Και πολύ μάλιστα. Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και λιγότερο από όλους η γερμανική κυβέρνηση, κούνησαν το δαχτυλάκι τους για να βοηθήσουν την Ιταλία. Για να προσθέσει και λίγη προσβολή στο πλήγμα, ο Ορσέλ (ναι, αυτός πάλι) και η UBS πρότειναν μια πιθανή λύση στον ιδιωτικό τομέα τον Ιούνιο, με 3 δις ευρώ αύξηση κεφαλαίου πλήρως εγγυημένη από την ελβετική τράπεζα, συν ένα δάνειο-γέφυρα 2 δις ευρώ. Σύμφωνα με αυτούς, η όλη ιστορία θα μπορούσε να είχε λήξει τον Οκτώβριο.

Αλλά ο Ρέντσι και η MPS αρνήθηκαν την προσφορά τους, προτιμώντας αντ' αυτού να περιμένουν μέχρι και μετά το συνταγματικό δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου στην Ιταλία (το οποίο ο Ρέντσι έχασε, οδηγώντας στην παραίτησή του). Ζήτησαν από την JPMorgan και την Mediobanca να βοηθήσουν, αλλά δεν πρόσφεραν καμία εγγύηση ότι θα βρεθούν τα χρήματα στην πραγματικότητα. Η απόφαση της ΕΚΤ νωρίτερα αυτό το μήνα - να αρνηθεί στην Ιταλία περισσότερο χρόνο για την ανακεφαλαιοποίηση της MPS - ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Η Ιταλία έδειξε την πυγμή της, μόνο και μόνο για να δεχθεί ένα "χαστούκι" από τους Γερμανούς (και τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι) και να γυρίσει σπίτι με την ουρά στα σκέλια.

Τούτου λεχθέντος, η ΕΚΤ, η Επιτροπή και το Βερολίνο δεν αλώβητοι. Μετά από χρόνια κατά τα οποία μοίραζαν δισεκατομμύρια ευρώ σε τράπεζες σε όλη την Ευρώπη, μεταμορφώθηκαν απίθανα σε αυστηρά αφεντικά. Ναι, είναι αλήθεια ότι οι νέοι κανονισμοί των Βρυξελλών για τις δημόσιες διασώσεις των τραπεζών τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο. Αλλά αυτό ακόμα δεν εξηγεί γιατί οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές εκτέλεσαν μια τόσο απότομη στροφή μετά την έγκριση τόσων πολλών κρατικών διασώσεων παρόμοιων με εκείνες που προτείνονται για την MPS.

Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό δεν μπορεί να είναι μια πολύ χριστουγεννιάτικη θετική σκέψη. Αλλά δεν υπάρχουν πολλοί ήρωες στην δοκιμασία της MPS. Η μόνη αισιόδοξη είναι ότι η τελευταία λέξη σε αυτή την ιστορία δεν έχει γραφτεί ακόμα. Ποιός ξέρει. Ίσως ο Τζεντιλόνι ή κάποιος άλλος να βρει έναν τρόπο για να απολογηθούν οι υπεύθυνοι. Θα ήταν πραγματικά κρίμα αν οι μόνοι άνθρωποι που καταλήξουν να πληρώσουν είναι οι ιταλοί φορολογούμενοι και τα φτωχά κορόιδα που αγόρασαν ομόλογα στην παλαιότερη και λιγότερο αξιόπιστη τράπεζα της Ευρώπης.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα