Οι σκιώδεις ολιγάρχες της Συρίας που βγάζουν εκατομμύρια από τον πόλεμο

Στη Συρία, οι δουλειές γίνονται ως συνήθως. Παρά το ερειπωμένο τοπίο και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις δυτικές χώρες, κάποιοι επιχειρηματίες που βρίσκονται ακόμα στη σφαίρα επιρροής εξακολουθούν να συσσωρεύουν κέρδη, λένε οι ειδικοί του συριακού καθεστώτος. Σηκώνουν το πέπλο αυτού του απόκρυφου και επιθετικού συστήματος που επιτρέπει στον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ να κρατά πιστούς τους οπαδούς του και να χρηματοδοτεί τον πόλεμο του κατά της αντιπολίτευσης.

Ακριβώς όπως οι ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές της χώρας συμμετείχαν στις ψευδο-προεδρικές εκλογές

που έδωσαν στον Άσαντ την τρίτη θητεία του, η συστηματική αιμορραγία της χώρας και η εξάρτησης της Δαμασκού από τους συμμάχους της, ιδίως το Ιράν, δεν ήταν ποτέ τόσο σοβαρή. «Δεν υπάρχει σχεδόν ούτε ένα δολάριο που να πηγαίνει νόμιμα στα ταμεία του κράτους», λέει ένας πρώην στενός φίλος της φατρίας αλ-Άσαντ. «Οι πετρελαιοπηγές βρίσκονται πλέον υπό τον έλεγχο των ανταρτών ή των Κούρδων. Οι άνθρωποι δεν πληρώνουν τους φόρους τους πια, ούτε τους λογαριασμούς του νερού ή του ηλεκτρικού ρεύματος. Ό,τι έμεινε στο καθεστώς για να πληρώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων είναι τα συστήματα και η άμεση ενίσχυση από το Ιράν και το Ιράκ».

Όσον αφορά τη δολοπλοκία, αρχηγός είναι ακόμα ο Ραμί Μαχλούφ, ένας εξάδελφος του Μπασάρ αλ-Άσαντ, που ελέγχει μεγάλα τμήματα της συριακής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των κύριων δικτύων της κινητής τηλεφωνίας της χώρας, Syriatel. Με τους Αιμάν Τζαμπέρ και Αμπντέλ Καντέρ Σάμπρα, δύο επιχειρηματίες από την ακτή, και τον Σαμίρ Χασάν, έναν πρώην υπάλληλο της Nestlé, είχε επενδύσει σε εισαγωγές προμηθειών τροφίμων, ιδίως σιτάρι, ρύζι, ζάχαρη και τσάι. Αυτή η νέα αγορά εμφανίστηκε μετά από τις κακές σοδειές του προηγούμενου έτους και όταν οι αντάρτες πήραν τον έλεγχο των τεράστιων αγροτικών περιοχών. Και σε αντίθεση με το πετρέλαιο, οι προμήθειες τροφίμων δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εμπάργκο.

Ένα άλλο θεόσταλτο δώρο που δημιουργήθηκε από την κρίση ήταν η εισαγωγή του πετρελαίου, η οποία παραδόθηκε στον ιδιωτικό τομέα, αφού το κράτος έχασε τον έλεγχο γύρω από τις περιοχές εξόρυξης του Ντέιρ εζ-Ζορ και του αλ-Χασάκαχ. Αυτή η αγορά είναι πιο ελκυστική από όταν το Ιράν έδωσε στη Συρία πίστωση 3,6 δις δολαρίων για την αγορά αργού πετρελαίου και άλλων πετρελαϊκών προϊόντων το περασμένο έτος. Οι τυχεροί νικητές παίρνουν τις προμήθειές τους από το Ιράν και το Ιράκ, αλλά και από ομάδες ανταρτών που είχαν πάρει στα χέρια τους τις πηγές. Στις αρχές του έτους, Δυτικοί αξιωματούχοι έλεγαν ήδη ότι απεσταλμένοι του καθεστώτος είχαν αγοράσει πετρέλαιο από το Μέτωπο αλ-Νούρσα, μιας τζιχαντιστικής ομάδας που ήταν παρούσα στο Ντέιρ εζ-Ζορ.

«Από οικονομική άποψη, η σύγκρουση ξαναμοίρασε την τράπουλα» λέει ο Peter Harling της Ομάδας Διεθνών Κρίσεων. «Εξανάγκασε μεγάλες οικογένειες στην εξορία ή στο να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους και έδωσε την ευκαιρία να αναδειχθεί μια νέα γενιά κομπιναδόρων». Ένας από τους μεσάζοντες για την αγορά σίτου είναι η οικογένεια Φοζ από τη Λατάκια, η οποία εργάζεται για τν στρατηγό Ντου αλ-Χίμα Σαλίς, εξάδελφο του Μπασάρ αλ-Άσαντ, ο οποίος είναι επικεφαλής της προεδρικής ασφάλειας και το όνομά του περιλαμβάνεται στις δυτικές κυρώσεις. Για να αποφύγουν τις διεθνείς κυρώσεις, όσοι επωφελούνται από τον πόλεμο εργάζονται υπό κάλυψη. «Ο Ραμί Μαχλούφ έχει μια ομάδα δικηγόρων που εργάζονται για αυτόν και περνούν τον χρόνο τους δημιουργώντας εικονικές εταιρείες», υποστηρίζει μέλος της οικονομικής ελίτ της Δαμασκού. Κάποιες από αυτές έχουν αναγνωριστεί από τα λαγωνικά του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα επενδυτικό fund στα νησιά Κέιμαν και μία εταιρεία ονόματι Drex Technologies στο Λουξεμβούργο προστέθηκαν το 2012 στη μαύρη λίστα των εταιρειών και των επιχειρηματιών που κατηγορούνται για τη χρηματοδότηση του καθεστώτος αλ-Άσαντ.

Ύπουλες διασυνδέσεις

Αλλά σύμφωνα με έναν καλά ενημερωμένο Σύριο επιχειρηματία, ο ξάδελφος του Άσαντ, Ράμι, κατάφερε να προστατεύσει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του, ένα κομμάτι της οποίας βρίσκεται στο Ντουμπάι. Το εμιράτο του Κόλπου, όπου ζει η αδελφή του προέδρου της Συρίας Μπουσρά αλ-Άσαντ, μπορεί να υπερηφανεύεται ότι έχει λάβει πολλά περιουσιακά στοιχεία από την ελίτ της Μέσης Ανατολής, από τότε που άρχισε η Αραβική Άνοιξη. «Από το 2011, το Ντουμπάι έχει παίξει στην περιοχή μας τον ίδιο ρόλο που έπαιξε η Ελβετία στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου» εξηγεί μια συριακή πηγή.

Μέσω του πατέρα του Μοχάμεντ, ο οποίος ζει και εργάζεται μεταξύ Δαμασκού και Μόσχας, ο ιδιοκτήτης της Syriatel έχει επίσης πρόσβαση σε εγκαταστάσεις στη Ρωσία. Εκεί τυπώνονται τα χρήματα της Συρίας, δεδομένου ότι η Αυστρία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την εν λόγω σύμβαση, λόγω των ευρωπαϊκών κυρώσεων που αποφάσισε το φθινόπωρο του 2011. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, το Κρεμλίνο, ένας αδιάλειπτος προστάτης της Δαμασκού, εξουσιοδότησε την κεντρική τράπεζα της Συρίας να ανοίξει λογαριασμούς σε ρούβλια σε ρωσικές τράπεζες, ένα τέχνασμα σχετικό με τις δυτικές κυρώσεις, οι οποίες απαγορεύουν στους Σύριους να έχουν επιχειρηματική δραστηριότητα σε δολάρια.

Η αυτοκρατορία Μαχλούφ έχει υποκαταστήματα στη Ρουμανία, όπου ο πεθερός του Ραμί Γουαλίντ Οθμάν είναι πρεσβευτής. «Οι δραστηριότητες του γιου του στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Βιέννη και το Βουκουρέστι, παράγουν εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά, τα οποία αποστέλλονται πίσω στη Συρία», λέει ο Αϊμάν Αμπντέλ Νουρ, συντάκτης της ειδησεογραφικής ιστοσελίδας All4Syria και πρώην σύμβουλος του Μπασάρ αλ-Άσαντ, ο οποίος είναι τώρα με την πλευρά της αντιπολίτευσης.
Η συμμορία των σύριων ολιγαρχών περιλαμβάνει επίσης τον Μαχέρ αλ-Άσαντ, αδελφό του προέδρου, και τους «υπηρέτες» του Μοχάμεντ Χάμσο, Σάμερ Ντεμπς και Χαλίντ Καντούρ. Ο πρώτος, ο οποίος κατέχει την πολύ κερδοφόρα αγορά του VOIP (Voice Over Internet Protocol) προς τη Συρία, πρόκειται να πάρει άδεια από το Υπουργείο Τουρισμού της χώρας για να αναπτύξει ένα τεχνητό νησί κοντά στο Ταρτούς.

Σε αντάλλαγμα για τη συμβολή του κράτους, οι βιομήχανοι αυτοί μεταφέρουν πίσω μέρος των παροχών τους. Ο θησαυρός της Syriatel πληρώνει προφανώς τους μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων και, ενδεχομένως, τη Σαμπιχά, μια πολιτοφυλακή υπέρ του καθεστώτος. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Τζιχάντ Γιαζίγκι, ο οποίος έγραψε μια έκθεση για την πολεμική οικονομία της Συρίας, οι εταιρείες λεωφορείων θέτουν τον στόλο τους στη διάθεση του στρατού. Ένα άλλο σημάδι της ανθεκτικότητας αυτής της κάστας είναι ότι σχεδόν κανένας από τους επιχειρηματίες των οποίων τα ονόματα εμφανίζονται στη μαύρη λίστα δεν έχουν προσχωρήσει στην αντιπολίτευση. Μερικοί άνθρωποι έχουν καταφέρει να διαγραφούν τα ονόματά τους από τον κατάλογο, αφού επικαλέστηκαν μια περίπτωση λανθασμένης ταυτότητας ενώπιον των αμερικανικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων.

Αλλά ας μην γελιόμαστε: Για την τεράστια πλειοψηφία των επιχειρηματιών της Συρίας, η σύγκρουση είναι μια καταστροφή. Οι εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών υπολογίζουν ότι ακόμα και με ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 5%, θα χρειαστεί να περάσουν 30 χρόνια προτού το ΑΕΠ της Συρίας ανακάμψει στα προπολεμικά επίπεδα.

http://www.lemonde.fr/international/article/2014/05/30/ces-oligarques-syriens-qui-tiennent-a-bout-de-bras-le-regime-assad_4429096_3210.html?xtmc=rami_makhlouf&xtcr=1

Διαβάστε περισσότερα