Παράδειγμα προς αποφυγή η Ευρώπη

Στον πολυπολικό κόσμο που διαμορφώνεται, ένας νέος πόλος γεννιέται στην Ευρασία, με πρωτοβουλία της Ρωσίας και σειράς άλλων χωρών. Κοινή πεποίθηση είναι ότι η «νέα ΕΟΚ», η Ευρασιατική Οικονομική Ενωση, πρέπει να αποφύγει, «όπως ο διάβολος το λιβάνι», τα λάθη της Ευρώπης.

Ο Δεκέμβριος του 1991, ήταν ένας ιστορικός μήνας για τις παγκόσμιες γεωπολιτικές αλλαγές. Σχεδόν την ίδια ημέρα, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Ευρασία, κατεγράφησαν δύο σημαντικά γεγονότα. Την 8η Δεκεμβρίου 1991, στο δρυμό Μπιαλοβιέζα,

στη Λευκορωσία, αποφασίστηκε η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Την επόμενη ημέρα, στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας, διακηρύχθηκε η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η Ένωση πέθανε. Ζήτω η Ένωση!»

Η χρονική συγκυρία και οι διαμετρικά αντίθετες διαδικασίες, δεν θα μπορούσαν να μην προκαλέσουν μεγάλη εντύπωση. Από μια πρώτη ματιά, φάνηκε ότι οι τεκτονικές μετατοπίσεις έθεσαν σε κίνηση τους «ανελκυστήρες ολοκλήρωσης», και έδειχναν ότι τα πάντα θα άλλαζαν. Τα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης θα μείωναν σταδιακά το βαθμό εξάρτησης τους από την κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία και, έχοντας αποκτήσει πλέον πολιτική ανεξαρτησία, θα διατηρούσαν τον ενιαίο οικονομικό χώρο και το κοινό νόμισμα. Πολύ περισσότερο, που οι ίδιες οι συμφωνίες στην Μπιαλοβιέζα, προέβλεπαν ακριβώς αυτό! Η δε Ευρωπαϊκή Ένωση, θα προχωρούσε περαιτέρω την ενοποίησή της. Στη συνέχεια, τόσο το «Δυτικό», όσο και το «Ανατολικό» ασανσέρ, θα σταματούσαν στον ίδιο όροφο, που θα αντιστοιχούσε στη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα και στη συνέχεια, σιγά-σιγά –και αυτή είναι η λέξη κλειδί!- θα ανέβαιναν ψηλότερα.

Προς την άβυσσο η Ευρώπη;

Τα πράγματα όμως, εξελίχθηκαν διαφορετικά. Το «μετα-σοβιετικό» ασανσέρ έπεσε απότομα κάτω. Το «ΕΟΚικό» ανέβηκε γρήγορα προς τα πάνω, αν και υπερφορτωμένο με επιβάτες, σε αντίθεση με όλους τους κανόνες ασφάλειας για τη λειτουργία του. Με επιβάτες, που ανάμεσα στους άλλους, ήταν και μερικοί «δραπέτες» από το διπλανό, «Ανατολικό» ανελκυστήρα.

Είκοσι χρόνια αργότερα, οι ανελκυστήρες και πάλι κινούνται, σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Ο «μετα-σοβιετικός», λιγότερο πλέον φορτωμένος απ’ ότι στην αρχή της κίνησης, με επιβάτες τους πιο επίμονους και πιο αποφασισμένους, άρχισε παιχνιδιάρικα να ανεβαίνει. Και στον «ΕΟΚικό», είτε επειδή δεν αντέχει την υπερφόρτωση, είτε λόγω έλλειψης των κατάλληλων εργασιών συντήρησης, είναι σχεδόν είναι έτοιμος να γλιστρήσει στην άβυσσο…

Ωστόσο, οι χώρες που μετέχουν στην Ευρασιατική ενοποίηση, δεν θα πρέπει να χαίρονται. Για να συνεχίσει ο δικός τους ανελκυστήρας να ανεβαίνει σταθερά, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε, τι πραγματικά συνέβη στον ευρωπαϊκό. Διαφορετικά, στο μέλλον, αν και όχι απαραίτητα στο πιο άμεσο, μας περιμένει κάτι παρόμοιο. Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, τα νέα ανεξάρτητα κράτη άρχισαν να αναζητούν τρόπους σύνδεσης μεταξύ τους κατά τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό ήταν απολύτως δικαιολογημένο. Η ΕΕ αποτελούσε ένα ενεργό μοντέλο ολοκλήρωσης, το οποίο ένοιωθαν πιο κοντά τους στη