ΕΕ-ΗΠΑ σε θέση «μάχης» για την εμπορική συμφωνία

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ ξεκίνησαν τις συνομιλίες για τις εμπορικές συναλλαγές που αφορούν το ήμισυ της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής. Η Katherine Rushton σχολιάζει την επερχόμενη «μάχη» των πολλών δισεκατομμυρίων.

Η Ουάσιγκτον δεν είναι μια πόλη που στερείται γραφειοκράτες. Αυτή την εβδομάδα θα υπάρξουν ακόμα περισσότεροι από τους συνηθισμένους. Η πρωτεύουσα των ΗΠΑ είναι έτοιμη να φιλοξενήσει τον πρώτο γύρο των διμερών εμπορικών συνομιλιών μεταξύ της Αμερικής και της Ευρωπαϊκής

Σε γενικές γραμμές, οι δύο πλευρές θα προσπαθήσουν να καταργήσουν τους εισαγωγικούς δασμούς για εμπορεύματα που αποτελούν αντικείμενο συναλλαγών μεταξύ των οικονομικών γιγάντων. Επίσης, θα αγωνιστούν για τη μείωση της γραφειοκρατίας, ώστε οι διεθνείς επιχειρήσεις να μπορούν να επεκταθούν πιο εύκολα. Η ίδια η έκταση των εμπορικών σχέσεων της Αμερικής με την Ευρώπη σημαίνει ότι ακόμα και μικρές βελτιώσεις θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις οικονομίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει άλλο ένα έτος στασιμότητας και οι οικονομολόγοι ασχολούνται με την αυξανόμενη επιρροή των αναδυόμενων οικονομιών, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, η εμπορική σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ παραμένει η μεγαλύτερη στον κόσμο.

Εμπορεύματα 485 δις δολαρίων και πλέον διακινήθηκαν μεταξύ των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2012. Οι συζητήσεις που ξεκίνησαν στην Ουάσιγκτον – επισήμως γνωστές ως Διατλαντικό Εμπόριο και Συνεργασία Επενδύσεων (ΤΤΙΡ) – θα δημιουργήσει ένα μπλοκ συναλλαγών που θα καλύπτει σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής. Θα μπορούσε να προσθέσει επιπλέον 100 δις στερλίνες στην οικονομία της ΕΕ κάθε χρόνο, 80 δις ευρώ στις ΗΠΑ και 85 δις στον υπόλοιπο κόσμο.
Καιρός ήταν να αρχίσουν οι συνομιλίες. Είχαν τεθεί στην ημερήσια διάταξη το 2011, όταν οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον ζήτησαν από τις αντίστοιχες εμπορικές ομάδες τους να εξερευνήσουν πως θα μπορούσε να είναι μια συμφωνία. Η εκκίνηση όμως δόθηκε στα σοβαρά μόλις πριν από τρεις εβδομάδες, όταν η ΕΕ και οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τη σύνοδο κορυφής της G8 στο Lough Erne, στη Βόρεια Ιρλανδία, για να ανακοινώσουν ότι η Ουάσιγκτον θα φιλοξενήσει τον πρώτο γύρο των συνομιλιών. Ο βρετανός πρωθυπουργός χαιρέτισε τις συζητήσεις ως «τη μεγαλύτερη διμερή εμπορική συμφωνία στην ιστορία».
Ο Danny Lopez, ο Βρετανός Γενικός Πρόξενος στη Νέα Υόρκη, του οποίου η κύρια ασχολία είναι να βοηθά βρετανικές εταιρείες να επεκτείνονται σε Αμερική και αντιστρόφως, λέει: «Δεν μπορώ να υπερτονίζω τη σημασία της. Αναζητούμε μια φιλόδοξη, συνολική συμφωνία που θα βοηθήσει τις βρετανικές επιχειρήσεις να αναπτυχθούν ταχύτερα και να δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας».
Οι συζητήσεις είναι επίσης ένας από τους κύριους λόγους που η Βρετανία θα θελήσει να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την περασμένη εβδομάδα, ο Sir Mike Rake, ο νέος πρόεδρος της CBI, είπε ότι η παραμονή στην ΕΕ είναι «συντριπτικά» προς το οικονομικό συμφέρον του Ηνωμένου Βασιλείου. «Ως ένα παγκόσμιο εμπορικό έθνος, θέλουμε ο υπόλοιπος κόσμος να θέσει ένα ανοικτό και εφαρμοστέο σύνολο κανόνων», έγραψε στην Sunday Telegraph. «Η Βρετανία θα μπορούσε να το ζητήσει αυτό και μετά να παρακολουθεί άλλους να λαμβάνουν τις αποφάσεις ή, ως τρίτο μεγαλύτερο μέλος της ΕΕ, η Βρετανία μπορεί να ωθήσει το μεγαλύτερο οικονομικό μπλοκ του κόσμου σε μια φιλελεύθερη κατεύθυνση. Θα ήταν βαθιά και δυστυχώς ειρωνικό αν το Ηνωμένο Βασίλειο εξέταζε την έξοδο από την ΕΕ, έχοντας μόλις βοηθήσει στη δημιουργία μιας τεράστιας ευρω-αμερικανικής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών».
Η Βρετανία δεν έχει εγκαταλείψει την ΕΕ ακόμα φυσικά, αλλά θα χρειαστεί να παραμείνει στο παιχνίδι για κάποιο χρονικό διάστημα, αν θέλει να συμβάλει στη διαμόρφωση των συνομιλιών της ΤΤΙΡ, με δημοψήφισμα ή όχι δημοψήφισμα. Η Αμερική έχει δηλώσει ότι θέλει να χρησιμοποιήσει την τρέχουσα δυναμική της G8 για να καταλήξει σε μια διμερή εμπορική συμφωνία απευθείας, αλλά ακόμη και οι αισιόδοξοι στοιχηματίζουν ότι οι συνομιλίες θα κρατήσουν τουλάχιστον 18 μήνες. Άλλοι εικάζουν ότι ένα χρονοδιάγραμμα πάνω από τρία χρόνια είναι πολύ πιο ρεαλιστικό.

Στη σκιά των συζητήσεων της ΤΤΙΡ υπάρχει η προειδοποιητική ιστορία των εμπορικών συνομιλιών της Doha International, η οποία διήρκεσε μια δεκαετία αλλά τώρα κατέρρευσε χωρίς να έχει επιτευχθεί συμφωνία. Υπάρχουν ήδη πολιτικά σύννεφα που απειλούσαν τις συζητήσεις της ΤΤΙΡ. Υπάρχει αυξανόμενη δυσπιστία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και των ΗΠΑ, μετά τους ισχυρισμούς ότι η Αμερική και το Ηνωμένο Βασίλειο κατασκόπευαν τους συμμάχους τους κατά τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις.
Η Γαλλία προχώρησε ακόμα περισσότερο, ζητώντας να σταματήσουν οι συνομιλίες στην Ουάσινγκτον. «Δεν μπορούμε να δεχθούμε αυτό το είδος της συμπεριφοράς μεταξύ των εταίρων και συμμάχων. Ζητούμε να σταματήσουν αμέσως», δήλωσε ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ. «Δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις ή συναλλαγές σε όλους τους τομείς μέχρι να έχουμε λάβει αυτές τις εγγυήσεις για τη Γαλλία, αλλά και για το σύνολο της ΕΕ και για όλους τους εταίρους των ΗΠΑ».
Οι συνομιλίες προχωρούν όπως είχε προγραμματιστεί, αλλά οι εντάσεις είναι υψηλές. Περίπου 120 εμπορικοί εκπρόσωποι από τις ΗΠΑ και την ΕΕ θα συναντηθούν και στη συνέχεια θα χωριστούν σε περίπου 10 ομάδες. Οι αντιπρόσωποι, όλοι εμπειρογνώμονες σε διάφορους τομείς, θα συζητήσουν τα πάντα, από τα συστατικά που πρέπει να αναγράφονται στις συσκευασίες στις κρέμες αντιγήρανσης ως το αν ένας δικηγόρος που σπούδασε στο Λονδίνο θα είναι σε θέση να εργαστεί στη Νέα Υόρκη.

Θα δίνουν αναφορά κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στον Ιγκνάσιο Γκαρσία-Μπερσέρο, κύριο διαπραγματευτή της ΕΕ, και τον Νταν Μέλανι, τον Αμερικανό ομόλογό του, οι οποίοι στη συνέχεια θα συμφωνούν για το πώς θα προχωρά η ΤΤΙΡ.
Και οι δύο πλευρές θέλουν να απαλείψουν όσο το δυνατόν περισσότερους εισαγωγικούς δασμούς και να εξαλείψουν την περιττή γραφειοκρατία, αλλά, πριν καν αρχίσουν να ασχολούνται με τη γραφειοκρατία, θα πρέπει να συμφωνήσουν πώς να πλαισιώσουν τις συζητήσεις.
Θα πρέπει να ξεκινήσουν βάσει της αρχής ότι θα καταργηθούν όλοι οι δασμοί και να αποφασίσουν τι πρέπει να «επαναφέρουν»; Ή θα πρέπει να αξιολογήσουν την εισαγωγή φόρων σε κάθε βιομηχανία ξεχωριστά; Επίσης, θα εξετάσουν ποια γραφειοκρατικά θέματα μπορεί να αντιμετωπιστούν άμεσα και ποια θα γίνουν το επίκεντρο για παρατεταμένες και δυνητικά επώδυνες συζητήσεις.

Ένα από τα πιο απλά θέματα της ημερήσιας διάταξης είναι το θέμα των εισαγωγικών δασμών. Τα τιμολόγια μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ είναι χαμηλά σε σχέση με τα παγκόσμια πρότυπα – κατά μέσο όρο 5,2% για αγαθά προς την ΕΕ και 3,5% για αυτά προς τις ΗΠΑ – αλλά ο τεράστιος όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο αυτών οικονομικών συνασπισμών σημαίνει ότι οποιαδήποτε μείωση θα μπορούσε να δημιουργήσει σημαντική εξοικονόμηση.
Τα είδη των βιομηχανιών που εισάγουν τεράστιες ποσότητες εμπορευμάτων στα σύνορα ΕΕ-ΗΠΑ θα ωφεληθούν σημαντικά από τη μείωση των δασμών κατά την εισαγωγή, αλλά η μείωση των συντελεστών θα μπορούσε να είναι μετασχηματιστική για άλλους τομείς, όπου οι τρέχοντες φόροι εισαγωγής είναι σημαντικά υψηλότεροι. Οι ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα ποινικές όταν πρόκειται για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, ενδύματα και υποδήματα που εισάγονται από την ΕΕ, για παράδειγμα, με την επιβολή δασμών από 40%, 32% και 56% αντίστοιχα. Υπάρχουν, επίσης, εκπληκτικοί φόροι για τα εμπορεύματα που εξυπηρετούν συγκεκριμένες αγορές, για παράδειγμα κεραμικά σκεύη για ξενοδοχεία και εστιατόρια. Οι εισαγωγείς πρέπει να πληρώσουν περίπου 28% του κόστους και πάλι σε φόρους μόνο και μόνο για να τα μεταφέρουν στην Αμερική.
Θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες υποχωρήσεις, όμως, και ορισμένες από αυτές μπορεί να είναι δύσκολες για την Ευρώπη. Η ΕΕ επιβάλλει πολύ υψηλούς φόρους στις καλλιέργειες και τα τρόφιμα που εισάγονται από την Αμερική, κάτι το οποίο έχει διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο για τη διασφάλιση μιας αγοράς για τους ευρωπαίους αγρότες.
Η ΕΕ επίσης επιβάλλει φόρο κατανάλωσης 350% στον καπνό, συμβάλλοντας στην κάλυψη του κόστους της θεραπείας για τη βλάβη που προκαλεί στην υγεία εκείνων που τον χρησιμοποιούν και η εξασφάλιση της τιμή είναι αρκετά υψηλή ώστε να αποτρέψει πολλούς επίδοξους καπνιστές να αποκτήσουν τη συνήθεια. Οι ΗΠΑ αναμένεται να ζητήσουν μειώσεις των φόρων αυτών, κάτι που είναι απίθανο να κερδίσει τη λαϊκή έγκριση στην Ευρώπη.
Οι γραφειοκράτες και στις δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν πρέπει μόνο να περάσουν τις προτάσεις τους στους συνομιλητές τους, αλλά και στους ψηφοφόρους, πίσω στις πατρίδες τους. Κατά πολλούς τρόπους, το ακανθώδες κουβάρι της γραφειοκρατίας είναι το πιο δύσκολο μέρος του έργου της ΤΤΙΡ. Οι διαφορές στα γραφειοκρατικά καθεστώτα ταινία της ΕΕ και των ΗΠΑ κοστίζουν στις εταιρείες απίστευτα δισεκατομμύρια στα έσοδα κάθε χρόνο. Σχεδόν κάθε τομέας έχει τα δικά του παραδείγματα γραφειοκρατικής σύγχυσης – μια σειρά εμποδίων που θα πρέπει αν ξεπεράσουν για να κερδίσουν την είσοδο στην αγορά των ΗΠΑ και άλλα, πανομοιότυπα εμπόδια για να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ.
Στη βιομηχανία αυτοκινήτων, για παράδειγμα, οι κατασκευαστές πρέπει να στείλουν τα οχήματά τους πάνω σε τοίχους δύο φορές για να περάσουν τις σχεδόν πανομοιότυπες δοκιμές ασφάλειας. Ομοίως, θα πρέπει να περάσουν το μισό χρόνο τους τοποθετώντας έναν τύπο αερόσακου και τον άλλο μισό τοποθετώντας ένα εναλλακτικό μοντέλο. Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει να εκτελούν δύο ξεχωριστά, πολύ παρόμοια σύνολα δοκιμών για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα και τα φάρμακα. Εν τω μεταξύ, η βιομηχανία καλλυντικών πρέπει να παράγει ένα ξεχωριστό σύνολο ετικετών για τα προϊόντα που πωλούνται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, γιατί οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές δεν θα αποδεχθούν τον όρο «aqua».
Μια σειρά από συμφωνίες μεταξύ της Αμερικής και της ΕΕ ώστε να αναγνωρίσουν και να αποδεχθούν ο ένας τα πρότυπα του άλλου, αμέσως θα μειώσει δραματικά το κόστος, το οποίο σήμερα περνά στον καταναλωτή. Επίσης, θα καταστήσει πολύ πιο εύκολο για τους δικηγόρους, τους λογιστές και ορισμένους άλλους επαγγελματίες να ταξιδεύουν μεταξύ των δύο ενώσεων, αντί να «κολλάνε» εκεί όπου έχουν εκπαιδευτεί. Αυτό είναι μια αλλαγή που δεν θα ξεκλειδώνει μόνο οικονομικά οφέλη. Θα ανοίξει επίσης τελείως νέες προοπτικές στις καριέρες και τον τρόπο ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ένα άλλο «ακανθώδες» θέμα είναι η αεροπορική βιομηχανία. Οι διεθνείς φορείς σήμερα απαγορεύεται να πωλούν κενές θέσεις στα αεροπλάνα από τη στιγμή που έχουν κάνει μια στάση στο έδαφος των ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλές υπερατλαντικές πτήσεις τελειώνουν τα ταξίδια τους άδειες. Η ναυτιλιακή βιομηχανία δεσμεύεται επίσης με τη γραφειοκρατία που εμποδίζει την επέκταση των ευρωπαϊκών αερομεταφορέων. Τα εμπορικά σκάφη που ταξιδεύουν στα αμερικανικά λιμάνια πρέπει να είναι Αμερικανικά.
Οι κανόνες αυτοί μπορεί να φαίνονται αναχρονιστικοί, και σε ορισμένες περιπτώσεις αντίθετοι με την πράσινη ατζέντα, αλλά με πολλούς τρόπους συνοψίζουν τις δυσκολίες που πιθανώς θα αντιμετωπίσουν οι συζητήσεις της ΤΤΙΡ. Οι παλιομοδίτικοι νόμοι μπορεί να παραμείνουν στη θέση τους κάτω από την πίεση ισχυρών ομάδων λόμπι της βιομηχανίας, που συχνά αντιτίθενται σε οποιαδήποτε αλλαγή θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντονότερο ανταγωνισμό από διεθνείς φορείς.
Οι 120 περίπου εμπορικών αντιπρόσωποι στην Ουάσιγκτον θα θέλουν πάρα πολύ να αποφύγουν «μία ακόμα Ντόχα», αλλά αυτό που μπορεί να φαίνεται απολύτως λογικό από την μία πλευρά θα μπορούσε να αποδειχθεί φλεγμονώδες στην άλλη. Η επίτευξη συμφωνιών είναι πιο εύκολη στα λόγια παρά στην πράξη, υποστηρίζει ο Hiddo Houben, επικεφαλής του γραφείου εμπορίου της ΕΕ. «Αυτές οι βιομηχανίες είναι εξαιρετικά οργανωμένες σε σωματεία στην Αμερική, γι’ αυτό οι διαπραγματεύσεις θα είναι σκληρές. Αυτό που μένει είναι πραγματικά δύσκολο. Δεν θα είναι εύκολες διαπραγματεύσεις».

http://www.telegraph.co.uk/finance/globalbusiness/10164644/Battle-lines-drawn-for-EU-US-trade-talks.html