Ευρώπη, 25 χρόνια μετά τo Μάαστριχτ

Στις 9 Δεκεμβρίου, 1991, ελήφθη ένα από τα τελικά βήματα στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ημέρα εκείνη, πριν από 25 χρόνια, οι αρχηγοί των δώδεκα κρατών -μελών αυτού που ήταν τότε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα συναντήθηκαν για να ολοκληρώσουν τις μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις που δημιούργησαν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το νομικό θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις, αυτή η τελική συνάντηση και η υπογραφή της συνθήκης δύο μήνες αργότερα πραγματοποιήθηκαν στο Μάαστριχτ, την πρωτεύουσα της ολλανδικής επαρχίας Λίμπουργκ, μεταξύ του Βελγίου στα δυτικά

και της Γερμανίας στα ανατολικά. Η Ευρωπεριφερειακή διασυνοριακή τοποθεσία συμβόλιζε τη διεθνή ενότητα που θα ακολουθούσε: τα τρία νομίσματα της περιοχής θα γινόταν ένα, τα φυσικά σύνορα της θα καταργούνταν και, λίγους μήνες πριν, θα φιλοξενούσε την αναδιαπραγμάτευση του Ηνωμένου Βασιλείου πριν από το δημοψήφισμα για να αποχωρήσεις, στις 23 Ιουνίου του 2016.

Για την 25η επέτειο, το Μάαστριχτ θα φιλοξενήσει και πάλι ηγετικές φυσιογνωμίες στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης. Αυτή τη φορά θα παρευρεθούν στο "Κάλεσμα της Ευρώπης: Η 25η επέτειος της Συνθήκης του Μάαστριχτ", ένα φόρουμ που προσφέρει μια ευκαιρία για προβληματισμό σχετικά με τις βαθιές αλλαγές που επέφερε η Συνθήκη και το μέλλον. Κάποιοι θα το δουν ως μια στιγμή για να γιορτάσουν, άλλοι για να τιμήσουν, ενώ πολλοί μπορεί να είναι κάπου στο ενδιάμεσο. Για τον καθένα είναι μια ευκαιρία για εκ νέου αξιολόγηση.

Το Μάαστριχτ είναι ένα ταιριαστό μέρος για αυτή τη συζήτηση, είναι η γενέτειρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρώ. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Συνθήκη υπεγράφη εδώ πριν από 25 χρόνια. Το Μάαστριχτ δεν είναι μόνο μια λογική θέση από γεωγραφικής άποψης - η θέση του όσον αφορά τα εθνικά σύνορα είναι ακριβώς επειδή οι άνθρωποι αυτής της περιοχής σκέφτονται και ενεργούν με διασυνοριακούς όρους, "συνδέοντας" και "χτίζοντας γέφυρες". Είναι ένας τόπος που εργάζεται συνεχώς για την οικοδόμηση του μέλλοντος της Ευρώπης - ένα μέρος όπου είναι δυνατό να έχουμε ένα διάλογο σχετικά με την Ευρώπη. Και αυτό ακριβώς είναι το μήνυμα στο "Κάλεσμα της Ευρώπης"

"Ήταν ένας μακρύς δρόμος από τότε, συχνά με ανατροπές και χτυπήματα", λέει ο Μάρτιν Σουλτς, ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ένας από τους ομιλητές στην εκδήλωση. "Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Συνθήκη του Μάαστριχτ μας άφησε με κακοσχεδιασμένα εργαλεία τα οποία πληρούν μια πολύ φιλόδοξη νέα ατζέντα. Η αλήθεια είναι ότι οι ηγέτες απέτυχαν συχνά να αξιοποιήσουν το πλαίσιο στο οποίο ιδρύθηκε η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η βασική αρχή της Συνθήκης του Μάαστριχτ, ωστόσο ακούγεται πιο αληθινή από ποτέ σήμερα", λέει ο Σουλτς, ο οποίος βλέπει την "περισσότερη Ευρώπη" ως το δρόμο προς το μέλλον. "Μια πολιτική ένωση είναι απαραίτητη για τους πολίτες", τη συμμετοχή και τις επιπτώσεις και η στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών- μελών είναι απαραίτητη για την καλύτερη αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων που επηρεάζουν την ζωή των πολιτών, είτε πρόκειται για τα θέματα της οικονομίας, του εμπορίου, το κλίμα, ή την ασφάλεια".

"Είναι μια ευκαιρία να δούμε πού βρισκόμαστε και να αξιολογήσουμε την κατάσταση, λέει ο Γιάννης Εμμανουηλίδης, διευθυντής σπουδών στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (EPC), του οποίου ο Χέρμαν βαν Ρομπάι, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θα μιλήσει στην εκδήλωση. "Η εκδήλωση θα προσφέρει μια ευκαιρία να κοιτάξουμε πέρα από την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, για να εξετάσουμε τις κοινωνικές πτυχές, τις δημοκρατικές πτυχές, και να έχουν μια συζήτηση για το Brexit και τον λαϊκισμό". Οι απόψεις έχουν αλλάξει κατά τα τελευταία 10-20 χρόνια, λέει.

Η Ανμαρί Πεν-τε Στράκε, ανεξάρτητη δήμαρχος του Μάαστριχτ, λέει: "Θα έχουμε την ευκαιρία να σκεφτούμε το ευρωπαϊκό όνειρο που κινδυνεύει αρκετά. Δεν είναι ένας λόγος για να γιορτάσουμε". Η πόλη με τους μόλις πάνω από 100.000 κατοίκους, σε συνεργασία με τη μεγαλύτερη επαρχία του Λίμπουργκ, θα οργανώσει συζητήσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις όλο το χρόνο για να τιμήσει την επέτειο. "Μπορεί να είναι πολύ μικρή για να αλλάξει την ΕΕ", λέει. "Αλλά σε όσες περισσότερες θέσεις μιλάμε γι' αυτό τόσο το καλύτερο".

"Είναι σίγουρα μια γιορτή για μένα", λέει ο Τέο Μπόβενς, κυβερνήτης της επαρχίας Λίμπουργκ. "Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ένωσε την περιοχή. Πριν από αυτό είχαμε τρία νομίσματα στα πορτοφόλια μας". Αλλά και ο ίδιος συνειδητοποιεί ότι δεν είναι όλοι τόσο ενθουσιασμένοι. "Αυτό δεν είναι ακριβώς ένα συνέδριο πιστών. Είναι ένα ανοιχτό συνέδριο". Παρόλα αυτά, λέει πως το κύμα ευρωσκεπτικισμού είναι σε μεγάλο βαθμό πάνω από την "επίσημη Ευρώπη" και όχι στην αξία της συνεργασίας στην πράξη. "Η Ευρώπη πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στο τι συμβαίνει στα εσωτερικά σύνορα της", λέει ο Μπόβενς. "Εάν η Ευρώπη δεν είναι πλέον αυτό που ήταν αναμενόμενο να είναι πριν από 25 χρόνια, δεν φταίνε οι περιφέρεις, αλλά το σφάλμα από τις πρωτεύουσες. Πρέπει να οικοδομήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση πάνω στις περιοχές της, όχι στα εθνικά κράτη της". Η επίλυση προβλημάτων που έχουν σχέση με διαφορετικά φορολογικά συστήματα και κοινωνική ασφάλιση θα κάνουν τη διαφορά, υποστηρίζει. "Εάν μπορείτε να λύσετε αυτά τα είδη των προβλημάτων, στη συνέχεια, μπορείτε να χτίσετε από αυτά τα σύνορα της Ένωσης". Όσον αφορά την αντιμετώπιση του να συζητήσουν τους φόβους των σκεπτικιστών, λέει: "Πρέπει να δείξουμε ότι υπάρχει συνεργασία μεταξύ των αστυνομικών δυνάμεων στην περιοχή των συνόρων. Εδώ, η αστυνομία μπορεί να κυνηγά εγκληματίες από την άλλη πλευρά των εθνικών συνόρων".

Η δημιουργία της ευρωπαϊκής ιθαγένειας είναι ένα συχνά ξεχασμένο μέρος της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Δεν είναι μια ιδιότητα του πολίτη, που απαιτεί μια απώλεια της εθνικής ταυτότητας. "Η εθνική ταυτότητα είναι σημαντική, αλλά είναι επίσης συναρπαστικό να έχουμε κοινότητες που ζουν κοντά η μία στην άλλη".

Την σημερινή ημέρα του φόρουμ, άλλοι σημαντικοί ομιλητές είναι ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ολλανδός υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του Eurogroup, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας και ο Γκόρντον Μπάιναϊ, πρώην πρωθυπουργός της Ουγγαρίας. Συμμετέχουν επίσης πολλοί ακαδημαϊκοί. "Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, έχει αποδειχθεί ότι οι ίδιοι οι πολίτες αναγνωρίζουν τη σημασία μιας πιο συνεκτικής ΕΕ", λέει ο Μάρτιν Σουλτς. "Εναπόκειται σε εμάς, τους πολιτικούς, να επανασυνδεθούμε με το πνεύμα του Μάαστριχτ και να οικοδομήσουμε ένα μέλλον για την ΕΕ που θα ταιριάζει σε αυτόν τον αιώνα". Η νεότερη γενιά των Ευρωπαίων δεν γνωρίζει τι είναι η Ευρώπη με σύνορα. Δεν χρειάζεται να το μάθει.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα