Μάρω Δούκα: Η Αριστερά πρέπει να εφευρεθεί ξανά

Μια συλλογή με πεζογραφήματα της Μάρως Δούκα που καλύπτουν την εικοσαετία 1989-2009 (Γιατί εμένα η ψυχή μου, εκδόσεις Πατάκη) έγινε η αφορμή για να ξεδιπλωθεί στη συζήτησή μας η προσωπική ματιά της πάνω στις εξελίξεις που χαρακτήρισαν την ελληνική κοινωνία αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα από αυτά γράφτηκαν κατόπιν παραγγελίας, η συγγραφέας αυτονομείται και φανερώνει τη μεγάλη αγάπη της για την Ιστορία, την αγωνία για αυτούς που κινούνται μεταιχμιακά στις κοινωνικές παρυφές, τους μετανάστες, τους ανέστιους, τους ανέργους. Διαβλέπει μια ιδιότυπη μορφή ολοκληρωτισμού

μέσα στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Φροντίδα της η αναζήτηση της αλήθειας πίσω από την εικονική πραγματικότητα, επιβεβαίωσή της το καλό χειρόγραφο.

Κυρία Δούκα, ο τίτλος του βιβλίου σας είναι Γιατί εµένα η ψυχή µου. Διαβάζω στο οπισθόφυλλο την εξήγησή του: «Γιατί εμένα η ψυχή μου ήταν ελεύθερη από την ελπίδα, τον φόβο, τα κόμματα». Τι σημαίνει αυτό βαθύτερα για εσάς;

«Η φράση αυτή ανήκει σε έναν λατίνο ιστορικό. Και αυτό που με συγκίνησε πριν από χρόνια ήταν ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει την επιθυμητή σε όλους μας ελευθερία. Να ελπίζουμε, αλλά να μη γινόμαστε δέσμιοι της ελπίδας μας. Να φοβόμαστε, αλλά να μην υποκύπτουμε στους φόβους μας. Να είμαστε ενταγμένοι σε ένα κόμμα, αλλά να μην τυφλωνόμαστε…».

Τα διηγήματά σας, αν και τα περισσότερα γραμμένα κατόπιν παραγγελίας, φαίνεται εν τούτοις να τα διαπερνά μια κόκκινη γραμμή. Συμφωνείτε;

«Ολα έχουν γραφτεί με μια συγκεκριμένη αφορμή. Οταν τα συγκέντρωσα αισθανόμουν ότι αποτυπώνουν το κλίμα της εικοσαετίας 1989-2009. Η ανεργία των νέων τού σήμερα συναντά τις απολύσεις που άρχισαν συστηματικά πριν από μια δεκαετία. Η σταδιακή αποβιομηχάνιση της χώρας εδώ και 20 χρόνια, το μεταναστευτικό, οι βομβαρδισμοί στη Γιουγκοσλαβία συναντούν τη σημερινή κρίση… Επειδή ως άνθρωπος έχω τη ματιά μου μετωπικά στο παρόν, προσπαθώ και ως συγγραφέας να ανακαλύψω τις βαθύτερες πτυχές του. Για παράδειγμα, στο διήγημα “Δεν είναι απλό”, με αφορμή τη θεματική ενότητα στα “Νέα” για το “πολιτικώς ορθόν”, θα μπορούσα, ας πούμε, να αναφερθώ σε μια απλή ερωτική ιστορία. Αλλά εμένα με ενδιέφερε να περιγράψω τον ψυχισμό και την απελπισία ενός απολυμένου εργάτη.

Από τα πεζογραφήματά σας φαίνεται ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν σας άγγιξε ο κόσμος της ψευδαίσθησης και της ευημερίας του 2004.

«Ετσι ή αλλιώς ήταν μια ευημερία πλασματική. Αλλά πέρα από αυτό, εγώ ως άνθρωπος ποτέ δεν αισθάνθηκα την ανάγκη να ζήσω με πολλά, να έχω περισσότερα από δύο ζευγάρια παπούτσια ή ένα παλτό. Αυτός είναι ο χαρακτήρας μου, να ζω λιτά και να μην επηρεάζομαι από τον πλούτο. Πολλές φορές πηγαίνω σε σπίτια πλούσιων φίλων και τα καμαρώνω σαν να είναι δικά μου, δεν ζηλεύω. Αυτό το οφείλω κυρίως στον χαρακτήρα μου. Δεν ήμουν ποτέ το παιδί της φτωχής οικογένειας που φιλοδόξησε να ανέβει κοινωνικά. Την όποια επιβεβαίωσή μου την κέρδισα μέσα από το γράψιμο».

Συμπαθείτε τον Κούρδο, τον άνεργο, τον ανέστιο. Ολ