Φιλελευθερισμός: Μια άλλη ματιά (Γ)

Ο φιλελευθερισμός είναι η πολιτική φιλοσοφία που βασίζεται στις έννοιες της ελευθερίας και της ισότητας και παρά τις διαφοροποιήσεις τους οι φιλελεύθεροι υποστηρίζουν τις αρχές της ελευθερίας του λόγου, την ελευθερία του τύπου, την ελευθερία της θρησκευτικής πίστης, της ελεύθερης αγοράς, των πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων, των δημοκρατικών θεσμών, της ισότητας των φύλων και της διεθνούς συνεργασίας.

Είναι η ιδεολογία της ανερχόμενης αστικής τάξης της Δυτικής Ευρώπης που στηρίχτηκε στον Διαφωτισμό και κυριολεκτικά συνέτριψε την φεουδαρχική κοινωνία του Μεσαίωνα και

τις καθυστερημένες παραγωγικές σχέσεις και τους ξεπερασμένους θεσμούς της μοναρχίας φωτισμένης ή όχι, των αριστοκρατών – φεουδαρχών και του καθεστωτικού και συντηρητικού καθολικού κλήρου.

Αυτή η επικράτηση δεν έγινε ούτε άμεσα ούτε χωρίς συγκρούσεις και μάλιστα βίαιες και αιματηρές όπως οι μεγάλες αστικές επαναστάσεις στην Γαλλία και στην Αμερική

Πατέρας του Κλασικού Φιλελευθερισμού θεωρείται ο Άγγλος φιλόσοφος Τζων Λοκ (1632 - 1704). Παραθέτουμε ένα από τα πιο γνωστά αποφθέγματά του:

Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία. Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η παράνομη βία της εξουσίας είναι η ίδια η Βία.

Θεωρούμε ότι αξίζει τον κόπο μια παρουσίαση της αντίληψης του Λοκ για τον φυσικό νόμο και την έννοια του καταπιστεύματος (trust= εμπιστοσύνη, καταπίστευμα) και μια απόπειρα σύγκρισης με την σημερινή ελληνική πραγματικότητα.

Ο άνθρωπος στην φυσική του κατάσταση υπακούει μόνο σε έναν θεμελιώδη νόμο της φύσης, τον φυσικό νόμο, και έχει ως στόχο την αυτοσυντήρηση και διατήρηση του αγαθού της ζωής για το άτομο και την κοινωνία. Υποδηλώνει αμοιβαία εμπιστοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους, που εκχωρούν τα φυσικά τους δίκαια, και στους φορείς της πολιτικής εξουσίας, οι οποίοι οφείλουν να τα διαφυλάττουν. Στον βαθμό που η πολιτική εξουσία διασφαλίζει τα φυσικά δίκαια, διατηρείται αυτή η σχέση εμπιστοσύνης. Αν το αίτημα της διασφάλισης δεν ικανοποιείται, τότε παραβιάζονται οι όροι του καταπιστεύματος και αυτομάτως αίρεται η εμπιστοσύνη.

Η νομιμότητα της πολιτικής εξουσίας κρίνεται από το εάν και κατά πόσον τηρεί το καταπίστευμα που της εμπιστεύονται οι πολίτες. Ο Λοκ ορίζει σαφώς πέντε διαφορετικές συνθήκες παραβίασης του καταπιστεύματος από μια κυβέρνηση.

1. Όταν όσοι νομοθετούν δεν είναι αυτοί που όρισαν οι πολίτες για το σκοπό αυτόν. Η εθνική κυριαρχία, όμως, δεν ανήκει στην πολιτική εξουσία ώστε να μπορεί να τη μεταβιβάσει ή να την απεμπολήσει. Υπό αυτή την έννοια, η μεταβίβαση εθνικής κυριαρχίας σε τρίτους καθιστά έκνομη την πολιτική εξουσία και δικαιολογεί την προσφυγή στην ανυπακοή.

2. Όταν το νομοθετικό έργο επιτελείται από φορείς που δεν έχουν οριστεί από την κοινότητα ως νομοθέτες, υπάρχει και το ενδεχόμενο παρεμπόδισης της λειτουργίας της νομοθετικής εξουσίας, πράξη που συνιστά έμμεση παραβίαση του καταπιστεύματος.

3. Όταν αλλοιώνεται ο μηχανισμός εκλογής του νομοθετικού σώματος.

4. ‘Όταν παραδίδεται η κοινότητα στον έλεγχο και στην εξουσία μιας ξένης δύναμης.

5. Όταν η εξουσία παραβιάζει παθητικά το καταπίστευμα, όταν δηλαδή δεν κάνει τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να εξασφαλίζει την υλοποίηση της βούλησης των πολιτών, υπάρχει δηλαδή «αμέλεια» ή ανικανότητα εφαρμογής της υπάρχουσας νομοθεσίας από την πλευρά της κυβέρνησης.

Εφόσον η εξουσία (κυβέρνηση, κράτος) δεν περιφρουρεί την τήρηση των νόμων, δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στην προσπάθεια των πολιτών για επιβίωση και ευημερία. Εξωθεί επομένως τους πολίτες στην παρανομία.

Στη χώρα μας η πολιτική τάξη (κυβέρνηση αλλά και αντιπολίτευση) είναι αυτή που, για το δικό της συμφέρον ή για το συμφέρον των «δικών» της παιδιών, ανθρώπων κλπ, προκάλεσε και εξέθρεψε την ανομία και τη διαφθορά -τις επιδοτήσεις, τα ρουσφέτια, τους διορισμούς- και όχι η κοινωνία. Το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα των τελευταίων δεκαετιών είναι αυτό που βυθίζει την κοινωνία στη διαφθορά, για να διαιωνίζει την εις βάρος της επιβίωση και όχι το αντίστροφο.

Το βαρύ αδίκημα της εξουσίας που αφορά και στη διάχυση της ανομίας, αλλά πολύ περισσότερο στον δηλητηριώδη εθισμό της κοινωνίας σε αυτό το νοσηρό φαινόμενο, νομιμοποιεί ξεκάθαρα αλλά και επιβάλλει την άσκηση της πολιτικής ανυπακοής από την μεριά των πολιτών.

Αυτή πρέπει να είναι η κατεύθυνση ρήξης με το νοσηρό παρελθόν και όχι η αναπαλαίωση ξεπερασμένων και σε κάθε περίπτωση σίγουρα όχι φιλελεύθερων πολιτικών.

Το πραγματικά νέο θα έρθει με σεβασμό σε αρχές, ιδέες και το κοινό συμφέρον και όχι με «μπαλώματα» και καιροσκοπικές συνεργασίες για την επανάληψη του ίδιου έργου με άλλους ηθοποιούς.

Μέντωρ

(Διαβάστε εδώ το Α’ Μέρος κι εδώ το Β’)

Διαβάστε περισσότερα