Η Ισπανία και το «πρόβλημα» της Καταλονίας

Την τελευταία δεκαετία, η Ισπανία διατηρούσε τα δημοσιονομικά της σε αυστηρή σειρά, έχοντας μικρά ελλείμματα ή ακόμη και πλεονάσματα. Η χώρα είδε μια μακρά ανάπτυξη μετά την ένταξή της στην ευρωζώνη, καθώς τα χαμηλά επιτόκια τροφοδότησαν μια αύξηση στον τομέα των κατασκευών. Η ανάπτυξη έδωσε στην Ισπανία το υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο ιδιοκτησίας, με 8 στα 10 νοικοκυριών να είναι ιδιοκτήτες των σπιτιών τους. Μέχρι που ήρθε η οικονομική κρίση του 2008 και έστειλε το ποσοστό ανεργίας της στα ύψη. Η Ισπανία έχει δει επίσης τα ελλείμματά της να

διογκώνονται και έχει αναγκαστεί να καταβάλει υψηλά επιτόκια, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για τη φερεγγυότητά της. Δεδομένου του μεγέθους της ισπανικής οικονομίας και την αδυναμία των τραπεζών της, η Ισπανία έχει γίνει η μεγαλύτερη ανησυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το 2010 η Ισπανία επέβαλε μια σειρά μέτρων λιτότητας για να χαλιναγωγήσει το έλλειμμά της. Η δυστυχία πάνω από την οικονομία έριξε την κεντρο-αριστερή κυβέρνηση του Χοσέ Λουίς Ροντρίγκες Θαπατέρο και τον Νοέμβριο του 2011, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα με επικεφαλής τον Μαριάνο Ραχόι κέρδισε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις εκλογές. Ο Ραχόι είχε το πλεονέκτημα του νεοεκλεγέντος με μια μονοκομματική πλειοψηφία πίσω του, κάτι που έλειπε από  τους ομολόγους του στην Ελλάδα και την Ιταλία. Αλλά η χώρα υποχώρησε σε δεύτερη ύφεση, στέλνοντας τα ελλείμματα και την ανεργία στα ύψη.

Τον Απρίλιο του 2012, το ποσοστό ανεργίας στην Ισπανία ανήλθε σε 24,4%, το υψηλότερο στην Ευρώπη. Τον Μάιο, η Bankia, η μεγαλύτερη τράπεζα δανεισμού για ακίνητα, ζήτησε επιπλέον 19 δισ. ευρώ κεφάλαια διάσωσης από τη χώρα, πολύ πέρα από τις αρχικές εκτιμήσεις της κυβέρνησης. Τον Ιούνιο, ο Ραχόι η Ισπανία συμφώνησε να δεχθεί ένα σχέδιο διάσωσης της τάξης των 100 δις ευρώ για τις προβληματικές τράπεζές της. Τα δημοσιονομικά δεινά στις μεγάλες αυτόνομες περιοχές της έχουν επίσης προστεθεί στο βάρος του χρέους και την αβεβαιότητα που αντιμετωπίζει η κεντρική κυβέρνηση, ενώ έχουν ενισχύσει τις αυτονομιστικές ομάδες.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποσχέθηκε τον Σεπτέμβριο να αγοράσει απεριόριστες ποσότητες ομολόγων με χαμηλότερα επιτόκια για τις χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, οι οποίες εξωθούνται από τις αγορές. Ωστόσο, ο Ραχόι, όπως και ο ιταλός ομόλογός του, εμφανίστηκε διστακτικός να αναλάβει την προσφορά της τράπεζας, φοβούμενος την πολιτική αντίδραση, καθώς η ενίσχυση θα συνεπαγόταν και σκληρότερα δημοσιονομικά μέτρα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι πιέσεις στην κυβέρνηση Ραχόι κορυφώθηκαν, καθώς διαδηλωτές πολιόρκησαν το Κοινοβούλιο ενώ οι δύο μεγαλύτερες περιφέρειες της Ισπανίας έλαβαν μέτρα που υπογράμμισαν τα βαθιά οικονομικά τους προβλήματα και τη δυσαρέσκειά τους με τα σχέδια λιτότητάς του.

Το πρόβλημα του περιφερειακού χρέους

Παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη εγχώρια πολιτική πρόκληση, ο ηγέτης της Καταλονίας, της πιο ισχυρής οικονομικής περιοχής της Ισπανίας, ζήτησε πρόωρες εκλογές για τις 25 Νοέμβρη, που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε ένα ανεπίσημο