Η γαλλική 11η Σεπτεμβρίου

Ήταν «η γαλλική 11η Σεπτεμβρίου». Στον άμεσο απόηχο της σφαγής στο σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo, η σύγκριση με την επίθεση της Αλ Κάιντα στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2001 έχει επικρατήσει σε όλη τη Γαλλία. Πράγματι, η επίθεση της 7ης Ιανουαρίου είναι η πιο δολοφονική επίθεση στην Γαλλία από το τέλος του πολέμου της Αλγερίας το 1962. Αλλά πόσο ακριβής είναι η αναλογία;

Εκ πρώτης όψεως, η σύγκριση φαίνεται τεχνητή και παρατραβηγμένη. Δώδεκα άνθρωποι

έχασαν τη ζωή τους στο Παρίσι, ενώ περίπου 3.000 σκοτώθηκαν κατά τις επιθέσεις στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον. Οι επιτιθέμενοι χρησιμοποίησαν καλάσνικοφ και δεν έκαναν αεροπειρατεία. Και, σε αντίθεση με τους επιτιθέμενους της 11/9, ήταν όλοι πολίτες της χώρας στην οποία επιτέθηκαν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η επίθεση στο Παρίσι το 2015 μοιάζει περισσότερο με ένα συνδυασμό δύο άλλων επιθέσεων: της βομβιστικής επίθεσης στο μετρό του Λονδίνου το 2005 (οι τρομοκράτες ήταν όλοι πολίτες της χώρας) και της επίθεσης που πραγματοποιήθηκε στη Βομβάη το 2008 (οι τρομοκράτες χρησιμοποιούσαν μικρά όπλα και στόχευσαν άτομα μεμονωμένα).

Ωστόσο, παρά τις σημαντικές διαφορές, οι επιθέσεις στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη μοιράζονται την ίδια ουσία. Και οι δύο πόλεις ενσαρκώνουν ένα παρόμοιο οικουμενικό όνειρο. Και οι δύο είναι αλληγορίες για το φως και την ελευθερία. Και οι δύο ανήκουν στον κόσμο -και όχι μόνο στις αντίστοιχες χώρες τους.

Επιπλέον, και στις δύο περιπτώσεις, οι στόχοι που επέλεξαν οι τρομοκράτες ήταν άκρως συμβολικοί. Στη Νέα Υόρκη, οι Δίδυμοι Πύργοι αντιπροσωπεύουν την καπιταλιστική φιλοδοξία και τα επιτεύγματα. Στο Παρίσι, το Charlie Hebdo έχει δώσει μορφή στο πνεύμα της δημοκρατικής ελευθερίας: την ικανότητα να γράφεις, να σχεδιάζεις και να δημοσιεύεις οτιδήποτε - ακόμα και ακραίες (και κάποιες φορές χυδαίες) προβοκάτσιες. Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση στο Παρίσι, όπως υπήρχε και στη Νέα Υόρκη, ότι ο πραγματικός στόχος ήταν ο ίδιος ο δυτικός πολιτισμός.

Όπως και οι περισσότεροι Γάλλοι, λέω, από αηδία για την επίθεση και συμπάθεια προς τα θύματα, «Je suis Charlie» - μια φράση που θυμίζει τη δήλωση της εφημερίδας Le Monde αμέσως μετά την 9/11: «Nous sommes tous Américains» (Είμαστε όλοι Αμερικάνοι). Αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι δεν ένιωθα πάντα έτσι. Το 2005, είχα επιφυλάξεις σχετικά με την απόφαση της δανικής εφημερίδας Jyllands-Posten να δημοσιεύσει μια σειρά γελοιογραφιών του Προφήτη Μωάμεθ - και για την επιλογή του Charlie Hebdo να αναπαραγάγει τις γελοιογραφίες το επόμενο έτος. Εκείνη την εποχή, αισθάνθηκα ότι ήταν μια επικίνδυνη και περιττή - και ως εκ τούτου πολιτικά ανεύθυνη - πρόκληση. Κάποιος δεν παίζει με σπίρτα δίπλα σε έναν αγωγό φυσικού αερίου ή μια δέσμη δυναμίτη.

Η εποχή μας είναι πιθανώς πολύ πιο θρησκευόμενη από το δέκατο όγδοο αιώνα. Το να επικαλούμαστε τον Βολταίρο είναι ένα πράγμα, σκέφτηκα εκείνη την εποχή, αλλά το να ενεργούμε υπεύθυνα μπορεί να προϋποθέτει την αποχή από την προσβολή, ό,τι είναι πιο ιερό για τους άλλους, είτε είναι ο Χριστός, ο Μωάμεθ, ή το Ολοκαύτωμα.

Σήμερα, δεδομένης της φύσης της επίθεσης, αφήνω αυτές τις επιφυλάξεις, αν και αντιστέκομαι στον πειρασμό να αγιοποιήσω τις μνήμες των θυμάτων, όπως τόσοι πολλοί Γάλλοι κάνουν. Στη Γαλλία, το «laïcité», που λανθασμένα μεταφράζεται στα αγγλικά ως «κοσμικότητα», είναι το ισοδύναμο μιας θρησκείας - της θρησκείας της Δημοκρατίας. Για τους γελοιογράφους του Charlie Hebdo, η θρησκεία ήταν μια ακόμη ιδεολογία και στοχεύουν και στις τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες (αν και ίσως με μεγαλύτερη έμφαση στο Ισλάμ, πιθανώς λόγω του πιο ορατού φονταμενταλιστικού προσώπου του).

Μέχρι στιγμής, ένα κλίμα εθνικής ενότητας επικρατεί στη Γαλλία, όπως και στην Αμερική αμέσως μετά την 9/11. Και έτσι θα έπρεπε να είναι, επειδή η ενότητα είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των τρομοκρατών, των οποίων η προτεραιότητα είναι να δημιουργήσουν διχασμό, να υποκινήσουν αντιπαράθεση και να περιθωριοποιήσουν τους μετριοπαθείς. Πράγματι, ακόμη και η Μαρίν Λε Πεν, η ηγέτης του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, αρχικά προειδοποίησε για τους κινδύνους μιας αντι-μουσουλμανικής αντίδρασης, δηλώνοντας ότι μερικοί χαμένοι νεαροί άνδρες σε καμία περίπτωση δεν εκπροσωπούν την πλειοψηφία των μουσουλμάνων της Γαλλίας.

Αλλά για πόσο καιρό θα επικρατήσει η εθνική ενότητα; Τα σημάδια της αποικιοκρατίας είναι πιο φρέσκα στη Γαλλία από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη. Η χώρα έχει τη μεγαλύτερη μουσουλμανική μειονότητα της Ευρώπης. Και, με τους μετριοπαθείς να φαίνονται ιδιαίτερα αδύναμοι και διχασμένοι, η ακροδεξιά διαπρέπει στις δημοσκοπήσεις.

Αυτά τα συστατικά θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια συνταγή για καταστροφή. Ήδη, η Λε Πεν φαίνεται να επανέρχεται στη φόρμα. «Η εθνική ενότητα είναι ένας αξιολύπητος πολιτικός ελιγμός», παραπονέθηκε, αφού δεν είχε προσκληθεί στο συλλαλητήριο μια ημέρα μετά την επίθεση. Αλλά, εάν οι σωστοί ηγέτες είναι «στο τιμόνι», η επίθεση της 7ης Ιανουαρίου θα μπορούσε να ανανεώσει την αίσθηση του συλλογικού σκοπού και της πολιτικής αναγέννησης.

Εμείς οι Γάλλοι πρέπει να αντιμετωπίσουμε την τρομοκρατική αυτή ενέργεια με τον ίδιο τρόπο που έκαναν οι Αμερικανοί μετά την 11η Σεπτεμβρίου: σταθερά και με σαφήνεια, αλλά και με υπευθυνότητα. Αυτό σημαίνει, πάνω απ 'όλα, ότι πρέπει να αποφύγουμε να γίνουμε σαν την Αμερική το 2003, όταν ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους επέκτεινε τον «παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» στο Ιράκ. Καθήκον της Γαλλίας τώρα είναι να διατηρήσει τις αξίες που την έκαναν στόχο.

http://www.project-syndicate.org/commentary/paris-massacre-islamic-extremism-by-dominique-moisi-2015-01

Διαβάστε περισσότερα