Η απόσυρση των καταθέσεων είναι το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας

Η πρώτη ντε φάκτο χρεοκοπία κράτους, που κατατάσσεται στα αναπτυγμένα,  έγινε, με τους ιδιώτες διεθνείς πιστωτές να αποδέχονται ένα εθελοντικό κούρεμα μεγαλύτερο του 50% επί των απαιτήσεων που είχαν. Το αποτέλεσμα είναι πως τώρα η Ελλάδα χρωστάει ελάχιστα στους ιδιώτες.

Παράλληλα, η Ελλάδα δέχθηκε

να σφίξει τον προϋπολογισμό της, με αντάλλαγμα μια βοήθεια ύψους €100 δισ. Ο σκοπός του πακέτου αυτού είναι η αποφυγή μιας πλήρους χρεοκοπίας, και η προσφορά μιας ευκαιρίας στη χώρα να κάνει τις προσαρμογές της χωρίς να διαταραχθούν οι χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτή όμως η προσέγγιση, κούρεμα στο ιδιωτικό χρέος, και δημοσιονομική προσαρμογή, αποκλείεται να πετύχει από μόνη της.

Το πραγματικό πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι πια το δημοσιονομικό της έλλειμμα, αλλά ο συνδυασμός απόσυρσης των καταθέσεων, και συνεχιζόμενης υπερβολικής κατανάλωσης στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος εδώ και μια δεκαετία περίπου συνήθισε στο να ξοδεύει περισσότερα από όσα κερδίζει. Αυτή η υπερκατανάλωση χρηματοδοτούνταν (μέχρι σήμερα) από την κυβέρνηση, και για αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού χρέους ήταν προς τους ιδιώτες. Η επίσημη γραμμή είναι ότι η ελληνική υπερκατανάλωση θα σταματήσει, μόλις η κυβέρνηση περιορίσει τις δαπάνες, και αυξήσει τους φόρους.

Ακόμη και έτσι όμως, μπορεί να μην υπάρξει επιτυχία. Ο ελληνικός λαός έχει μάθει να ξοδεύει περισσότερα από όσα μπορεί. Και το κάνει αυτό επειδή αντιμετωπίζει αυτό που ο Ούγγρος οικονομολόγος János Kornai ονόμασε «ήπιος περιορισμός  προϋπολογισμού», όταν ανέλυε τις αποτυχίες του σοσιαλισμού.

Όταν τα ελληνικά νοικοκυριά καλούνται να πληρώσουν υψηλότερους φόρους, απλά αποσύρουν χρήματα από τις καταθέσεις τους, και συνεχίζουν να ξοδεύουν όπως και πριν. Για αυτό και παρά τις μεγάλες δημοσιονομικές προσαρμογές, το σημερινό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών  της Ελλάδας παραμένει στο 10% του ΑΕΠ.

Παράλληλα, πολλοί  καταθέτες  απέσυραν τα χρήματά τους από τις τράπεζες και τα πήγαν στο εξωτερικό. Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά μάλλον πρόκειται για κεφάλαια ύψους €50 δις, δηλαδή το 25% του ΑΕΠ!

Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές με αυτές τις συνθήκες.  Δυστυχώς, το κέρδος του να διατηρεί κάποιος τα λεφτά του σε ελληνική τράπεζα είναι ελάχιστο. Το σημερινό επιτόκιο είναι περίπου 2.8%. Αν και καλύτερο από το μηδενικό επιτόκιο των γερμανικών τραπεζών, η πραγματική διαφορά είναι πολύ μικρή, αφού ο κίνδυνος αποχώρησης της Ελλάδας από την ευρωζώνη υπάρχει, κάτι που θα κάνει τις καταθέσεις να μην έχουν καμία αξία.

Τα επιτόκια θα πρέπει να αυξηθούν, ώστε να πειστούν οι Έλληνες να κρατήσουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα, και να σταματήσει η αιμορραγία κεφαλαίων, που γονατίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Παράλληλα θα πρέπει να αυξηθεί το κόστος της χρηματοδότησης των υπερβολικών δαπανών, αλλιώς τα ελλείμματα θα συνεχιστούν.

Το κόστος της πίστωσης για τον ελληνικό ιδιωτικό τομέα παραμένει περιέργως χαμηλό, για μια οικονομία η οποία έχει αποκο