Ενωμένοι με τον Πούτιν ενάντια στην τρομοκρατία;

Μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα, ο Πούτιν βλέπει ένα άνοιγμα προς τη Δύση και θέλει να επωφεληθεί από αυτό, γράφει η Nina L. Khrushcheva, ανώτερος συνεργάτης του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πολιτικής.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μόλις ορκίστηκε να «βρει και να τιμωρήσει» τους υπεύθυνους για την αυτοσχέδια βόμβα που κατέρριψε ένα ρωσικό αεροπλάνο στην Αίγυπτο τον Οκτώβριο, σκοτώνοντας 224 ανθρώπους. Η χρονική στιγμή της ανακοίνωσης

του, λίγες μόλις μέρες αφού οι τρομοκράτες χρησιμοποίησαν βομβιστές αυτοκτονίας και καλάσνικοφ για να σκοτώσουν 129 άτομα στο Παρίσι, δεν είναι τυχαία. Ο Πούτιν βλέπει ένα άνοιγμα προς τη Δύση και θέλει να επωφεληθεί από αυτό. Η Δύση δεν πρέπει να τον αποκλείσει.

Εδώ και εβδομάδες, η ρωσική κυβέρνηση φάνηκε αναποφάσιστη σχετικά με τη σωστή απάντηση στο αεροπορικό δυστύχημα, σαν να ανησυχούσε ότι θα τον κατηγορούσαν για τις ανθρώπινες απώλειες, εξαιτίας της απόφασής του να παρέμβει στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. Η αιματοχυσία στη Γαλλία, όμως, έχει αλλάξει τελείως αυτόν τον συλλογισμό, δείχνοντας προς τη δυνατότητα μιας προσέγγισης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Χτυπώντας το Παρίσι, το Ισλαμικό Κράτος μετέτρεψε τον Συριακό πόλεμο σε μια παγκόσμια σύγκρουση. Και, όπως φάνηκε από την παρουσία του Πούτιν στην G-20 στην Τουρκία, η Ρωσία είναι σταθερά στη μέση της σύγκρουσης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μια εχθρική σχέση με τη Δύση δεν ήταν μέρος του αρχικού σχεδίου του Πούτιν. «Η Ρωσία είναι μέρος του ευρωπαϊκού πολιτισμού», δήλωσε ο Πούτιν στο BBC το 2000, λίγο πριν την εκλογή του ως Προέδρου. «Δεν μπορώ να φανταστώ τη χώρα μου απομονωμένη από την Ευρώπη και αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε πολιτισμένο κόσμο. Είναι δύσκολο για μένα να δω το ΝΑΤΟ ως εχθρό».

Ήταν μόλις το 2002, όταν το ΝΑΤΟ ξεκίνησε συνομιλίες για ένταξη της Βουλγαρίας, της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Ρουμανίας, της Σλοβακίας και της Σλοβενίας, που οι σχέσεις άρχισαν να δυσκολεύουν. Όπως έγραψε και ο πρώην Πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ για την κρίσιμη καμπή στα απομνημονεύματά του, «ο Βλαντιμίρ αργότερα κατέληξε να πιστεύει ότι οι Αμερικανοί δεν του έδωσαν την θέση που του ταιριάζει».

Η πολεμική διάθεση του Πούτιν αργότερα ενισχύθηκε από τις εγχώριες πολιτικές ανησυχίες - μια βαθιά ύφεση που κατέστησε αναγκαία την διοχέτευση της οργής των ψηφοφόρων - και τις αντιληπτές ως προσβολές, ιδιαίτερα στα χέρια των Ηνωμένων Πολιτειών (ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα κάποτε αναφέρθηκε στον Πούτιν ως «το παιδί που βαριέται στα πίσω θρανία της τάξης»). Αλλά μόνο μετά την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας τον Μάρτιο του 2014 ο Πούτιν έγινε ανοιχτά αντιδραστικός, απεικονίζοντας τη χώρα του ως το θύμα της επίθεσης.

Η Δύση «μας έχει πει ψέματα πολλές φορές, πήρε αποφάσεις πίσω από την πλάτη μας, μας παρουσίασε ένα τετελεσμένο γεγονός», δήλωσε ο Πούτιν σε τηλεοπτικό διάγγελμά του, αμέσως μετά από ένα αμφισβητούμενο δημοψήφισμα στην Κριμαία που εδραίωσε τον έλεγχο της Ρωσίας στην περιοχή. «Αυτό συνέβη με την επέκταση του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή και την ανάπτυξη των στρατιωτικών υποδομών στα σύνορά μας». Ο Πούτιν έκτοτε εμφανίζεται σα να ανταποκρίνεται στην περιγραφή του Ομπάμα για τη Ρωσία, που την χαρακτήρισε απλώς ως μια «περιφερειακή δύναμη» που προσπαθεί να αποδείξει την ικανότητά του Κρεμλίνου να δράσει σε παγκόσμιο επίπεδο - κυρίως παρεμβαίνοντας στη Συρία.

Στη σύνοδο κορυφής της G-20 στην Τουρκία, ωστόσο, ο Πούτιν είχε έναν σημαντικά διαφορετικό τόνο, δείχνοντας ότι είναι διαθέσιμος: «Έχουμε προτείνει τη συνεργασία ενάντια στην τρομοκρατία. Δυστυχώς, οι εταίροι μας στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά το αρχικό στάδιο απάντησαν αρνητικά ...[Αλλά τώρα] νομίζω ότι ο καθένας συνειδητοποιεί ότι μπορούμε να διεξάγουμε έναν αποτελεσματικό αγώνα μόνο μαζί... Αν οι εταίροι μας θεωρούν ότι έχει έρθει η ώρα να αλλάξουμε τις σχέσεις μας, τότε εμείς το χαιρετίζουμε».

Η λογική πίσω από τα ανοίγματα Πούτιν είναι σαφής. Η Ρωσία έχει επιτύχει το στόχο της, στην Ουκρανία: μια «παγωμένη» σύγκρουση που θα παρέχει στο Κρεμλίνο συνεχή ρόλο στην πολιτική της χώρας. Ο στόχος του τώρα είναι να πείσει τη Δύση να άρει τις κυρώσεις της. Όπως το έθεσαν αναλυτές του Stratfor Global Intelligence, «εάν το Κρεμλίνο δεν αφήσει τις ρωσικές εταιρείες να χρεοκοπήσουν ή να κάνουν μεγαλύτερες περικοπές στις τρέχουσες δραστηριότητές τους ή τις μελλοντικές επενδύσεις κατά τα επόμενα χρόνια, η Μόσχα θα πρέπει να πείσει τους Ευρωπαίους να άρουν τουλάχιστον τις πιο σκληρές κυρώσεις».

Οι επιθέσεις στο Παρίσι έδωσαν στον Πούτιν την ευκαιρία να παρουσιάσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του στη Συρία ως υπηρεσία προς τη Δύση, ένα παράδειγμα της βούλησης της Ρωσίας να εκτελέσει τη βρώμικη δουλειά της επίθεσης κατά του Ισλαμικού Κράτους στο έδαφός του. Και ο Πούτιν έχει ήδη κάνει παραχωρήσεις στον διπλωματικό τομέα. Στη σύνοδο κορυφής στη Βιέννη στις 15 Νοεμβρίου, δύο μόλις ημέρες μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, η Ρωσία και οι ΗΠΑ φαίνεται να ξεπέρασαν κάποιες από τις διαφορές τους σχετικά με το πώς να τελειώσει ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας, συμφωνώντας σε ένα χρονοδιάγραμμα στο οποίο μία νέα κυβέρνηση θα εκλεγεί στις αρχές του 2017.

Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της έχουν αποκτήσει ξαφνικά μεγάλη επιρροή στο Κρεμλίνο και δεν θα πρέπει να ντρέπονται να την χρησιμοποιήσουν. Ενώ η Δύση δεν θα πρέπει να βιαστεί να άρει τις κυρώσεις - η διαμάχη για την Κριμαία είναι απίθανο να επιλυθεί γρήγορα- η αξιοποίηση της επιθυμίας του Κρεμλίνου να αναγνωριστεί ως μια μεγάλη, παγκόσμια δύναμη είναι μια καλή στρατηγική. Η παγωμένη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία μπορεί να ξεπαγώσει εάν η Ρωσία πεισθεί να σεβαστεί τη συμφωνία του Μινσκ, να αποσύρει τα στρατεύματά της από τα σύνορα και να διευκολύνει τις τοπικές εκλογές υπό διεθνή πρότυπα.

Αν ο Πούτιν είναι πρόθυμος να δείξει κάποια καλή θέληση μέσω της συνεργασίας στην Ουκρανία, η Δύση θα πρέπει να εξετάσει κάποιες μικρές παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα. Η συμμετοχή της Ρωσίας στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους - και η επιστροφή της στις νομοταγείς τάξεις της διεθνούς κοινότητας- μπορεί να αξίζει το τίμημα.

project-syndicate.org

Διαβάστε περισσότερα