Ποια είναι η οικονομολόγος λεσβία της Goldman Sachs που οδήγησε τη γερμανική ακροδεξιά στη Βουλή

Ο ξενοφοβικός λαϊκισμός επέστρεψε ηχηρά στη γερμανική εθνική πολιτική, αυτή τη φορά με τη μορφή μιας 38χρονης λεσβίας οικονομολόγου. Η Αλις Βάιντελ είναι μια ασυνήθιστη προσωπικότητα που συμβολίζει πλέον την επίτευξη του στόχου του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία να εισέλθει στην ομοσπονδιακή Βουλή. Το καταπληκτικό ποσοστό 13,4% του AfD το καθιστά το πρώτο ανοιχτά σοβινιστικό, μη φιλελεύθερο κόμμα που καταλαμβάνει έδρες στο δημοφιλέστερο δημοκρατικό θεσμό της Γερμανίας μετά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Σε περίπτωση που οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) εισέλθουν σε έναν άλλο "μεγάλο συνασπισμό" με τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ (CDU), το AfD, ως η μεγαλύτερη αντιπολιτευτική δύναμη στη Μπούντεσταγκ με περισσότερες από 60 έδρες, θα γίνει "Oppositionsführer", η de facto βασική αντιπολίτευση.

Μέχρι στιγμής, η Γερμανία ήταν μία από τις ελάχιστες χώρες σε όλη την Ευρώπη που δεν διέθετε τέτοιο δείγμα στην βουλή της. Αν και οι απόψεις τους διαφέρουν, η ακροδεξιά σε ολόκληρη την Ευρώπη προτάσσει την εναντίωσή της στην μετανάστευση, τον ευρωσκεπτικισμό, και τον αυταρχικό εθνικισμό "του αίματος και της πατρίδας" - και μαζί, όλο και πιο μαζικά, αποτελούν μια πολύ σοβαρή απειλή για τη μεταπολεμική συναίνεση της Ευρώπης. Πιο άμεσα, τώρα αποτελούν απειλή για την κοινοβουλευτική εντολή της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής. Για το μέγεθος του θριάμβου τους, η ίδια η Μέρκελ πρέπει να φέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης, αρνούμενη να αντιμετωπίσει τη μετανάστευση στην εκστρατεία της και αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο στο AfD.

Εν μέρει, το AfD οφείλει την προώθησή του στο επίκεντρο της γερμανικής πολιτικής στην Βάιντελ, μια εντελώς άγνωστη στη Γερμανία μέχρι που, σε συνεργασία με τον Αλεξάντερ Γκάουλαντ, ανέλαβαν την εθνική εκστρατεία του κόμματος. Ο Γκάουλαντ ταιριάζει περισσότερο με το στερεότυπο του εύγλωττου λαϊκιστή -τύπου Γουίλι Σταρκ (σ.σ. του πολιτικάντη από την ταινία "Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά"), αλλά η Βάιντελ -μία γυναίκα με μεγάλη αυτοπεποίθηση και έτοιμη να πετύχει, εκπατρισμένη οικονομική σύμβουλο, που στην επιφάνεια φαίνεται να είναι υπερασπίστρια της παγκοσμιοποίησης, το είδος αυτό που οι εθνικιστές λαϊκιστές συνήθως ισχυρίζονται ότι απεχθάνονται- είναι αυτή που έχει κερδίσει το υψηλότερο δημόσιο προφίλ. Δεν είναι τυχαίο, ωστόσο, ότι παρέμεινε η ευνοημένη του κόμματος.

Η Βάιντελ γεννήθηκε και εκπαιδεύτηκε στη Δυτική Γερμανία, και μετά το κολέγιο, έζησε στην Κίνα για ένα χρόνο, όπου εργαζόταν στην Τράπεζα της Κίνας και έμαθε κινέζικα. Μετά από μια θητεία στη Goldman Sachs στη Φρανκφούρτη, ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στα οικονομικά με υποτροφία του ιδρύματος των Χριστιανοδημοκρατών Konrad Adenauer Stiftung. Από εκεί πέρασε και σε άλλα πόστα στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένου και του Rocket Internet, ενώ εντάχθηκε στο AfD το 2013, το έτος ίδρυσής του.
Το AfD δεν είναι ένα κόμμα γραβατομένων, νεοφιλελεύθερων χρηματιστών και λαμπερών συμβούλων. Οι ψηφοφόροι του είναι συντριπτικά άντρες, ηλικίας άνω των 30 ετών, μορφωμένοι και μεσαίου εισοδήματος. Τα προπύργιά του βρίσκονται στα πιο απομονωμένα ανατολικά κρατίδια και όχι στη δυτική οικονομική πρωτεύουσα της Φρανκφούρτης. Αλλά η Βάιντελ δεν έχει κάνει ποτέ μια σοβαρή προσπάθεια να κρύψει τις πιο ασυνήθιστες πτυχές της βιογραφίας της.

Όταν η Βάιντελ προσχώρησε για πρώτη φορά στο AfD, αναδείχθηκε από τις πιο βαθιές ευρωσκεπτικιστικές πεποιθήσεις. Εκείνη την εποχή, η πρώιμη εστίαση του επονομαζόμενου "κόμματος των καθηγητών" (δεν ήταν η μόνη) δεν ήταν η αντίθεση στη μετανάστευση, αλλά μάλλον η διάσωση πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ των χρεών των νότιων Ευρωπαίων. Η Βάιντελ ήταν επικεφαλής των χαρτοφυλακίων "ευρώ και νόμισμα" του νέου κόμματος - αφιλοκερδώς τότε όπως και τώρα.

Το AfD έφτασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2014 και ένα χρόνο αργότερα άρχισε την πορεία του στα περιφερειακά κοινοβούλια της Γερμανίας, πρώτα στα μετα-κομμουνιστικά ανατολικά κράτη και στη συνέχεια στα δυτικά. Έχει πλέον βουλευτές σε 13 από τα 16 ομοσπονδιακά κράτη της Γερμανίας, όπου κατέχει μέχρι και το 23% των ψήφων (για παράδειγμα, στη Σαξονία - Άνχαλτ, αλλά στο χαμηλότερο άκρο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν και του Σάαρλαντ μόλις 6%). Ορισμένοι έχουν εξτρεμιστικές, ή ακόμη και ναζιστικές συμπάθειες, αλλά όχι η μερίδα του λέοντος. Η ραχοκοκαλιά του AfD είναι συνηθισμένοι πολίτες που δεν ψηφίζουν συνήθως και αποστάτες από τα κυρίαρχα κόμματα - ακόμα και από την αριστερά.

Εξαιτίας του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος, η Γερμανία έχει ιδιαίτερα βαθιές νευρώσεις όσον αφορά τον δεξιό εξτρεμισμό, γι' αυτό και χρειάστηκε τόσος καιρός για να φτάσει ένας λαϊκιστής που επιθυμούσε να κάνει το άλμα στην Μπούντεσταγκ. Πράγματι, μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχία του AfD στη Γερμανία ήταν η επιδεξιότητά του να αψηφά τις κατηγορίες περί νεοναζιστών και να προβάλει μια καλογυαλισμένη εικόνα ευγενικού και ένδοξου λαϊκισμού, χάρη σε κάτι τύπους σαν την Βάιντελ. Αυτός ο καμβάς της αξιοπρέπειας στο νεαρό, ταραχώδες κόμμα είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ηγεσίας του, η οποία, παρόλο που έχει αλλάξει πολλές φορές -ως αποτέλεσμα διαχωρισμών, κωλυμάτων και μίνι σκανδάλων- εντούτοις έχει σε μεγάλο βαθμό υποστηρίξει ένα βαθμό ευπρέπειας δημοσίως.

Ο μοναδικός στόχος του AfD μετακινήθηκε όταν ξέσπασε η κρίση των προσφύγων του 2015, κατά τη διάρκεια της οποίας εισήλθαν σχεδόν ένα εκατομμύριο μετανάστες στη Γερμανία - και η Βάιντελ μεταφέρθηκε καιροσκοπικά στο AfD. Ένα πρόσωπο που οι φίλοι της από το κολλέγιο θυμούνται ως ανοιχτόμυαλη και λάτρη της τουρκικής γαστρονομίας, ακολούθησε την αντιμεταναστευτική ρητορική. Το πρώτο θέμα του AfD είναι η μετανάστευση και σε συσκέψεις ή σε talk show ούτε αυτή ούτε οι συνάδελφοί της το αποφεύγουν. Η Γερμανία, λέει η Βάιντελ, "έχει γίνει ένα ασφαλές λιμάνι για ξένους εγκληματίες", πιο συγκεκριμένα: ισλαμιστές εγκληματίες. Ζητά φυλακές στη βόρεια Αφρική για όσους"εγκληματίες" απελάθηκαν από τις χώρες αυτές, την περικοπή των πολιτικών ελευθεριών για τους μετανάστες που είναι ένοχοι εγκλημάτων και την απόσυρση της Γερμανίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο.

Οι μιναρέδες θα πρέπει να απαγορευτούν σε ολόκληρη τη Γερμανία, όπως και τα πέπλα που φορούν οι μουσουλμάνες στα γραφεία δημοσίων υπηρεσιών της Γερμανίας. "Η κρίση των προσφύγων δεν τελείωσε", λέει η Βάιντελ, ζητώντας την κατάργηση του ισχύοντος νόμου για το άσυλο, το οποίο, όπως ισχυρίζεται το AfD, είναι ένα υπερβολικό αντιστάθμισμα της Γερμανίας για τα εγκλήματα της εποχής των Ναζί. Διαφορετικά, λέει η Βάιντελ, η Γερμανία μπορεί να περιμένει μια "μαζική επίθεση στην Ευρώπη και τη Γερμανία".
Αυτός ο τύπος ξενοφοβικής ρητορικής φαίνεται να αρκεί για να κερδίσει την λαϊκή φήμη της καλόπιστης. Η σειρά του AfD δεν αναιρείται, όπως μπορεί να γίνεται με τους λαϊκιστές σε άλλες χώρες, από το ιστορικό της Βάιντελ ως τραπεζίτης. Αν μη τι άλλο, είναι ένα συν για τους συντηρητικούς Γερμανούς της εργατικής τάξης: η Βάιντελ τους εμπνέει ασφάλεια.

Μια παρόμοια αντίφαση σηματοδοτεί μια άλλη πτυχή της βιογραφίας της Βάιντελ: της συμβίωσής της με μια γυναίκα, μία ελβετίδα σκηνοθέτιδα σιναλεζικής καταγωγής, με την οποία έχει δύο υιοθετημένους γιους που ζουν σε ένα χωριό στη λίμνη Κονστάνς στην Ελβετία. (Προφανώς προσέλαβαν παράνομα μία πρόσφυγα από τη Συρία ως καθαρίστρια). Το ζευγάρι είναι νόμιμα σύντροφοι, αλλά όχι παντρεμένοι, κάτι που ήταν παράνομο στη Γερμανία μέχρι αυτό το καλοκαίρι. Εάν το AfD βρισκόταν στη Βουλή, θα αποφάσιζε, κατά το πρόγραμμά του υπέρ της παραδοσιακής οικογένειας, κατά. Όταν οι βουλευτές ψήφισαν το νομοσχέδιο, η Βάιντελ ούτε το καταδίκασε, ούτε το επιδοκίμασε. "Λες και ο γάμος των γκέι είναι το πιο πιεστικό πρόβλημα της Γερμανίας αυτή τη στιγμή", δήλωσε. "Ο μεγάλος συνασπισμός προωθεί τη νομοθεσία για το γάμο για όλους, ενώ η μαζική μετανάστευση που έχει κατακλύσει τη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια θεωρεί την ομοφυλοφιλία έγκλημα".

Η Βάιντελ υποστηρίζει ότι το γεγονός πως είναι λεσβία δεν αντιβαίνει με την πλατφόρμα του AfD, η οποία δεν ασχολείται με τη σεξουαλικότητα, αλλά επαινεί τις συμβατικές οικογένειες. Υποστηρίζει ότι ποτέ δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο προκατάληψης στο AfD, αν και τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης είναι γεμάτα με παραδείγματα ομοφοβίας του AfD. Στο περιφερειακό κοινοβούλιο της Σαξονίας Άνχαλτ, ο Αντρέας Γκέλμαν του AfD διέκοψε έναν ομιλητή που καταδίκαζε χώρες που απαγόρευσαν την ομοφυλοφιλία, φωνάζοντας: "Πρέπει να το κάνουμε αυτό και στη Γερμανία!" Μια οικογένεια, απάντησε η Βάιντελ στον Γκέλμαν και σε άλλους, είναι "όπου υπάρχουν παιδιά".

Δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανένα γερμανικό κόμμα πρόθυμο να συνεργαστεί με το AfD, ο ρόλος του στην Μπούντεσταγκ θα περιορίζεται στην ειλικρινή αντιπολίτευση. Αλλά αυτό θα κάνει το κοινοβούλιο μόνο πιο θορυβώδες και θα αυξήσει τις εντάσεις. Θα μπορούσε να μετατοπίσει τη ρητορική προς τα δεξιά, δίνοντας ίσως σε κάποιες από τις εξτρεμιστικές θέσεις του AfD έναν άλλο βαθμό αξιοπρέπειας. Αυτή είναι η ελπίδα τους.

Η συμπεριφορά του AfD στην Ομοσπονδιακή Βουλή θα αντικατοπτρίζει τον τρόπο που συμπεριφέρεται στα περιφερειακά κοινοβούλια της Γερμανίας. Αλλά εκεί εμφανίζει δύο πρόσωπα: ένα σχετικά μετριοπαθές και ένα έντονο. Είναι πιο ριζοσπαστικό στο φρούριο του, τη Σαξονία-Ανχαλτ. Οι σκληροπυρηνικοί σοβινιστές έχουν εκφράσει επιθετικές στρατηγικές για τη μετανάστευση και γερμανικές εθνικιστικές παρερμηνείες της ιστορίας (οι οποίες δείχνουν μια αμυδρή συμπάθεια προς τον Αδόλφο Χίτλερ).

Δεδομένου ότι πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη Σαξονία -Άνχαλτ, το AfD είναι μια δύναμη που πρέπει να ληφθεί υπόψη στα περιφερειακά κοινοβούλια και κατάφερε να αποσταθεροποιήσει προσωρινά το κυβερνών CDU - πριν από τη διάσπαση και την καταστροφή του. Το κόμμα στη Σαξονία-Ανχαλτ θεωρεί τον εαυτό του ως μέρος ενός μαζικού κινήματος ριζοσπαστών δεξιών, το οποίο περιλαμβάνει δυσάρεστους χαρακτήρες που φορούν σβάστικα στα χέρια τους.

Στα δυτικά κρατίδια, το AfD έχει μικρότερα ποσοστά. Για παράδειγμα, στη Ρηνανία-Παλατινάτο, πήρε 12% στις εκλογές του 2016. Εδώ ο τόνος είναι κάπως πιο ήπιος με το AfD να παίζει με τους κανόνες του κοινοβουλίου, παρόλο που επιτίθεται έντονα στα καθιερωμένα κόμματα, συχνά επιβάλλοντας κυρώσεις για τη συμπεριφορά του. Πολεμά το CDU για το συντηρητικό προφίλ του στην αντιπολίτευση και ωθεί τη συζήτηση προς τα δεξιά, λένε οι παρατηρητές.

Έχοντας δώσει στο κόμμα 13 τοις εκατό, η Βάιντελ θα πρέπει να βρεθεί στην ηγεσία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Και είναι μετριοπαθής. Αλλά αυτό είναι αρκετά τρομακτικό. Η μεταπολεμική Γερμανία έγινε λιγότερο φιλελεύθερη στις 24 Σεπτεμβρίου. Η απάντηση των κυρίαρχων κομμάτων θα καθορίσει εάν αυτό θα γίνει μόνιμο.

foreignpolicy.com

Διαβάστε περισσότερα